s. Bài 19-Tl.1 - Trần Xuân An -- Báo chí giới thiệu, bình luận sách mới - tránh né

Web Tác giả Trần Xuân An

BÀI MƯỜI CHÍN

TRẦN XUÂN AN

BÁO CHÍ GIỚI THIỆU, BÌNH LUẬN SÁCH MỚI

NHƯNG VẪN TRÁNH NÉ MỘT TRONG HAI MẢNG CHỦ ĐỀ CỐT YẾU (*)

THUỘC NỘI DUNG CHÍNH

(THÊM MỘT VÀI LỜI) 

Có một điều rất lạ là những bài giới thiệu và bình luận sách trên báo chí, những dòng tóm lược nội dung sách ở một vài thư viện, nhà sách, đều có sự tránh né đề cập đến một trong hai nội dung chính, chủ yếu của cuốn sách. Đó là các bài phê bình gần một trang rưỡi sách "Việt Nam vong quốc sử" (Phan Bội Châu hay Lương Khải Siêu? hay ai đó đã sửa chữa, giả mạo, thêm vào?), một số trang trong "Chống xâm lăng" (GS. Trần Văn Giàu), một số câu chữ ở bài "Toà Khâm sứ Pháp" (GS. Bửu Kế) và kỉ VI "Đại Nam thực lục chính biên" (về ngụy triều Đồng Khánh) ... Hoặc người giới thiệu, bình luận sách cho rằng nên "bỏ qua cách đặt vấn đề qua (quá?) trực diện". Sự tránh né, khoá chặn "có chỉ đạo" đó vẫn còn tiếp diễn, mặc dù ngay trong "Lời thưa đầu sách" này, và xuyên suốt cả cuốn sách, tôi đã phê phán ý thức "sử học vì mục đích tuyên truyền chính trị trước mắt" thuở bấy giờ, phê phán ảnh hưởng di căn từ sử liệu xuyên tạc, từ quan điểm thực dân, tả đạo, bảo hoàng, tay sai, phê phán không khí khoa học trì trệ, cả nể "cây đa cây đề", thiếu tinh thần phê bình dân chủ đích thực trong học thuật ở nước ta. Sự tránh né, khoá chặn có chỉ đạo (hay bị lũng đoạn?) đó, đồng thời "không hẹn mà gặp" (hay đều bị lũng đoạn?), cũng toa rập (cũng nhất trí?) với thủ đoạn thực dân, tả đạo cũ và mới trước đây và hiện nay, trong khoa học xã hội, nhất là trong sử học, lại càng nổi cộm ở lĩnh vực thời sự báo chí. Trên mạng liên thông toàn cầu rộng lớn (www), nếu nhìn một phía nào đó, sẽ thấy nhan nhản những mẩu ý kiến, bài viết, cuốn sách xuyên tạc, bôi nhọ; và nhìn ở tổng thể, sẽ thấy những cách nhìn trái ngược nhau về một sự kiện, nhân vật lịch sử và ngay cả nhiều sự kiện vừa mới xảy ra, nhiều nhân vật đang sống, đang hoạt động hay mới về hưu thuộc những năm gần đây (rồi cũng sẽ trở thành sự kiện, nhân vật lịch sử) (**)...

