وەکهەڤی

وەکهەڤی: التجانس اللفظي: homonyms

وەکهەڤی یان وەکێکی یان یەکسانی دکوردیدا بەراورد دگەل زمانێ ئنگلیزی

یاریکرن ب پەیڤ ووشان دهەر زمانەکیدا زێدەکرنا تەرزەکێ دڵخۆش کرنێ یە ودبیتە پالدەرەک بو مێشکی دا خۆ ب بەرهەڤکەت ب لەزەکا پڕ هێز دا کو بشێت لایێ راستێ ژی ب کاربینیت دگەل یێ چەپێ دا کو تێ بگەهیت مەبەستا جوداهیا وان جۆرە پەیڤان ب درستی.

وەکهەڤیا پەیڤ ووشان دزمانێ ئنگلیزی یا بویە ئاستەنگ وئاریشەکا زۆرا مەزن دەما فێرکەر رویبارێ ڤێ چەندێ دبیت هەر وەسا بو خودانێت زمانی ب خۆ ژی ب تایبەت. ئەڤە دبیتە ئەگەرێ نەچاریێ وبێ هێوایێ ژبەر یەکسانیا دیار دناڤ بەرا وان پەیڤاندا چ ژلایێ پەیڤینێ، پیتان یان پێژان. ڤێجا ئەڤ وەکهەڤی خۆ ڤەدکێشیتە دناڤ هەمی قەد ودەلیڤێت زمانیدا کو کارتیکەرا مشە دکەت بو تێگەهێ وگەهاندنا هەڤواتان دچارچوڤا درست درستێدا ودڤیت فێرکەر هەر ب مینیت هشیار وئاگاهدار دا ب دویرکەڤیت ژخار ولەنگیان.

مەبەست ژڤێ گوتارێ ئەوە رونکرنەکێ ب دەینە یەکسانیا پەیڤان وجۆرێت وان دهەردو زمانادا ل دەمێ بهیستنێ وتێگەهێ. ب گشتی ئەڤ یەکسانە ووەکهەڤی ونێزیکیا تشتانە دخسلەتان وسالوخدانان. هندەک یەکسانن ژلایێ دەنگی ڤە ئانکو پەیڤینێ ڤە بەلێ هەر ئێکێ واتا خۆیا جودا یا هەی ودبیت جێوازبن ب رێکا رێنوسێ یان پەیڤەکا بتنێ زۆر واتە هەبن وژڤی هەمییا بۆری وەسا دیاردبیت کو ئەڤ یەکسانیە گەلەک رەنگان وەردگریت ودڤێت مروڤ جێوازیی ئاشکراکەت دناڤ بەرا واندا دا بشیت پەیڤا درست ژێبگریت و ب هەلبژێریت ب شیوەکێ گونجای وب کاربینیت درێزبەندا رستێدا ب رەنگەکێ راست ودرست.

جوین وجۆرێت یەکسانیێ دزمانێ ئنگلیزیێدا

وەکی مە پێ ئامەژەدای هندی یەکسانی یە هەمبەری یە دناڤ بەرا تشتاندا بەس ب درستی نە وەکهەڤیا رەهایە ب تەمامی، دبیت چەند جوداهی هەبن وئەڤە یا دیارە دزمانێ ئینگلیزیدا بەس ئەڤە ناکێشتە سەر زمانێ کوردی ژبەر گەلەک سەدەمێت رێنوسی، دئنگلیزیدا دبنە سێ بەش وجوین ئەو ژی ئەڤەنە:

وەکهەڤیا زارەکی یان دەڤەکی:  التجانس اللفظي: الكلمات المتطابقة: homonyms

وەکهەڤیا شێوە یان نەخشی یان شەکلی: التجانس الشكلي: homograph

وەکهەڤیا دەنگی: التجانس الصوتي: homophone

ل ژێری ئەم دێ ڤان سێ رەنگان پێش چاڤکەین جودا جودا دا کو بشێین جێوازی پەیداکەین دناڤ بەرا واندا ب درستی، هەر وەسا بێنە بەراوردکرن دگەل کوردی:

یەکەم: وەکهەڤیا زارەکی یان دەڤەکی:  التجانس اللفظي: homonyms

مەبەست ژێ ئەوە کو ئەو پەیڤ دهەڤبەشن ب نڤیسینێ ئانکو ب رێنوسێ وب دەنگی بەس ژێک جودانە ب واتێت جێواز دزمانێ ئنگلیزیدا:

address: عنوان، رسالة – ناڤ ونیشان: نامە: مەکتوب  

arm: ذراع، تسليح – زەند: چەک

band: فرقة موسيقية – حزام - تیپی مۆسیقا – کەمبەر: قائیش

bank: مصرف، ضفة النهر – بانقە: لێڤا ریباری

Bat: خفاش- مضرب – چەکچەکیلە: کاشۆ

blue: اللون الأزرق، الحزن: شین: خەمگینی

book: كتاب، يقطع تذكرة، أو يحجز مكان – پەرتۆک: تکتبرین: جهگرتن

box: صندوق، لكمة – سندوقک: شەق: لەپلێدان

break: يكسر، استراحة، فسحة: دشکێنیت: بێهنڤەدان: دەرفەت

card: بطاقة، ورقة لعب – کارت: کاغەزا یاریێ

case: حقيبة، علبة – چەنتک: سندوق

change: التغيير، الباقي من الشيء – گوهورین: بەرمایێ

class: درجة، طبقة، فصل – پڵ: تەخە: جوین

close: مغلق، أو قريب – گرتی: پێڤەدای: نێزیک

cold: بارد، زكام – سار: پەرسێڤ

company: شركة، رفقة – کارخانە: هەڤرێ

cross: صليب، يعبر – خاچ: دەربازدبیت

cut: يقصّ: جرح - دبریت: برین

date: الموعد، التاريخ ، تمر – ژڤان: دەم: خورمە

degree: درجة، شهادة – پڵ: باوەرنامە

desert: الصحراء، يترك، يهجر: چول: دەشت: بەری: هێلان: پشدان

draw: يسحب، يرسم – دکێشیت: نەخشکرن

drop: السقوط ، قطرة الماء - کەڤتن: دلوپ

face: وجه، يواجه – روی: بەرهەنگار

fair: كرنفال، المعرض، شعر فاتح، عادِل‏ - ئاهەنگ: پێشانگەهە: پرچا ڤەبی: راست

fall: الخريف، يسقط ، يقع – پائیز: کەڤتن

fell: يقع، يطرق، شرس، قاسي – کەت: لێدەت: توند: درندە

fire: يطرد، النار – دەرکرن: دەرئێخستن: ئاگر

fly: ذبابة، يطير – مێش: دفریت

free: حر، مجاني – ئازاد: پەروە

kind: طيب، لطيف، نوع – چاک: قەنج: جۆر: تەرز

lead: يقود، معدن الرصاص – سەرکێشان: رساس

letter: خطاب، حرف – نامە: پیت

lie: كذب، يرقد – درەو: رازان

light: الضوء، خفيف الوزن – روناهی: سڤک

like: يحب، يعجب، يشبه، يفضل – دڤێت: حەژێدکەت: وەک: ژێگرتن

match: مبارة، أعواد كبريت – یاری: زلکێت شخارتێ

minute: وحدة زمنية تساوي 60 ثانية، متناهية الصغر- خولەک: هویرگەل

mean: يقصد، يعنى، بخيل – مەبەست ژێ - قەلس

old: كبير في السن، قديم – کال: پیر: کەڤن

palm: نخلة، راحة اليد – دارقەسپ: بەحنکا دەستی

play: مسرحية، تشغيل، يلعب، العزف الموسيقي - شانوگەری یاریکرن، ژەنینا مۆسیقێ

present: الوقت الحالي، المضارع، الهدية، تقديم عرض – دەمێ نهۆ: نۆکە: دیاری: پێشکێشی

