خێزانا کوردی

خێزانا کوردی

بێژێت کەسوکارێت نێزیک دکوریدا

Kinship terms in Kurdish

بو دامزراندنا خێزانەکا نوی دڤێت پێکبهێت ژدو کەسان کچ وکوربن. ئەڤ هەردوکە پشتی مارکرنێ دبنە بویک وزاڤا. دەما کەیف وشەهی ب دویماهی دهێت دبنە مێر وژن. یا مێ دبیتە هەڤژین ویێ نێر دبیتە مێر ئانکو زەلامێ ژنکێ. ئەو گاڤا زاروک بو وان دهێن دو تەرزن کچە یان کورە. ل وی دەمی هەردو دبنە دەیک وباب. کچ دبێژنێ خویشکا برای وکور برایێ خویشکێ. ئەگەر بابێ خویشکەک هەبیت بچیکێت وی دبێژنێ مەتێ. ئو دبێژنە برایێ بابێ مامو. ئو زاروکێت وان دبێژنێ کچمام ودوتمام. ژلایێ دەیکا زاروکان خویشکا وێ خالەتە وبرا وێ خالە. زاروکێت وان کچخال وکچخالەتن. ژنا مامێ دبیتە ژنمام وژنا خالێ دبیتە ژنخال. ئەگەر مێری خویشکەک هەبیت ژنا وی دبێژتێ دشێ وهەر وەسا خویشکا ژنکێ دبیتە دشا مێرکی. بەلێ ئەگەر برا هەبن یێ ئێکێ دێ بێژتێ وی کەسی خزم وژنک دێ بێژتێ تیێ من. دەما کەسەکی خویشکا ژنکا مروڤی ئینا وەک هەڤژین مروڤ دڤێت بێژتێ هەڤلنگ. وەختێ کچ وکورێت خێزانێ ب ژنکەتن وزاروک ئینان دبێژنێ نەڤی وئەو دێ بێژنە وان داپیر وباپیر. ل دویماهیێ ئەگەر وان نەڤیا زاروک هەبن دبنە نەڤیچرکێت داپیر وباپیران.

بسەر ژنێ ڤە Female reference -

بسەر مێری ڤە Male reference -

ئەڤە لیستەکا پەیڤ وبێژانە ئەوێت دگرێدای ب خێزانێ ڤە:

سەمیان: ئەو کەسە یێ چاڤدێریێ ورێڤەبەریا مالەکێ دکەت

کابانی: ئەو ژنا مالێ یر یا سەخبێریێ وزادی دلێنیت

نڤش: دویندەهێ توخمی وزوریەتێ یە ژعەیالی مروڤی

نەخری: چ کور یان کچ یێ دەستپێکێ دهێت بو خێزانێ

ئێکانە: دەما خێزانێ زاروکەکێ بتنێ هەبیت

جێمک: دوو زاروک پێگڤە ببن ژدەیکەکێ

بابمری – بێباب: ئەو زاروکن یێت ماینە بێ باب وباب لێ مرن

سێوی – دەیکمری- بێدەیک: ئەون یێت ماین بێ دەیک

ئێتیم: ئەو بچیکە یێ مای بێ دەیک وباب هێشتا مەزن نەبوی

پاشباب – پاشباڤ: ئەو زاروکە یێ دبیت پشتی باب دمریت

نەڤی: بچیکێت کوری یان کچێ نە

نەڤیچرک: بچیکێت نەڤیا یێت کچێ یان کوری

نەفسی: کچ یان کورێت دهێن دگەل مێری یان ژژنێ ژهندەکێ دی

بیژی: ئەو بچیکە یێ باب لێ دیار نەبیت

ژنمری – بێژن: ئەو زەلامە یێ ژنا وی دمریت ودمینیت بێ ژن

بێژن – بیژەن – بێمێر: ئەو ژنە یا مێر لێ مری ومایە بێ مێر ونەشویکری

هەوی: ئەگەر ژنەک ب سەر ژنا ئێکی هات ئەو دبیتە هەویا وێ

خەسی: دەیکا ژنێ یان مێری دبیتە خەسیا هەردوکان

خەزیر: بابێ ژنێ یان مێری دبیتە خەزیرێ وان

زرباب: مێرێ دەیکێ پشتی مرنا بابێ

ژنباب - زڕدایك: دەما دەیک دمریت وباب ژنەکا دی دئێنیت

پێشمێر: مێرێ بەرێ پشتی هێلانێ وژێکڤەبونێ

پێشژن: ژنا بەرێ پشتی هێلانێ وژێکڤەبونێ

زوگرد- بێژن: ئەو کەسە یێ ژن نەئینای

قەیرە: ئەو کچە یا نە شویکری دمینیت بێ مێر

ستوەر: ئەو ژنە یا بچیک نابن

زڕبرا: ئەو برایە ژبابێ بەلێ نە ژدەیکا درست

زڕخویشک: ئەو خویشکە ژبابێ بەلێ نە ژدەیکا درست

بێک: ژنا کوری مروڤی یە

زاڤا: مێر یان زەلامێ کچێ یە

برازاڤا: ئەو کەسە یێ ب کار وکێت زاڤای رادبیت ل دەهواتێ

دەزگر: ئەو کچە یا دەستێ وێ هاتیە گرتن ژلایێ زەلامەکی ڤە

نیشانکری: ئەو کچە یا هاتیە نیشانکرن بو ڤەگوهازتنێ بو زاڤای

بەردای: ئەو ژنە یا کو هاتیە تەلاقدان ژلایێ مێری ڤە

پێشخوین: کچە هاتیە پێش کێشکرن پێش خوینڤە

بویک: ئەو ژنە دهێتە خەملاندن شەڤا دەهواتێ وشەهیێ

سەرسپی: ژنەکا دانک عومرە پێزانینا پێش کێش دکەتە بویکێ

٩-٩-٢٠١٨ – دهوک- ئەحمەد عەلی حەسەن