ڤەدانا بێژێت ژیانێ

رەنگێت ترسێ

ترسا خودێ ژدلی یە، یا پێدڤی یە خەلک ژرەبێ خۆ ب ترسن نە ژکەسێت دی. بەلی ترسا دی ئەوا پەیدا دبیت دناڤ جڤاکیدا دهێت ژگەلەک رەخان ڤە وەک: شەر وجەنگان، رەڤین وشکەستنان، ژعەزابا گونەهان، مەترسیا سزای وجەزا کرنێ، یا تارێت وبەلان، ژدەست دانا خوشتڤیان، سوژین ورەجفینا دلی ژبەر داهاتیان، هزرکرنا هاتنا ئاستەنگێت گرنگ، ترسا مرنێ، ترسا ئێش ونەخوشیان، یان ژدوژمنی، گیانەوری، پێڤەدانێ، خندقاندنێ ئو ژبەر هندەک ئەگەرێت دی نە جهێ گوتنێ یە چنکی یێت دیارن وئاشکرانە.

رونکرنا ڤان پەیڤێت مەترسیێ

ترس: ترساندن: لڤینا لەشی

لەرز: لەرزک: لەرزین: لەرزاندن: لڤینا لەشی ژترسێ

رەجفک: رەجفین: رەجفاندن: ڤەهژیانا لەشی خڕێ پێکڤە، ترسەکا کژوک

ڤەلەرز: ڤەلەرزین: ڤەلەرزاندن

هژیان: هژین: هژاندن

بزد: بزدین: بزدیان

جرف: جلف: جرفین

بەعجی: بەعجین: بەعجاندن

بەهەتی: بەهەتین: بەهەتاندن

جرف: جرفین: جرفاندن

جلف: جلفین:جلفاندن

حێبەتی: حێبەتیبون

خەجلی: خەجلین: خەجلاندن

رەجفک: رەجفین: رەجفاندن

رەعدە: رەعدین

شاشی: شاشیبون

ڤەلەرز: ڤەلرزین: ڤەلەرزاندن

ڤەهژی: ڤەهژین: ڤەهژاندن

لەرز: لەرزین: لەرزاندن

هژی: هژین: هژیان: هژاندن

ئەو کەسێت ئەڤ ترسە ل دەف وان پەیدا دبیت دبێژن ئەڤ مروڤە یێ: ترسنوکە، هەژهەژوکە، رەجفوکە، لەرزوکە، ڤەلەرزوکە.

ل دیف زانین ودیفچونا من و ب دەست من کەتن ئەڤە لیستەکا پەیڤانە ئەوێت گرێدای ب ترسێ ڤە، هندەک هەڤرێنە بو وێ پەیڤێ ئانکو هەر ئەو واتەیە ب درستی وهندەک داهاتی نە وڤەرێژا ترسێ نە وهەمی پێگڤە ب وێ واتێ گرێداینە، بەلێ ئاستا نزمیێ وبلندیێ یا تێدا هەی دگەل پرەکا جوداهیێ. من ئەڤ پەیڤە دهەر سێ زماناندا یێت جان وبەندکرن ب شێوێ ئەبجەدی ل دیف هەر زمانەکی نە ئەوە یا کەتیە بەرانبەرێ وێ دلیستدا بو زانین.

١٠-١٠-٢٠٢٠ – دهوک – ئەحمەد عەلی حەسەن

رەنگێ سپی وپێڤەگرتیێت وێ

ئەڤ رەنگە دگەل هەمی رەنگان ڤە یێ گونجایە

رەنگێ سپی یێ گرێدایە ب چاکیێ ڤە، بژینیێ ڤە، زەلالیێ ڤە، ژبەر هندێ نوژدار وسستر وکاربەدستێت نەخاشخانان دکەنە بەرخؤ. رەنگێ زڤستان وهاڤینایە، کارتیکەرا دەرونی یا هەی ل سەر پارچێت لەشێ مروڤی، هندەک دلڤەکرن، هندەک هێز وبزاڤێ ددەنە بەدەنی، هندەک مروڤێ پڕ رەحەت وتەناهی دکەن، نە خاسمە رەنگێ سپی، ژبەر ڤان سەدەمان دڤێت مروڤ رەنگان بخؤ ب هەلبژێریت ب جانی.

پێڤەگرتیێت رەنگێ سپی:

نیشانا ئەڤینێ وئاشتیێ وئارامیێ وتەناهیێ.