refuse: يرفض، قمامة - رەدکرن، زبڵ: گلێش

right: صحيح، حق، يمين، اتجاه اليمين – درست: راست: ماڤ: رەخێ راستێ

ring: خاتم، يرن، دائرة – گوستیلک: دەنگێ زەنگلێ: بازنە

row: صف، جدف – رێزک: پێشڤەبرن

saw: رأى، منشار – دیت: منشارە

single: أعزب، مفرد – زگورد: تەک

spring: الربيع،   ينبوع‏، الزنبرك – بهار: کانی: سپرنگ

tear: يمزق، الدموع – دراندن: روندک: فرمێسک

type: نوع، أنواع الحروف المطبوعة المختلفة، يطبع – تەرز: جۆرێت پیتان: تەبعکرن

wave: موج البحر، التلويح باليد – پێلێت ئاڤێ: دەست هژاندن

will: سوف، وصية – دێ: دبێت: شێور: وەسیەت

دکوردیدا ژی ئەڤ رەنگە وەکهەڤیا هەی ب شێوەکێ دیار ومشە، پەیڤێت وەکێک ئانکو هومونیمز، دیەکسانن دنڤێسینێ دا ئانکو رێنوس وەکی ئێکن سەد ژسەدێ هەر وەسا ژلایێ دەنگی ڤە ئانکو پەیڤینا بێژێ بەلێ دجودانە ژلایێ واتێ ڤە ودڤاڤێرن حەتا پلەکێ ژژێکبرنێ وژێچونێ ڤە. چ شاشیێ چێنابیت بو نڤێسەرێ کورد ژلایێ رێنوسێ وپەیێڤینێ ڤە بەلێ شاشیەکا مەزن وسەرئێشیەکا گرنگ ئەوە ل دەف واتێ وب کارئینانا پەیڤێ درستیدا ب شێوەکێ درست. ل ژێری کۆمەکا پەیڤانە ژڤان تەرزە پەیڤێت وەکێک چنکی دزۆرن دناڤ زمانێ کوردیدا وب شێوەکێ تازە جهێ خۆ دکەن دناڤ ئاخڤتنێدا.