Ai cũng có thể suy nghiệm về thủ đoạn của các "nhà tuyên truyền" là gieo nghi án cho người khác lập trường hay chỉ khác chính kiến. Gieo được nghi án là thắng lợi một nửa rồi -- tất nhiên là "thắng lợi" của "nhà tuyên truyền" bá đạo chủ nghĩa, machiavélique (machiavelian) ("cứu cánh biện minh cho phương tiện", "vấn mục đích, bất vấn thủ đoạn")! Do đó, không ai dại gì cứ trích nguyên văn hay diễn giải ra, vô tình quảng bá thêm cho những nghi án bịa đặt ấy (dĩ nhiên phải ghi xuất xứ đúng yêu cầu khoa học). Và cũng không nên phớt lờ như không có, đối với những thủ đoạn của những tác giả lớn. Phớt lờ một trang rưỡi sách của Phan Bội Châu (hay Lương Khải Siêu? hay ai đó?) thì không thể nào chấm dứt di căn thủ đoạn machiavélique trong sử học, dùng sử học như một phương tiện tuyên truyền chính trị, bất chấp tính khoa học xác thực của sử học. Cũng như vậy, phớt lờ những đoạn, những câu của cựu chủ tích Ủy ban Hành chính kháng chiến Nam Bộ, giáo sư Trần Văn Giàu, thì chỉ để lại di căn ấu trĩ "tả" khuynh, bệnh duy ý chí trong sử học (bất chấp điều kiện lịch sử - cụ thể) cho hậu thế (***).

Vấn đề là cân nhắc chừng mức về sắc thái của từ ngữ sử dụng để phê phán như thế nào trong ý hướng phê phán triệt để những trái ngược, xuyên tạc, cường điệu sai lệch nhằm mục đích thực sự trả lại công bằng đích thực cho lịch sử. Cần giữ cái tâm chân chính, lương thiện của người cầm bút, trước đồng tiền, quyền lực tư sản, thực dân, đế quốc, siêu đế quốc... Càng không nên ma mãnh, "vô sản lưu manh" hoá sử học.

Trần Xuân An

15 giờ 15' ngày 13-02 HB7 (2007)

& 18 giờ 22' cùng ngày 

[26 tháng chạp Bính tuất HB6-7]

________________________

Chú thích quan trọng:

(*) Không kể phần phụ lục tư liệu nguyên văn, cuốn sách có hai mảng chủ đề chính :

1. Khẳng định:

     a. "Nguyễn Văn Tường [1824 - 1886] với nhiệm vụ lịch sử sau cuộc kinh đô quật khởi và thất thủ, 05-7-1885"

     b. "Bi kịch ở đỉnh điểm mâu thuẫn (1883 - 1884) & sự chiến thắng của nhóm chủ chiến yêu nước triều đình Huế"

     c.  ...

2. Phê phán: (Xem ở mẩu ý kiến ngắn bên trên).

 (**) Tôi đã có dịp bàn về phương châm gần như luật pháp đồng thời cũng là phương châm đấu tranh của giới sử học phong kiến: "Nước có ba quyền tối thượng: quyền Trời, quyền sử và quyền vua". Quyền Trời chẳng qua là quyền thiên lương của con người. Quyền sử (quyền độc lập của sử gia) được đặt lên trước quyền vua, đó là nội dung phương châm đích thực của các nhà chép sử chân chính. Đối với loại sử gia bị bạo quyền áp bức, trở thành sử nô, quyền vua đặt trước quyền sử. Nước ta hiện nay, một đất nước sinh hoạt theo đà trượt thời chiến, thật sự có quyền độc lập, bất khả xâm phạm của nhà chép sử (ghi chép lại hiện thực lịch sử) hay chưa?

Ở đây, tôi không đi sâu vào vấn đề ấy, cũng không đánh đồng báo chí, xuất bản phẩm thời sự với sử học. Tôi chỉ nói riêng về thông tin thời sự (chính trị, kính tế, xã hội, văn hoá, trong đó có hoạt động sử học...). Nhìn chung về báo chí, xuất bản phẩm thời sự trong nước và hải ngoại trên www là như vậy: "... nhìn ở tổng thể, sẽ thấy những cách nhìn trái ngược nhau về một sự kiện, nhân vật lịch sử và ngay cả nhiều sự kiện vừa mới xảy ra, nhiều nhân vật đang sống, đang hoạt động hay mới về hưu thuộc những năm gần đây (rồi cũng sẽ trở thành sự kiện, nhân vật lịch sử)...".