هەستێ ددەتە بێنەری بەرەف پاقژیێ وبژینیێ.

بێسویچیێ وبێ گونەهی دیار دکەت ل نک بەرانبەری نە خاسمە بو جلکێت بیکان.

ڤەدان وبەلاڤبون وفرەهێ دهینتە بەر چاڤان ل جهێت تەنگ وتاری. ئو هەر وەسا نیشانێ ددەتە هەستپێکرنێ ب سر وسەرمایێ.

نویڤەژەنین وگەشبون دکەڤن جان وگیانێ وان کەسان یێت هێڤیداڤ وپڕ ئومید.

دناڤ جیهانا ڤیان وئەڤینێدا ئەڤ رەنگە زۆرێ گرێدایە پێڤە وجانترین گول وگولزار ئەون یێت سپینە. ژبەر ڤێ چەندێ دبنە دیاری ونیشان بو یار ودوستان ل هەمی دەمان وجهان.

14- 10- 2020 – دهوك – ئەحمەد عەلی

رویێت شاشیێ

چیە شاشی؟

ونداکرنا حەزێ و خۆییێ، ودەستدانا گرتنا نەفسا خۆ وب رەفتارێت شێت ودینان دیارد دکەت.هەر وەسا ئەقل ومێشک نا مینیت ژبەر ئەگەرا شاشیێ یان ژبەر چەند سەدەمێت دی. ئەگەر ئەم بێژن ئەڤ کەسە شاشبو ئانکو مەژی نەما چ ژترسێ یان شەرمێ ئو ئەو کەس دکەڤیتە ئاستەکا خراب ژبەر کاودانا یان چێبونا تشتەکێ سەیرێ دەملدەست وبلەز هەمبەرێ وی.

ژێدەرکرنا پەیڤێ: شاش: شاشی: شاشاتی: شاشبوون:شاشبین: شاشکرن

هەڤواتە وهەڤریێت پەیڤا (شاش) دناڤ زمانێ کوردیدا:

بەهتی: بەهتین

تانوت: تانوتێ

حیبەت: حێبەتی

سەوداسەر: سەوداسەری

شاش: شاشی

مەندەهوش: مەندەهوشی

١٧-١٠-٢٠٢٠ – دهوک – ئەحمەد عەلی

خیانەت: ئیخانەت:غەیانت

(خیانەت بێ بەختی بێ دادی بێ دلی بێ رەحمی بێ وژدانی بێ وەفایێ پیلان تەعدایێ خاینتی خنزتی دل رەقی زاڵمی زولمی زۆرداری زۆردەستی زۆری ستەمکاری غەدداری کومباخی کوتەکی ناپاکی ناپاکێتی نەحەقی ...)

رامانا خیانەتێ: هەولدانە بو گەهاندنا زەرەرێ وخرابیێ دگەل کەسەکی یان گەلەکان پشتی پەیوەندیا وەفادار وپڕ باوەر وەک: هەڤکار، هەڤژین، هەڤال یان وەلات. ئەڤە دوو تەرزن: بچیک ومازن.

مروڤێ خائن: ئەو کەسێ خۆڤیکە چ هەستێ ب هەلویستێت بەرانبەری ناکەت بەس ل بەر پەرژەوەندیێت دخۆ یێت تایبەت رادبیت دژێ وی خەلکێ باوەری وئەمانەت دایێ ب راستی ودرستی چ ئەو کەس یان کەسان دویربن یان نیزیک.

سەدەمێت خیانەتێ: دویر ژدینی ورەوشتان، بەلاڤبوونا پیچاتیێ، هەستێ ب سزای نەکەت، خۆ سویچ ناکەت دەما تاوانەکێ دکەت، بێ هشی، لاوازیا جانی ژبێ پەروەردیێ کو رێکێ بەرفرەهدکەت دا کو ب ڤێ غیانەتێ رابیت.

جۆرێت خیانەتێ:

زیانکرن دژی وەلاتێ: هەر وەسا دگەل مللەتی وگەلێ خۆ وهاریکاریا دوژمنی بکەت وئەڤە ژهەمیا مازنترە مەترسی ترە چنکی کارتیکەرا وێ زۆر گرنگە نە بەس سەر هندەک کەسان بەلێ ڤەدەت ب نک هەمی جڤاکی وهەمی دڤی ئاگری دکەلن. یێ ب ڤێ رادبن دبێژنێ سویخور وخایین.

