واتا پەیڤان

خۆبێژ وواتێت پەیڤا (بەر) دزمانێ کوردیدا

     ڤێ پەیڤێ زۆر خۆبێژێت خۆ یێت هەین ئەوێت سەرەکی وەک پەیڤەکا سەربخۆ یا خورستی یا بچڤە نەگرێدای. بەشداردبیت دگەلەک پارچێت ئاخڤتنێ وەک: ناڤ یان ناڤدێر، هەڤالکار، هەڤالناڤ، لێکدەر، داچەک. ژبلی کو دبیتە پێشگر وپاشگر دگەلەک پەیڤێت لێکدای دا. ڤێ پەیڤێ جهێ خۆ یێ بەرزێ هەی دناڤ دارژتن ودنڤێسیندا درێزمانا کوردیدا. ئەڤە دکەڤیتە دبن ڤان چوینان:

ئێک: پەیڤێت سەربخۆ:

١- وەک ناڤ یان ناڤدێر

بەر: حجر: stone

وان بەر هاڤێتنە سەی

وی بەرک ل سەر مندا

هەرە نک بەری هەنێ روینە

وان بەران ڤەوژێرە ئێک ئێکە

ڤان بەرا دانە سەر وان بەرێت هە

بەر: سویچ: ئەگەر: سبب: cause

وی دزیکر، ژبەر ڤێ هاتە گرتن

نە ژ بەرمن ئەڤ شولە چێ نەبو

ژبەر رکداریا وی ئەز دگەل وی نا ئاخڤم

بەرێ: روی:  وجه: وجهة: face, direction

 بەرێ خۆ بکە من

بەرێ خۆ ببە وێڤە

دێ بەرێ خۆ دەیە کیرێ؟

هوین ژی بەرێ خۆ بدنە جهەکی

ئەو چونە کی ژبەری؟

بەرێ: ثمار: محصول: fruit, product 

بەرێ ڤێ دارێ یێ باشە

رەزێ من بەرێ خۆ نەگرتی یە ئەڤ سالە

هێشتا مە بەرێ ڤی چەمی نا خاریە

دارا بێ بەر دڤێت بیتە برین

بەری: ئال: رەخ: طرف: جانب: side, edge

هو قەری، بەرێ خۆ بدە وی بەری

ئەگەر ئاریش هاتن سەری، خۆ بدەنە وی بەری

هوین ژی وەرن ڤێ بەری

هەمی ژ ڤی بەری چونە وی بەری

بەر: تانگ: رێز:مستوى: level

هوین نە شێن خۆ بینن بەر وی

خۆ قەت نە ئینە بەر ڤی کەسی

ئەژی دێ خۆ بەمە بەرێ وان

٢- وەک هەڤالناڤ

 بەرێ: کەڤن: قديم: سابق: past, old

تو یێ دەورێ بەرێی

یێ دزڤریت بو رۆژێت بەرێ

من قستێ مەها بەرێ دابو تە

٣- وەک هەڤالکار

بەر: پێش: أمام: in front of

چو ل بەر دەرگەهی راوستا

وەرە بەر من ب ئاخڤە نە ل پاش من

دبەر منرا بۆری وسلاڤ نەکرە منب

دەیکا وی ل بەر دیوارا مر

کەس نەشیت بەر سینگێ وی لوتدەت

بەر: نحو: بأتحاه: towards

تەرگا لێ دکەت وبەرەف مەڤە دهێت

دوژمنێ بەرەف چیای ڤە دچیت

دێ تو ژێ  بەر وان ڤە هەرە

بەر: رەخ: تەنشت: بجانب: beside

یێ هاتی ل بەر من راوستیای

وی ژی خانیێ خۆ ل بەر من ئاڤاکر

ئەو یێ چوی دبەر ویرا نڤستی

بەر: هەمبەر: مقابل: opposite

یا ل بەر من راوستیای ودئاخڤیت

وەرە بەر مە رەقس وسەمایێ بکە

یا ل بەر پەنجەرێ بەرێ خۆ دکەتە من

٤- وەک لێکدەر

بەری: قبل: before

بەری ئەز زادی بخوم، من چاڤێت خۆ شویشتبون

من ئەرگێ خۆ خلاسکر بەری بچم قوتابخانێ

بەری ئەز وەغەرێ بکەم، من تشتێت خۆ خڕ لێکدان

٥- وەک داچەک یئان ئیدیەم

بەر: من أجل: for the sake of

هەکە دێ ڤێ کەن ژبەر من وەنەکەن

کوری گوتە یارێ دێ ژبەر تە خۆ هاڤێ مە ئاڤێ

ئەگەر ژبەر تە نەبا ئەز ژوی ئاشت نەدبوم

دوو پەیڤێت ڤەژەن وپێگڤەگرتی

پەیڤا(بەر) وەک پێشگر: نمونە

بەردان: تەلاقدان

بەرچاڤک: مەنزەرە

بەردەڤک: لێبوک

بەرمای: ڤەهێل

بەرچن: بناڤچاڤاندا

بەردەستک: پاتەک

بەرتیل: پارێ حەرام

پەیڤا(بەر) وەک پاشگر: نمونە

رێبەر: سەرکێش

نویبەر: نویژەن

سیبەر: سیناهی

باربەر: جهئینانا کاران

رێنجبەر: پالە: کارکەر

پاشگوتن: هندی ب هێتە نڤێسین ل سەر ڤێ پەیڤێ یا کێمە چنکی ئەڤ پەیڤە وەک خویێ یە دناڤ پەیڤێت زمانیدا. ژبەر ڤێ چەندێ ئەز دێ ب دوایێ ئینم  ودبێت ل پێشە روژێ ڤێ مژارێ پتر ب بەرفرەهی ل سەر بنڤێسم ورون وشروڤەکم.  

٢٣- ٤- ٢٠١٩ – دهوک – ئەحمەد عەلی