پیڤان دکەڤندا

پیڤان دکەڤندا

پیشەکی

شێوازێ پیڤانێ دجێوازن دچەرخێت بۆریدا ودهێنە گوهورین دەم بو دەمی ژبەر پێشکەڤتنا دکەڤیتە دژیانا مروڤایەتیێدا حەتا گەهشتیە دەمێ نۆکە. ل دەمێ بەرێ ئامیرێت پیڤانێ نەبون یان دکێمبون وەکی ڤی سەردەمێ نۆکە ودڤان چەرخێت بۆری ونێزیکدا. ل دیف زانین وبسپۆریا وان کەسان هندەک رێکێت ب ساناهی بخۆ پەیداکربون کو پێدڤیێت خۆ ب درستی پێکبینن. ژبەر ڤێ چەندێ وان دیتن چەند ئەندام وبەشێت لەشێ مروڤی بو خۆ کربونە هاریکار کو بشێن شولێت پیڤانێ ب رێڤە ببەن ب ساناهی وب درستی چ بو درێژیێ، بلنداهیێ یان کویراتیێ. یەکینیا درێژیێ ستاندەرەکێ خۆجهە یێ هاتیە بنەجهکرن بو ب کارئینانێ دەما دویریاتیا دوو خۆلێت ژێکجودا دهێنە پیڤان.

چەند پیڤەرێت کەڤن ب زمانێ کوردی وعەرەبی

گەزا درێژ: الوار: درێژی دگەهیتە (٩٠) نوت سم

دەستپێدکەت ژدویماهیا تبلا دەستەکی بتنێ یا نیڤی وب شیوەکێ راست و حەتا دگەهیتە ناڤاندا قەرقودێ سێنگی یان ژی حەتا سەرێ دفنێ کو دفن وروی راستەسەربن ل هنداڤی جۆکا سینگی ب وی مەرجی کو ئەو کەسە یێ راوستیای بیت ل سەر پێ دخۆ. بارا پتر ئەڤ رەنگە پیڤان ل دوکانێت پەرۆکان دهاتە ب کار ئینان.

تبل: الإصبع - القفلة: درێژیا تبلا قلیچێ – درێژی 2 سم

سەرێ تبلێ: الأنملة - بنانة - رأس الإصبع‏

پانیا هەر دوو دەستان: الباع – بو پیڤانا درێژ

ئەو دویراتییە دناڤ بەینا هەر دوو دەستان ژسەرێ تبلا دەستێ راستێ وحەتا دگەهیتە سەرێ تبلا چەپێ

گاڤ: پێنگاڤ: الخّطوة: ئەو دویرییە دناڤبەرا هەر دوو پیاندا - سێ بهوستە - نێزیکێ 70 سم، 12 بوسەیە

گەز: الذراع: بو پیڤانا درێژ – دناڤ بەرا 46.2 سم حەتا 50 سم

ئەو دویرییە ژرەخێ ئەنشکێ حەتا دگەهیتە سەرێ تبلا ناڤندی ( تبلا ناڤیچێ تبلا درێژ )

بهوست: الشبر – شبر اليد – نێزیکێ 20 سم

دهێتە پیڤان بلەپێ دەستی ب درێژیا ڤەدانا بەرفرەهـ ژتبلا مازن ( تبلا بەرانی یا سبيهگوژ) حەتا دگەهیتە سەرێ تبلا بچیک ( تبلا قلیچێ)

نیڤ بهوست: بهوستا بچیک: الفتر: ئەو دویری یە یا دکەڤیتە دناڤبەرا تبلا مازن ئانکو یا بەرانی و تبلا دوشاڤمژێ (شادەنڤێژ، نیشانێ، ئاماژە) ب بەرفرەهی

پارسانگ: فەرسەخ: الفرسخ: درێژیا 5،5 كيلومترە، یان سێ حەتا شەش میلایە

بەژن: قامەت: القامة: درێژیا بەژنا مروڤێ راوستیای، دەستپێدکەت ژبنێ پی وحەتا دگەهیتە گومبەتا سەری، ب کارئێت بو پیڤانا کویراتیا بیرا وچالێت کویر

لەپ: مست: القبضه: درێژیا دەستێ مروڤێ مەزن یێ مچاندی، دبنە چار تبل، هەشت سەنتیمتر

لەڤەن: قامیشە: القصبه: 5 گەزن، پێنج یاردە ونیڤن، شانزدە گاڤ ونیڤن، 3،85 متر، ب کارهێت بو پیڤانا درێژیێ

چەند پیڤەرێت نوی:

ملليمتر: "مم": بو پیڤانا درێژی وستویراتیا تشتێت زۆرێت هویر وەک سەرێ پێنۆسی

سەنتيمتر: "سم": بو پیڤانا درێژیا تشتێت بچیک وەک قەلەمێ رساسی

بوسە:ئنچ:بوصة: بو پیڤانا درێژیا تشتێت بچیک وەک تەختان، بلنداهیا ئاڤاهیان، بوسە دبیتە2.54 سم

یاردە: ياردة: سێ پێنگاڤە، 0.1944 مترە، ب کاردهێت بو پیڤانا پانیێت درێژ وەک یاریگەهان متر: "م": بو پیڤانا تشتێت درێژ وەک ئەیوانا وئودان

كيلومتر: "كم": بو پیڤانا قویناغێت زۆر درێژ دناڤبەرا دوو جهێت دویر

ميل: هەر وەسا ئەڤە ژی دهیت بو پیڤانا قویناغێت گەلەک درێژ وپەحن دناڤبەرا دوو جهێت دویر ودراز، ميل 1760 ياردة، ميل 400 گەزە، میلێ ئەردی 5280 پێنگاڤە، 1609،344مترە، 1.6093 كيلومترە.

١- پێناڤکرنا تبلێت دەستی ب کوردی

تبلا قلیچێ قەلالیچ

تبلا بابەلیچێ مەلامیچ

تبلا ناڤیچێ تبلا درێژ

دوشاڤمژ تبلا شادەنڤێژ نیشانێ ئاماژە

تبلا بەرانی سبيهگوژ

٢- ناڤێت تبلێت دەستی ب کوردی وعەرەبی

تبلا بەرانی یان سبيهگوژ - اصبع الإبهام

تبلا شادەنڤێژ، دوشاڤمژ، نیشانێ، ئاماژە - اصبع السبابة

تبلا ناڤیچێ، تبلا درێژ - اصبع الوسطى

تبلا بابەلیچێ، مەلامیچ - اصبع البنصر

تبلا قلیچێ، قەلالیچ - اصبع الخنصر

٣- رێزبەندیا تبلان ژیا درێژ بو یا کورت

تبلا ناڤیچێ، تبلا درێژ - اصبع الوسطى

تبلا بابەلیچێ، مەلامیچ - اصبع البنصر

تبلا شادەنڤێژ، دوشاڤمژ، نیشانێ، ئاماژە - اصبع السبابة

تبلا بەرانی یان سبيهگوژ - اصبع الإبهام

تبلا قلیچێ، قەلالیچ - اصبع الخنصر

٤- ناڤێت تبلێت دەستان ب ئینگلیزی

thumb - الإبهام - تبلا بەرانی

index finger - السبابة - تبلا نیشانێ

middle finger - الوسطى - تبلا ناڤیچێ

\ - ring fingerالبنصر - تبلا گوستیرکێ یان بابەلیچێ

little finger - الخنصر - تبلا قلیچێ

٥- ناڤێت تبلێت دەستان ب فرەنسی

تبلا قلیچێ - إصبع الخنصر: auriculaire

تبلا گوستیرکێ - إصبع البنصر: annulaire

تبلا ناڤیچێ - إصبع الوسطى: majeur

تبلا نیشانێ - إصبع السبابة: index

تبلا بەرانی - إصبع الإبهام: pouce

٦- ناڤێت تبلێت پیان ب کوردی وعەرەبی وئینگلیزی

تبلا مەزن: إصبع القدم الكبير: big toe

تبلا دووێ: إصبع القدم الثاني: index toe

تبلا ناڤندی: إصبع القدم الوسطى: middle toe

تبلا چارێ: إصبع القدم الرابع: fourth toe

تبلا بچیک: إصبع القدم الصغير: little toe

ب کارئینانا بەشیت لەشێ مروڤی بو پیڤانا پێدڤیێت ژیانێ

ئەڤ لاتا چەند پێنگاڤن؟

بهوستەک بێ خەمی گەزەک خوسارەتە

پێ پێ یێ ل بەر مەلۆکاڤە دچیت

تو ژی پێت خۆ ل دیف بەرکا خۆ درێژکە

چ بەژن بهوستکە

حەتا دەیک بچیکی بەژنەکێ رادکەت بەژنەکێ دئەردیرا دچیت

قەنجیێ ژبیر ناکەت تەمەت سەرێ تبلێ یان دەرزیکی

گەز ومەقەس ب دەستێ وینە

من گاڤێت وی کرنە لوت

نێ هندێ نادەتێ حەتا هندێ نە بەتێ (ئاماژە ب دەستی یە)

هەر دوو دەستێت خۆ دۆر ئالاندن

وی تبلا خۆیا قلیچی درێژکرە من

یێ ب سەرێ تبلێ یێ ل گەل مە دئاخڤیت

٨-١١-٢٠٢٢ – دهوک – ئەحمەد عەلی