خیانەتا هەڤالان: ڤێ ژی ئەسەرا خۆ یا بەرزا هەی ل نک دوست هەڤالان، چ ژ لایێ بەلاڤکرنا نهینیان یان بەحسکرنا رەوشیت وان یێت تایبەت یان درەوان ل وان بکەت، ئەڤە ژی دبتە سەدەم بو قەتکرنا پەیوەندیان دناڤ بەرا واندا.

خیانەتا خێزانی: نە سادقی دگەل ژنا خۆ یان دگەل مێرێ خۆ وئەڤە دڤەکێشیت بەرەف جودابینێ وتەلاقێ ژبەر ڤێ بێ باوەریێ وئەڤ رەنگە خیانەت زۆرا مشەبوی ویا گەهشتیە رادەکا بلند ل ڤان دەمان دناڤ جڤاکیدا، ئو هەردەم ژن وزاروک دبنە گۆری وقوربان بو ڤێ خیانەتێ.

خیانا ئەمانەتان: نە راگرتن وب دویماهی ئینانا وان گرێ بەستان.

خیانەتا سۆز وپەیمانان: بێوەفای و نا پاکیێ بێختە وان عەهد و وەعدان و دبێژنێ پەیمان شکێنی.

پاشڤەبرن و خۆدانا پاش ژخیانەتێ: دڤێت باوەری ب هەمبەری نە هێتە دان ب درستی حەتا نە گەهتە باوەریەکا موکم ، چ ئەو لایان مروڤەک بیت، حزبیت، سیاسەت مەداربن یان بیانی بن، دڤێت سنۆر هەبن بو ڤێ چەندێ دا کو پەشیمانی گلی وگازندە دیف نە هێن.

١٨-١٠-٢٠٢٠ – دهوک – ئەحمەد عەلی

کورد دبێژن: فلانکەس یێ کەو بژێرە

هەلبژارتن: ژێگرتن

نەقاندن یان راکرن

پێڤەچونەکە کەسەکێ بسپۆر وچەلەنگ وشارەزا ب هێتە هەلبژارتن دا جهەکێ ڤالا تژیکەت ب رێکا دەنگدانێ ل نیڤا کومەلێکدا دا کو نڤیسگەهەکا گشتی یان تایبەت ب رێڤەبەت ب درستی: وەک فەرمانبەر یان دەرهێنەرێ ئەنجومەنەکی یان رێبەرێ کارخانەکێ. هەر وەسا هەلبژارتنا سەروکی، ئەندامێت ئەنجونمەنی، جڤاتان ونوینەران ب دەنگدانا مللی.

٥-١١-٢٠٢٠- دهوک – ئەحمەد عەلی

زمان: لغة: Language

زمانێ کوردی یێ پڕە ژپەیڤێت رەسن ژهەمی زاران. ئەڤ دەولەمەندیە دهێت ژکەڤنیا ڤان شێوان دزمانێ کوردیدا ل هەمی دەڤەرێت کوردستانێ. ژبەر ڤێ چەندێ مە زۆر هەڤواتە یێ دهەین بو پەیڤەکا سەرەکی وئەم دشێین بێژن هەر ئێک ژوان دشێت جهێ یا دی بگریت بێ گوهورین ب کەڤتە رامانێ ب چ رەنگان. بو نمونە ئەڤ پەیڤێت پەتی یێ دژێری ل سەر زمانی دهەڤبەشن دگەل ئێک حەتا رادەکا بەرز وبلند دئاستا زمانیدا وئەم دکارین هەڤبەرێ ئێک بکەین.

رستا پەیڤان:

(ئیدیۆم، ئیدیەم، بوێژ، بێژە، پەیڤۆک، پەیڤەساز، پەیڤەک، تێرم، چەکۆ، چەمک، دیالێکت، دەستەوارە، دەستەواژە، دەستەوشە، دەڤۆک،راوێژ، زار، زاراڤ، زاراڤە، زاراوە، زمان، شێوە، شێوەزار، شێوەزمان، فرێزە، گڤتن، گڤتە، لەهجە، ماکی، واتا ،وشە، ووتە، وێژە).

هەر رستەک یا جودایە ژیا دی ب نەسەقا ئەبجەدی:

١٩-١-٢٠٢١ - دهوک - ئەحمەد عەلی