(***) Chú thích bổ sung (21-02 HB7, mùng 4 Tết Đinh hợi HB7):

Thiết tưởng cũng cần phải viết rõ hơn:

--- Viện Ngôn ngữ học, "Từ điển tiếng Việt", Nxb. KHXH. & Trung tâm Từ điển học xuất bản, 1994, tr. 170: "Chủ nghĩa duy ý chí: 1. [...]; 2. Tư tưởng chính trị chỉ dựa vào ý muốn chủ quan trong hoạt động, coi thường quy luật khách quan của quá trình phát triển lịch sử". Xin tham khảo thêm các từ điển khác.

--- Phê phán chủ nghĩa duy ý chí trong nghiên cứu lịch sử, bao gồm phân tích, đánh giá sự kiện, nhân vật lịch sử không có nghĩa là thoả hiệp với tư tưởng thất bại chủ nghĩa, chủ "hoà", đầu hàng, mà cần phê phán cả những biểu hiện của tư tưởng hèn nhát, cầu an, nô lệ ấy.

--- Trong trường hợp nhóm chủ chiến triều đình Huế, tiêu biểu là Nguyễn Văn Tường, Tôn Thất Thuyết, Trương Văn Đễ, Trần Xuân Soạn, sau cuộc kinh đô quật khởi và bị thất thủ (05-7-1885 [23-5 Ất dậu]), phương thức vừa đánh (Tôn Thất Thuyết) vừa đàm (Nguyễn Văn Tường) với sách lược "hai mặt" là thích hợp. Xét theo quan điểm lịch sử - cụ thể, trong điều kiện thực lực của Đại Nam, tương quan lực lượng giữa Đại Nam và Pháp (cùng các nước thực dân Anh, Nga, Đức, Mỹ... và Thiên Chúa giáo bấy giờ), nhất là sau khi quy ước đình chiến Paris (04-4-1885), hiệp ước Thiên Tân (9-6-1885) đã được kí kết giữa Pháp và Hoa, thì phương thức đánh - đàm, "hai mặt" là duy nhất đúng. Tôi đã khẳng định điều này ở phần khẳng định của cuốn sách nói trên. Không thể "cưỡng bức" lịch sử nửa sau thế kỉ mười chín (XIX), đặc biệt là sau ngày 05-7-1885, theo ý muốn chủ quan của người nghiên cứu lịch sử. Gs. Trần Văn Giàu phê phán tư tưởng, hành vi đầu hàng nói chung (không nhắm vào giai đoạn lịch sử, nhân vật lịch sử cụ thể nào) là đúng, nhưng vận dụng để phê phán Nguyễn Văn Tường, cho rằng Nguyễn Văn Tường đầu hàng là sai, và cũng rất sai khi cho rằng Tôn Thất Thuyết quyết chiến, chỉ quyết chiến mà thôi.

Xem thêm:

http://docs.google.com/View?docid=dc9fgpkh_92d3v84d

TXA.

Hồ sơ lưu:

Trở về các trang trực tiếp:

Trọng điểm năm Bính tuất 2006:

Báo chí giới thiệu & bình luận về 2 cuốn sách TXA. mới xuất bản với hình thức in giấy

(phản hồi & làm rõ để khỏi sa vào bẫy tranh chấp, kế li gián, triệt hạ uy tín)

ĐỀ NGHỊ ÔNG CAO QUẢNG VĂN & TẠP CHÍ KIẾN THỨC NGÀY NAY ĐÍNH CHÍNH

(links : 1, 2 & 3)

Chiều 21-02 HB7 (2007) & bổ sung: 22-02 HB7 (2007):

