نێشانێت خاڵبەندی

نێشانێت خاڵبەندی : علامات التنقيط : Punctuation marks

ئەو نیشانێت خاڵبەندی وەک: خاڵ، بۆر یان نیشانا پرسیارێ ب کاردهێن دنڤێسینا دەقاندا بو جودا وژێکڤەکرنا رستان ژپێکهاتیێت وان ئو بو دیارکرنا واتە ورامانان بدرستی. ژبەر ڤێ چەندێ نێشانێت خاڵبەندی سستەمەکێ نیشانایە دهێتە پێشکێشی کرن بو خویندەڤانی دا بو وی دیارکەت کا چەوا رست هاتیە ڤەهاندن وراچاندن ودارژتن ئو ب چ رەنگ وجۆر ب هێتە خاندن ب شێوەکێ جان ورەوان بێ کو رامان ب هێتە گوهورین. هندەک ژوان ئێک مەبەستا هەی وهندەکا پتر یێت دهەی. بێ گومان ئەز دێ ئێک نمونە ئینم سەر هەر ئێک ژوان ئەوا ژهەمیا گرنگتر وبەرزتر.

1- خاڵ: النقطة: The Full Stop or period (.)

ل دویماهیا رستا ئەرێ: بابێ من چەمێ خو ئاڤدابو دوهی.

2- جوتخاڵ: النقطتان: The Colon (:)

دیاردکەت کو رستەکا پێزانینا یان چەند تشتێت ب دیف ئێکڤە دێ هێن

گەلەک جۆرێت نڤستنێ یێ دهەین: سەر پشتی، سەر تەنشتێ، سەر زکی یان ژی ژقوینڤە.

3- بۆر: الفاصلة: The Comma (،)

ئەڤە دهێت بو ژێک ڤەکرنا دو رستان یان پتر.

ئەڤ مروڤە نە یێ غارێ یە، نە یێ بەزێ یە

4- خاڵبۆر: فاصلة منقوطة: The Semi-Colon (؛)

بو جوداکرنا رستێت سەرکی ژ رستێت ناڤندی دەما ئامرازێت لێکدەر دهێن ل پێشیێ.

حەتا نیڤا دەستی رەش نەبیت؛ تاما دەڤی خوش نابیت.

5- نیشانا پرسیارێ: نیشانه‌ی پرس:علامة الأستفهام: The Question Mark (؟)

ئەڤ نیشانە بەس دهێت بو پرسێ بەر چاڤکەت.

تو کیڤە چوبوی شڤێدی؟ کی دشێت بیژیت دو مویێت خار یێت بەر سمبێلا تەرا؟

6- نیشانا شاشیێ:یان سه‌رسوڕمان:علامة التعجب: The Exclamation Mark (!)

ئەڤ نێشانە دەر ناکەڤیت ژرەوشا حێبەتیێ وشاشیێ ومەندەهوشیێ.

ئەڤە چ وێنەکێ جانە تە چێکری! هەمە ژێبە ئەوێ دبێژتە گیزا گەڤز!

7- نیشانێت وەرگرتنێ: علامات الأقتباس: The Quotation mark ("...")

ئەو دەما نڤێسەر هەجەی وەرگرتنێ یان ستاندنەکێ بیت ژدەقەکێ دی دڤێت وێ نڤێسینێ ب کەتە دناڤ ڤان نیشانادا.

کورد دبێژن چ نەمایە مەزنا نە گوتی ئو ئێک ژوان گوتنا ئەڤەیە:"ئەقل تانجا زێرینە، بەس دسەرێ هەمی کەساندا نینە".

٨- جوته‌ کڤانێت گه‌ورە : القوسان الكبيران: Brackets ( ) یان { }

ئەڤ پێزانینا دکەڤتە دناڤ بەرا ڤان هەر دو جوته‌ کڤانێت گه‌ورەدا تشتەکێ تایبەتە یێ گرێدایە ب ئەوا پێشیێدا هاتی بو پتر رونکرنێ.

ئەحمەدی خانی (١٦٥١-١٧٠٧) شاعیرونڤێسەر وڕۆشنبیری گەورەی کوردە. ئەحمەدی خانی خودانێ چیروکا هوزانیێ یە(مەم وزین) ئەو یەکەم کەسە کو لەسەر کوردایەتی و نەتەوە خوازیی کوردی نڤیسی یە.

٩- هێڵ یان ته‌قه‌ڵ: الواصلة : The Hyphen (ـ)

ئەڤ خیچا کورت دکەڤتە دناڤ بەرا دو پەیڤان بو ژێک چوداکرنێ دهێت.

زۆر پەیڤێت شاش دهەین دزمانێ کوردیدا بو نمونە: بژارتن- براژتن کو دبنە جهێ سەهوابونێ ل نک گەلەکان دئاخڤتن ونڤێسینێدا.

10- سێخاڵ: علامات الحذْف : Ellipsis points (...)

ئەڤە دبیتە نیشانا ژێبرنێ دنڤیسینێدا دەما ئەوا نەهندا گرنگ بیت بو خویندەڤانی.

زۆربەی گوندی زەرزەواتێ هاڤینێ دچینن وەک: فلفلا، باجان رەشکا، تەماتا، خیارا، بامیا ... ب مشەیێ.

11- بۆشایی، ڤالایێ: الفراغ : Space or The Dash ( ___ ) ،[ — ]

زۆربەی جارا ئەڤە دهێت ل جهێ بۆرێ دا خاندن پترا دژواربیت وشدیای بیت.

پشتی من گوتارا وی خاندی من گەلەک خەلەتی تێدا دیتن — دگەهشتنە بیستان — ژهەمی جۆران، رێنوس ورێزمان وخالبەندی.

12- هێلا خار: هێڵی لار: الخط المائل: Slash, oblique, stroke (/) یان (\)

هێلا خار دهێت بو ڤاڤێر کرنا دو بێژان وەک وی \ وێ ئانکو نێر\مێ ئو هێلە دگریت جهێ ئامرازێت لێکدەر وەک: و، ئو، یان. ئو ئەڤە ژی دهێتە ب کارهینان بو جوداکرنا ناڤ نیشانێت بەشێت ئنترنێتێ یان بەرنامێت وێ.

٢٢-٣- ٢٠١٨ دهوک- ئەحمەد عەلی