Dieta a stan umysłu

Bystrość umysłu jest cnotą szczególnej natury: Jej utrata – jeśli dotknie nas samych – pozostanie przez nas nie zauważona, zaś nasi najbliżsi wybaczą ją nam bez wyrzutów, jako przejaw nieuniknionego następstwa rzeczy.

Jednak… czy na pewno – wraz z wiekiem – stan naszego umysłu musi ulegać upośledzeniu? Jakie są tego przyczyny i czy można na nie wpływać?

Mówiąc o utracie bystrości umysłu, mamy na myśli zarówno mniej poważne jednostki chorobowe, odpowiedzialne za osłabienie umiejętności zapamiętywania i myślenia (upośledzenie poznawcze) jak i te poważniejsze – demencję, obejmującą otępienie naczyniowe i chorobę Alzheimera. Otępienie naczyniowe jest efektem mikroudarów mózgu (tzw. „udary ciche”, niediagnozowane), zaś za chorobę Alzheimera najprawdopodobniej odpowiada białko [β-amyloid], zbierające się w postaci złogów i blaszek w tkance i naczyniach mózgu.

Czynnikami ryzyka tych chorób, związanymi z dietą (tj. pochodnymi diety) są:

– wysokie­ ciśnienie krwi

– podwyższony poziom cholesterolu

– ­niskie spożycie antyoksydantów, które skutkuje podatnością na działanie wolnych rodników.

Potwierdzeniem tego ostatniego związku jest obserwacja, że mniejsza utrata pamięci koreluje z większą zawartością we krwi:

– ­wit. E

– ­wit. C

– selenu

A więc – konkludując – dietą polepszająca nie tylko zdrowie, ale i funkcje poznawcze osób starszych jest dieta PLANT-BASED (oparta na nieprzetworzonych produktach roślinnych), gdyż właśnie ona zapewnia:

– z jednej strony – niskie spożywanie tłuszczów ogółem, w tym tłuszczów nasyconych (zwierzęcych) i cholesterolu oraz:

– ­z drugiej strony – zwiększone spożycie węglowodanów, błonnika, wit. C, wit. E, β-karotenu, kw. foliowego i minerałów (Fe, Zn).

OTĘPIENIE NACZYNIOWE

Zjawiska tego – mającego takie same przyczyny jak udar (tj. naczyniowe) – można uniknąć za pomocą tych samych środków zaradczych. Wystarczy dbać o zdrowie tętnic/naczyń.

Według szacunków niektórych badaczy, każde 3 porcje owoców/warzyw dziennie zmniejszają ryzyko udaru (a więc i otępienia) o 22%. 1 porcja to np.:

– ¼ szkl. soku pomidorowego

– ½ szkl. brzoskwini

– ½ szkl. brokułów

– 1 ziemniak

Największym ryzykiem otępienia z powodów naczyniowych obarczeni byli ci, którzy spożywali najwięcej tłuszczu i tłuszczu nasyconego (pochodzenia zwierzęcego).

CHOROBA ALZHEIMERA

Stwierdzono, że diety bogate w cholesterol wpływają stymulująco na ­wytwarzanie β-amyloidu.

A więc:

– im ­wyższe spożycie białek i tłuszczów zwierzęcych, w tym egzogennego cholesterolu

– tym wyższe­ ryzyko chorób otępieńczych.

Inna zależność dotycząca choroby Alzheimera wynika z obserwacji, że ryzyko zachorowania na nią jest:

– wprost ­proporcjonalne do stężenia we krwi homocysteiny (aminokwasu występującego wyłącznie w żywności odzwierzęcej)

– odwrotnie proporcjonalne do stężenia we krwi kwasu foliowego (witaminy z grupy B, występującej w żywności roślinnej).

Wydaje się, że na szczególne podkreślenie zasługuje cytat:

„Wiemy co powoduje choroby serca i naczyń,

a więc wiemy też jak im zapobiegać: dietą.”

/T. Colin Campbell/

/opracowanie: Ryszard Dziewulski/

**

Opracowano na podstawie „The China Study” [T. Colin Campbell, Thomas M. Campbell, 2004];

wydanie polskie: „Nowoczesne zasady odżywiania”, rok 2011.