Các điện thư (e-mails) gửi đến Tạp chí Kiến Thức Ngày Nay, ông Cao Quảng Văn  (sau nhiều cuộc gặp, điện thoại nhắc nhở) và gửi đến các báo, đài:

http://docs.google.com/Doc?id=dc9fgpkh_126c6spmq

TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ NGHỊ ĐÍNH CHÍNH

Sau khi phân tích, trình bày chi tiết, và đã gửi đến ông Cao Quảng Văn, toà soạn Tạp chí Kiến Thức Ngày Nay, tôi (Trần Xuân An) xin tóm tắt lại, để kính gửi tiếp đến ông Cao Quảng Văn cùng toà soạn như sau:

3 ĐIỂM CẦN ĐÍNH CHÍNH & LÀM RÕ

1. Trần Xuân An đã độc lập sưu tầm tư liệu (nhà sách, thư viện…), độc lập nghiên cứu, viết sách theo quy trình với thứ tự các công đoạn như sau:

--- a. Nghiên cứu tư liệu (gồm thao tác phác thảo đề cương) để chú giải thơ (“Thơ Nguyễn Văn Tường (1824 – 1886)…”) trên cơ sơ bản dịch nghĩa của Trần Đại Vinh, Vũ Đức Sao Biển, Nguyễn Tôn Nhan;

--- b. Viết thành đề cương chi tiết (“Tiểu sử biên niên PCĐT. Nguyễn Văn Tường…”) để tham khảo ý kiến của Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, các nhà nghiên cứu (với câu hỏi có nên viết thành sách hoàn chỉnh hay không?);

--- c. Triển khai từ 2 cuốn sách đã viết và viết tiếp cuốn thứ 3 (“Nguyễn Văn Tường, một người trung nghĩa”), phê phán các các giả lớp trước (Quốc sử quán triều Nguyễn với “Đại Nam thực lục chính biên” kỉ thứ sáu, Phan Bội Châu [?], Trần Văn Giàu, Bửu Kế…);

--- d. Sau đó, bắt tay vào viết bộ truyện – sử kí – nghiên cứu tư liệu lịch sử gồm 4 tập (bộ “Phụ chính đại thần Nguyễn Văn Tường”).

1.a. Tư liệu của bà Nguyễn Thị Ngọc Oanh và cô Trần Nguyễn Từ Vân có sau, và chỉ bổ trợ thêm mà thôi. Hai người này chỉ sưu tầm tư liệu, chứ chẳng viết một bài nghiên cứu nào. Cách diễn đạt gộp của ông Cao Quảng Văn khiến người đọc hiểu là bà Oanh, cô Vân cũng có nghiên cứu.

1.b. Như trên đã liệt kê, trình tự nghiên cứu của Trần Xuân An với các công đoạn là như vậy. Thế nhưng, cách diễn đạt của ông Cao Quảng Văn khiến người đọc hiểu lầm là Trần Xuân An nghiên cứu tư liệu của bà Nguyễn Thị Ngọc Oanh, cô Trần Nguyễn Từ Vân trước tiên, rồi mới nghiên cứu tiếp các tư liệu khác vốn có sẵn trong nước.

2. “Tiểu sử biên niên PCĐT. Nguyễn Văn Tường …” và “Nguyễn Văn Tường, một người trung nghĩa” là cuốn sách thứ 2 và cuốn sách thứ 3, còn bộ “Phụ chính đại thần Nguyễn Văn Tường”, in chung 4 tập thành một cuốn, là cuốn thứ 4, “tổng số thành” của 3 cuốn trước (kể cả cuốn thứ 1, “Thơ Nguyễn Văn Tường…”), trong quá trình Trần Xuân An nghiên cứu, viết về đề tài nhân vật lịch sử Nguyễn Văn Tường. Cuốn viết trước, xuất bản sau; cuốn viết sau, xuất bản trước; đó là sự bình thường. Thế nhưng, cách diễn đạt của ông Cao Quảng Văn, khiến người đọc hiểu là bộ “Phụ chính đại thần Nguyễn Văn Tường” được Trần Xuân An viết trước 2 cuốn “Tiểu sử biên niên PCĐT. Nguyễn Văn Tường …” và “Nguyễn Văn Tường, một người trung nghĩa”. Đúng ra, cần phân biệt động từ “viết” và động từ “xuất bản”.