ئاخ: خاک: نالین

یاری: راهێنان: ترانە وگەمە

ئازا: سەربخۆ: بەردای

ئالی: رەخی: تێکراچون: ئالیان

بار: پشتی: پشک

باری: هات خار: هەلگر

برک: دول: هلاڤێتن

بری: قەتکرن: ئاریان

بزدیا: پچیا: ترسیا

بێر: شیردوتن: ئامێرێ کولانێ

بیر: هزر: جهێ چێکرنا شەل وشەپکا

بەرزە: بلند: نهین ونەدیار

بەز: غاردان: چەورێ ناڤزک: قەلەوی

بەند: بەرمل: قەید: بەنی: پەستەک

پاری: بۆری: لومچێ خارنێ

پارە: دراڤ: کەڤنێ بۆری

پشتی: بار: هاریکار

پل: ئاست: رێژە: لێدانا تبلێ

پێچە: پوشی وهیزار: چەمیان

پیلە: سەختە: دارکێت دومینێ: تابع

پەنگی: تژیبوی: بەندکێت راچآندی

تاڤ: گەرما حەتاڤێ: شێلکا بارانێ

تیر: ساموتە یان رم: رچلی نە رون

تیژە: دژوارە: سەر زراڤە

تەپک: لێدان: خەفک وکورک

جان: گیان: تازە: جوان: خن

چرک: نەتەقین: دەنگێ پۆر پۆرێ

چک: پەیت: رەپ: مسمت

چیت: پەروک: ژچونێ

چیز: ژبەر دانا: بەرێ یاریێ

چەپ: دژێ راست:خار ولەنگ: ئیشک

حوت: تژی وقەلەو: کورە

حێل: ب لەز: شیان وهێز

خار: چیر ونە راست: دابلعاند وبەرێڤەکر

خاک: ئاخ: جۆرەکێ جلکان

خوری: بێ رەوشت: لەش گەزین: دەنگ لێ کرن

خوێ: سویری: خوهدان

دادێ: دایکە: نەچاری

داڤ: طا: تەلی ودیس

دان: دکاکێ خارنێ: دەمێ خارنێ: دەستدرێژکن

دڕە: مەعدەنێ گران وبها: هارە

راستی: درستی: پانی

راڤ: دکەڤنە لەشێ ژنکان: نێچیرە

رک: جهێ کەوی یە: بەڤلاتی

ریت: گویکرن: تازی یان چ ل بەرنە

زر: ناقولە: دەنگێ کەری

زل: رەوشا چاڤی ڤەکری: داڤا دەخلێ حشک

زەری: رەنگە: جانە

ژۆری: باکۆر یان سلال: دئودێ ڤە

ژەنگ: ژەنگار وقرێژی: تەنگاڤی

سلە: زیزە: ئێشا زراڤە

سیر: تام خوێ: جۆرەکێ رووەکا نە

سەر: پارچێ لەشی: سەروک: ل هنداڤ

شاش: دەرسۆک: لفە: حێبەتی

شانە: زێرەڤان: شلخا مێشا هنگڤینی

شیر: چەکێ شەری: ڤەخارن: بچیکاتیێ

شیڤ: دانێ خارنا مەغرەبێ: کەند ونهالە

عۆر: توز وپوخین: دەنگێ گریا دژوار

فر: فرەهە: قورچا ئاڤێ

فری: پڕدا: حنێرە

فیری: بەخری: سەردا چو

ڤر: لوتدان: ڤێرێ یان هێرە

قر: بالندە: بریان: دەنگە

قوتە: کورتە: لێدانە

قیچ: چرکاندن: درێژکرن

کزک: کەلەگری: دوینگێ قەلیای

کەشک: خارنە: رەق وحشک

کەڤن: دویری: شکەستن

کەل: گڕ: کەلین وگەرمکرن

گاڤ: دەم: پێ هاڤێتن

گرت: دەستەسەرکر: گرین

گێج: کەرستێ سپی: نەما

گیفک: جهێ بیساتیێ: رویشالوتک

لال: نک: نەئاخڤتن

لیت: فەند وفێل: خۆ هەلاڤێتن

لەنگ: خار وچەپ: سەقەت وشڵ

مزە: تام ترشە: پێشڤەدان

مل: گرک: شان

موچە: گەهاندنە ئێک: دراڤ وپارە

نال: ئاخ وئازار: ئاسن بو پێت دەوارا

نێرە: هەڤدژێ مێ: زڕە

نیشان: خال: ئارمانج: پێڤەکرن

نەرم: تەنک: رەحەت

هاری: دژوارە: دەستئانەهی

هور: بایە: حەوێلە

هوین: فێنک: ئەوێت بەرامبەر

وار: شوین وجهە: دەنگە

وێران: کومباخ: شیان

وەقی: پلەکا کێشانێ: دەنگێ بەقێ

دووەم: وەکهەڤیا شێوە یان شەکلی یان نەخشی: التجانس الشكلي: homograph

مەبەست ژێ ئەوە کو ئەو پەیڤ یا یەکسانە ب رێکا شێوەی ڤە ئانکو رەنگێ پیتان ئێکن کو ئەم دبێژینێ نڤیسین یا رێنوس بەلێ دجودانە ل دەمێ پەیێڤینێ وئاخڤتنێ وهەر وەسا دجێوازن ب مانێ وهەڤواتان. ئەڤ جۆرە یێ هەی دزمانێ ئنگلیزیێدا چنکی وان دوو تەرزێت دەنگدانێ یێ دهەین بو پەیڤەکا بتنێ نە وەک کوردی ل نک مە ئەم چەوا ب نڤیسین وەسا دێ پێژن وپەیڤین.

بو نمونە دزمانێ ئنگلیزیێدا:

bear: دب يطيق أو يحتمل – هرچ: بەرگرتن

bow: قوس - ينحني -   يذعن‏ - کڤان: چەماندن: خۆشکاندن

content: محتوى – راضي – قانع – ناڤەرۆک: رازیبون

desert: صحراء – يترك – يهجر – دەشت: چول: هێلان: پشتدان

live: مباشر - يعيش – ئێکسەر: راستەخۆ: دژیت

minute: دقيقة - دقيق – صغير – خولەک: هویر: بچیک

wind: ريح – يلف – يدوّر – هور وبا: بادان: پێجان

سێیەم: وەکهەڤیا دەنگی: التجانس الصوتي: homophone

ئەڤ رەنگە جوتێ پەیڤان زۆرێ مشەیە دزمانێ ئنگلیزیدا چنکی دیەکسانن ژلایێ دەنگی ڤە ئانکو چ جوداهی نینە دناڤ بەرا دەنگێ هەر دوو پەیڤان ب چ رەنگان بەلێ جێوازیا درست دکەڤیتە شێوێ رێنوسێ و هەر وەسا دهەڤواتاندا. ئەڤە ژی دڤەدگێریتە بو تایبەتمەندیا زمانێ ئنگلیزی بو جهبەجهکرنا زۆر پیتێت نڤیسینێ یێ دجێواز ژئێک ودوو چ بزوین یان نە بزوین بەلێ ئەڤە نینە دزمانێ کوردیدا چنکی مە جوداهی نینە دڤێسینا پیتاندا دا ڤێ جێوازیەکا دیار بێخیتە پەیڤێ ب چ رەنگان.

چەند نمونە ئنگلیزی

sell cell – خلية يبيع – شانە دفروشیت

dye die– يموت صبغة – دمریت بۆیەی سوبغ

flour flower - ‏ زهرة طحين– کولیلک ئار 

hear here – هنا يسمع– ڤێرێ بهیست گوهلێبو

hour our – (نا) الملكية ساعة – یێ مە دەمژمێر

right write – يكتب صحيح– دنڤێسیت درست

sea see – يرى بحر– دبینیت دەریا 

son sun – شمس ابن– روژ کور

steal steel – فولاذ يسرق – پیلا دزیت

weather whether – سواء طقس– ئەگەرسەقا 

٥-٣-٢٠٢٣ – دهوک – ئەحمەد عەلی حەسەن