5º Naturais U-3

Os animais vertebrados caracterízanse por ter un esqueleto interno ríxido que está formado por moitas pezas que se articulan entre si. O esqueleto ten tres funcións:

• Permite realizar movementos xa que forma parte do aparato locomotor.

• Sostén e dálle forma ao corpo.

• Protexe os órganos. Por exemplo, as costelas protexen os pulmóns.

O esqueleto dos animais vertebrados está formado por ósos, compostos de calcio pero cunha estrutura viva, aínda que nalgúns vertebrados moi primitivos -a quenlla ou a lamprea- está feito de cartilaxes (como o noso nariz). Todos sabemos a importancia dos ósos para a nosa vida: cando temos un óso fracturado temos que ir ao médico especialista, o traumatólogo, que se encarga de curarnos. Velaquí un vídeo feito por estes especialistas:

Caída da Capela Sixtina

No esqueleto de todos os vertebrados distinguimos a columna vertebral, formada por ósos chamados vértebras, e o cranio ou encéfalo.

O corpo dos animais vertebrados está dividido en varias partes:

• Cabeza. Nela sitúase o cerebro e os órganos máis importantes dos sentidos, coma os ollos, os oídos e o nariz.

• Tronco. Nel, sitúanse sempre órganos como o corazón, o estómago, os intestinos, etc.

• Extremidades. Xeralmente catro nos animais terrestres. Chámanse extremidades porque están ao extremo do noso corpo. As extremidades poden ser moi diferentes entre si, dependendo das necesidades de cada animal, o que produxo a súa evolución.

Nos peixes, os primeiros animais vertebrados, xurdiron extremidades coa forma de aletas.

Outros vertebrados posúen patas que lles permiten camiñar, correr, saltar; aínda que algúns deles, por mor da súa evolución, perderon as patas, como no caso das serpes que non teñen extremidades, pero poden desprazarse igual movendo en zig zag o seu corpo.

Os mamíferos acuáticos e aves como os pingüíns teñen tamén aletas que lles serven para nadar. Nos mamíferos acuáticos formáronse as aletas a partir das patas que tiñan antes de voltar á auga, xa que os primeiros mamíferos foron terrestres. Os morcegos cambiaron as súas patas dianteiras por ás.

A maioría das aves presentan ás que lles permiten voar, grazas ademais ao pouco peso dos seus ósos. No caso dos pingüíns, as súas ás teñen forma de aletas, pero sabemos que estas evolucionaron a partir de ás normais.

Algúns animais vertebrados, ademais, teñen cola. A cola ten moitas funcións: desde equilibrar o movemento, ata agarrarse aos obxectos, no caso da cola prensil dos monos, ou mesmo para despistar e enganar aos depredadores, coma os lagartos que perden a cola cando un bufo ou unha aguia lles colle dela coas súas garras.

En canto aos órganos:

- Todos os vertebrados teñen un bo sistema nervioso central, cun cerebro no seu cráneo e un cordón de nervios dentro da súa columna vertebral. A función de relación está moi desenvolvida neles, grazas ao seu sistema nervioso conectado aos sentidos corporais. Os sentidos teñen un diferente grao de perfeccionamento nas diferentes especies, xa que o seu deenvolvemento ten que ver coas condicións nas que vivan os animais. Un can ten moi perfeccionado o sentido do olfacto, mentres que un falcón o da vista.

-Todos os vertebrados teñen un corazón e un sistema circulatorio con sangue.

- Todos teñen estómagos e intestinos.

-Todos teñen desenvolvido un sistema adaptado de obtención do osíxeno. Depende de onde vivan, algún respiran por branquias e outros por pulmóns.

Podemos dicir que os vertebrados son o cumio* da evolución**, os animais máis evolucionados do noso planeta. Os animais vertebrados poden dividirse en cinco grupos: os mamíferos, as aves, os peixes, os anfibios e os réptiles. Ao longo desta unidade coñecerás as características de cada un dos grupos.

* Cumio: cume (cumbre) o lugar máis alto.

**Evolución: chámase evolución ao conxunto de cambios que se producen nos organismos como consecuencia da adaptación ao medio.

Fíxate na ortografía das palabras destacadas con esta cor.

Moitos vertebrados están agora extintos pero sabemos que existiron polos seus esqueletos fosilizados. É o caso do Ictiosaurio, un dinosaurio con forma de peixe, de ata 18 metros de longo que existiu nos períodos Triásico e Xurásico da Era Secundaria.