3. Điểm thứ 3 này ông Cao Quảng Văn, cũng như các tác giả khác (Nguyễn Văn Hoá, Trà Điêu Phan Thành Nhơn, PV. Huế Xưa & Nay, Hoàng Phủ Ngọc Phan) không đề cập đến (dùng từ chính xác là tránh né). Tôi (Trần Xuân An) chỉ đề nghị ông Cao Quảng Văn bổ sung vào phần đính chính: Sau phần khẳng định như nhan đề sách, “Nguyễn Văn Tường, một người trung nghĩa”, phần nội dung chính yếu thứ hai của cuốn sách ấy là mấy bài khảo luận phê phán, trích dẫn, bình chú với chủ đích phê phán Quốc sử quán triều Nguyễn với “Đại Nam thực lục chính biên” kỉ thứ sáu, các tác giả Phan Bội Châu [?], Trần Văn Giàu, Bửu Kế. Mong rằng các tác giả khác khi giới thiệu, bình luận cuốn sách “Nguyễn Văn Tường, một người trung nghĩa” cũng cần thiết phải đề cập đến một trong hai nội dung chính, theo đúng nguyên tắc điểm sách (giới thiệu, bình luận sách…).

Vì mục đính chính của tạp chí có thể không dài, nên tôi có in đậm dăm bảy câu, đề nghị ông Cao Quảng Văn và Tạp chí Kiến Thức Ngày Nay tối thiểu cũng đăng tải thật đàng hoàng, tử tế các dòng in đậm trên.

Trần Xuân An.

_____________________

NỘI DUNG ĐÍNH CHÍNH

(trình bày thành 4 điểm)

(bài viết “Vẽ lại chân dung phụ chính đại thần Nguyễn Văn Tường [1824 – 1886]" trên Tạp chí Kiến Thức Ngày Nay,

số 591, ra ngày 10/01/2007)

1. Tư liệu của bà Nguyễn Thị Ngọc Oanh và cô Trần Nguyễn Từ Vân có sau, và chỉ bổ trợ thêm mà thôi. Hai người này chỉ sưu tầm tư liệu, chứ chẳng viết một bài nghiên cứu nào. Cách diễn đạt gộp của ông Cao Quảng Văn khiến người đọc hiểu là bà Oanh, cô Vân cũng có nghiên cứu.

2. Cách diễn đạt của ông Cao Quảng Văn khiến người đọc hiểu lầm là Trần Xuân An nghiên cứu tư liệu của bà Nguyễn Thị Ngọc Oanh, cô Trần Nguyễn Từ Vân trước tiên, rồi mới nghiên cứu tiếp các tư liệu khác vốn có sẵn trong nước.

3. Cách diễn đạt của ông Cao Quảng Văn khiến người đọc hiểu là bộ “Phụ chính đại thần Nguyễn Văn Tường” được Trần Xuân An viết trước 2 cuốn “Tiểu sử biên niên PCĐT. Nguyễn Văn Tường …” và “Nguyễn Văn Tường, một người trung nghĩa”. Đúng ra, cần phân biệt động từ “viết” và động từ “xuất bản”.

4. Sau phần khẳng định như nhan đề sách, “Nguyễn Văn Tường, một người trung nghĩa”, phần nội dung chính yếu thứ hai của cuốn sách ấy là mấy bài khảo luận phê phán, trích dẫn, bình chú với chủ đích phê phán Quốc sử quán triều Nguyễn với “Đại Nam thực lục chính biên” kỉ thứ sáu, các tác giả Phan Bội Châu [?], Trần Văn Giàu, Bửu Kế.

