Bystrość umysłu jest cnotą szczególnej natury: Jej utrata – jeśli dotknie nas samych – pozostanie przez nas nie zauważona, zaś nasi najbliżsi wybaczą ją nam bez wyrzutów, jako przejaw nieuniknionego następstwa rzeczy.
Jednak… czy na pewno – wraz z wiekiem – stan naszego umysłu musi ulegać upośledzeniu? Jakie są tego przyczyny i czy można na nie wpływać?
Mówiąc o utracie bystrości umysłu, mamy na myśli zarówno mniej poważne jednostki chorobowe, odpowiedzialne za osłabienie umiejętności zapamiętywania i myślenia (upośledzenie poznawcze) jak i te poważniejsze – demencję, obejmującą otępienie naczyniowe i chorobę Alzheimera. Otępienie naczyniowe jest efektem mikroudarów mózgu (tzw. „udary ciche”, niediagnozowane), zaś za chorobę Alzheimera najprawdopodobniej odpowiada białko [β-amyloid], zbierające się w postaci złogów i blaszek w tkance i naczyniach mózgu.
Czynnikami ryzyka tych chorób, związanymi z dietą (tj. pochodnymi diety) są:
– wysokie ciśnienie krwi
– podwyższony poziom cholesterolu
– niskie spożycie antyoksydantów, które skutkuje podatnością na działanie wolnych rodników.
Potwierdzeniem tego ostatniego związku jest obserwacja, że mniejsza utrata pamięci koreluje z większą zawartością we krwi:
– wit. E
– wit. C
– selenu
A więc – konkludując – dietą polepszająca nie tylko zdrowie, ale i funkcje poznawcze osób starszych jest dieta PLANT-BASED (oparta na nieprzetworzonych produktach roślinnych), gdyż właśnie ona zapewnia:
– z jednej strony – niskie spożywanie tłuszczów ogółem, w tym tłuszczów nasyconych (zwierzęcych) i cholesterolu oraz:
– z drugiej strony – zwiększone spożycie węglowodanów, błonnika, wit. C, wit. E, β-karotenu, kw. foliowego i minerałów (Fe, Zn).
Zjawiska tego – mającego takie same przyczyny jak udar (tj. naczyniowe) – można uniknąć za pomocą tych samych środków zaradczych. Wystarczy dbać o zdrowie tętnic/naczyń.
Według szacunków niektórych badaczy, każde 3 porcje owoców/warzyw dziennie zmniejszają ryzyko udaru (a więc i otępienia) o 22%. 1 porcja to np.:
– ¼ szkl. soku pomidorowego
– ½ szkl. brzoskwini
– ½ szkl. brokułów
– 1 ziemniak
Największym ryzykiem otępienia z powodów naczyniowych obarczeni byli ci, którzy spożywali najwięcej tłuszczu i tłuszczu nasyconego (pochodzenia zwierzęcego).
Stwierdzono, że diety bogate w cholesterol wpływają stymulująco na wytwarzanie β-amyloidu.
A więc:
– im wyższe spożycie białek i tłuszczów zwierzęcych, w tym egzogennego cholesterolu
– tym wyższe ryzyko chorób otępieńczych.
Inna zależność dotycząca choroby Alzheimera wynika z obserwacji, że ryzyko zachorowania na nią jest:
– wprost proporcjonalne do stężenia we krwi homocysteiny (aminokwasu występującego wyłącznie w żywności odzwierzęcej)
– odwrotnie proporcjonalne do stężenia we krwi kwasu foliowego (witaminy z grupy B, występującej w żywności roślinnej).
Wydaje się, że na szczególne podkreślenie zasługuje cytat:
„Wiemy co powoduje choroby serca i naczyń,
a więc wiemy też jak im zapobiegać: dietą.”
/T. Colin Campbell/
/opracowanie: Ryszard Dziewulski/
**
Opracowano na podstawie „The China Study” [T. Colin Campbell, Thomas M. Campbell, 2004];
wydanie polskie: „Nowoczesne zasady odżywiania”, rok 2011.