____________________

Ngày 22 tháng 02 năm 2007 (HB7), gõ phím (viết), gửi điện thư đến Tạp chí Kiến Thức Ngày Nay (KTNN.) cùng các đài, báo trong và ngoài nước, kể cả báo công an tại TP.HCM. & Hà Nội, đồng thời báo tin đã gửi điện thư, nhắc lại yêu cầu đính chính qua điện thoại với Tap chí KTNN. và ông Cao Quảng Văn.

Ngày 23 tháng 02 năm 2007 (HB7): bổ sung 2 chữ thao tác (màu mực đỏ).

 ___________________________________

ÔNG CAO QUẢNG VĂN & TẠP CHÍ KIẾN THỨC NGÀY NAY ĐÃ ĐÍNH CHÍNH

Kiến Thức Ngày Nay, số 597, ra ngày 10-3-2007 (HB7), tr. 64, có đăng tải bản  đính chính, nguyên văn như sau:

ĐÍNH CHÍNH

Sau khi bài viết “Vẽ lại chân dung phụ chính đại thần Nguyễn Văn Tường [1824 – 1886]" của ông Cao Quảng Văn đăng trên Tạp chí Kiến Thức Ngày Nay,

số 591 (ra ngày 10.01.2007), toà soạn có nhận được thư phản hồi, với nguyên văn nội dung yêu cầu được đính chính của tác giả Trần Xuân An như sau: 

"1. Tư liệu của bà Nguyễn Thị Ngọc Oanh và cô Trần Nguyễn Từ Vân có sau, và chỉ bổ trợ thêm mà thôi. Hai người này chỉ sưu tầm tư liệu, chứ chẳng viết một bài nghiên cứu nào.Cách diễn đạt gộp của ông Cao Quảng Văn khiến người đọc hiểu là bà Oanh, cô Vân cũng có nghiên cứu.

2. Cách diễn đạt của ông Cao Quảng Văn khiến người đọc hiểu lầm là Trần Xuân An nghiên cứu tư liệu của bà Nguyễn Thị Ngọc Oanh, cô Trần Nguyễn Từ Vân trước tiên, rồi mới nghiên cứu tiếp các tư liệu khác vốn có sẵn trong nước.

3. Cách diễn đạt của ông Cao Quảng Văn khiến người đọc hiểu là bộ (*) “Phụ chính đại thần Nguyễn Văn Tường” được Trần Xuân An viết trước 2 cuốn “Tiểu sử biên niên PCĐT. Nguyễn Văn Tường …” và “Nguyễn Văn Tường, một người trung nghĩa”. Đúng ra, cần phân biệt động từ “viết” và động từ “xuất bản” ".

Toà soạn KTNN và tác giả bài viết xin cảm ơn tác giả bộ (*) sách và chân thành cáo lỗi cùng bạn đọc.

KTNN

Trên đây là nguyên văn bản đính chính.

Trong bài viết của ông Cao Quảng Văn, không có câu chữ nào đề cập trực tiếp đến điểm thứ 4 (**). Ông Cao Quảng Văn chỉ đính chính 3 điểm sai, không đồng ý bổ sung 1 điểm sót (***).

Trong điều kiện của mình, một người nghiên cứu không có thế lực, báo chí đều có sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam (đảng cầm quyền), hoặc có sự lũng đoạn nhân danh chuyên chính vô sản, tôi đành đồng ý, vì nghĩ rằng, dưới mức tối thiểu như thế cũng đã xác định rõ tác quyền trọn vẹn của tôi (ý tưởng, phát hiện trong quá trình nghiên cứu, tư liệu; số đầu sách, số trang viết...) như đã trình bày ở những văn bản trước. Tuy vậy, tôi không bao giờ phủ nhận các bài viết phê phán "Đại Nam thực lục chính biên" kỉ thứ VI (kỉ về ngụy triều Đồng Khánh), phê phán một trang rưỡi "Việt Nam vong quốc sử" của Phan Bội Châu (hay ai đó thêm vào?), phê phán những câu chữ trong "Chống xâm lăng" của Trần Văn Giàu, vài câu trong "Toà Khâm sứ Pháp" của Bửu Kế.

Xin nhắc lại, đây là sự cố ngoài ý muốn, không phải do tôi gây ra.

Trân trọng.

Trần Xuân An

14 giờ, 10-3 HB7 (2007)

______________________

(*) Hai chữ "bộ" này chỉ hai số lượng trang viết, đầu sách khác nhau. Bộ “Phụ chính đại thần Nguyễn Văn Tường”  gồm bốn tập, in thành 1 cuốn, 983 trang in, cỡ sách 16 cm x 24 cm (Nxb. Văn Nghệ TP. HCM., 2004). Bộ sách cùng đề tài gồm bộ "Phụ chính đại thần Nguyễn Văn Tường”, bốn tập, và 3 cuốn khác: “Tiểu sử biên niên PCĐT. Nguyễn Văn Tường …”  (Nxb. Thanh Niên, 2006, 442 trang in, cỡ 13 cm x 19 cm), “Nguyễn Văn Tường, một người trung nghĩa”  (Nxb. Thanh Niên, 2006, 354 trang in, cỡ 13 cm x 19 cm), "Nguyễn Văn Tường, thơ -- Vài nét về con người, tâm hồn và tư tưởng" (chưa xuất bản sách in giấy, khoảng 550 trang in). Tất cả đều do Trần Xuân An nghiên cứu, khảo luận, xây dựng thành truyện kí... và viết. Cần xác định rõ để đề phòng có những kẻ cố tình gây sự cố hòng thực hiện mưu toan đặt lại vấn đề về sau.

(**) 4. Sau phần khẳng định như nhan đề sách, “Nguyễn Văn Tường, một người trung nghĩa”, phần nội dung chính yếu thứ hai của cuốn sách ấy là mấy bài khảo luận phê phán, trích dẫn, bình chú với chủ đích phê phán Quốc sử quán triều Nguyễn với “Đại Nam thực lục chính biên” kỉ thứ sáu, các tác giả Phan Bội Châu [?], Trần Văn Giàu, Bửu Kế.

(***) Điểm thứ 4 (điểm sót), ông Trà Điêu (Phan Thành Nhơn), trên Tạp chí Xưa & Nay, số 270, tháng 10-2006, mặc dù có đề cập tới, tuy không nêu đích danh (Quốc sử quán triều Nguyễn giai đoạn viết về ngụy triều Đồng Khánh, Phan Bội Châu [?], Trần Văn Giàu, Bửu Kế), ông Trà Điêu cũng đề nghị bỏ qua cách đặt vấn đề quá trực diện, có lẽ vì ngại đụng chạm "cây đa cây đề"... hay do sự tác động theo hướng machiavelique của những "Việt kiều hiện nay học đòi Việt kiều Phan Bội Châu (?)"...?

Như vậy, đến bao giờ vấn nạn sử học về Nguyễn Văn Tường (1824 - 1886) mới được giải quyết rốt ráo???

Xem:

Tạp chí Xưa và Nay (số 270, 10-2006):

Trà Điêu (PHAN THÀNH NHƠN)

-- HAI QUYỂN SÁCH VỀ NGUYỄN VĂN TƯỜNG

http://docs.google.com/View?docid=dc9fgpkh_90cr6g58

14 giờ ngày 10-3 HB7 (2007)

& 19 giờ 10', cùng ngày: bổ sung chú thích về 2 chữ "bộ" (bộ sách) theo phản hồi của một vài người đọc quý mến. Chúng ta vốn không muốn đa đoan, nhưng rất cần phải hết sức cẩn trọng. Thành thật cảm ơn.

7 giờ, 11-3 HB7 (2007), bổ sung: hoặc có sự lũng đoạn nhân danh chuyên chính vô sản