32 . Trường Tín Oán

Nhắc đến thơ Khuê Oán thì người ta không thể quên được " Khuê trung thiếu phụ bất tri sầu "... của Vương Xương Linh, cũng như nhắc đến thơ Cung Oán thì người ta không thể quên được 3 bài Thất ngôn Tứ tuyệt TRƯỜNG TÍN OÁN 長信怨 ( còn có tên là TRƯỜNG TÍN THU TỪ 長信秋詞 ) bất hủ của ông . Ta sẽ lần lượt đọc hết 3 bài nầy nhé ! ( Đúng ra là 5 bài, nhưng bài số 2 và số 5 không nổi tiếng, nên ta chỉ đọc 3 bài : 1, 3 và 4 mà thôi !

BÀI 1

長信怨 1. TRƯỜNG TÍN OÁN 1.

金井梧桐秋葉黃， Kim tỉnh ngô đồng thu diệp hoàng,

珠簾不卷夜來霜。 Châu liêm bất quyện dạ lai sương.

金爐玉枕無顏色， Kim lô ngọc chẩm vô nhan sắc,

臥聽南宮清漏長。 Ngọa thính Nam cung thanh lậu trường !

王昌齡 Vương Xương Linh

CHÚ THÍCH :

Trường Tín : Tên của một cung điện đời Hán, nơi mà nàng Ban Tiệp Dư ở để phụng dưỡng Thái Hậu, sau khi bị Triệu Phi Yến ganh tị làm cho nàng bị thất sủng. Nên ...

TRƯỜNG TÍN OÁN là tả lại sự oán hận của nàng Ban Tiệp Dư tài hoa với bài Chức Cẩm Hồi Văn thêu trên gấm. Vương Xương Linh vì không muốn ( hay không dám ) nói thẳng cảnh buồn thương sầu thảm của các cung nhân trong cung vua Đường, nên mới mượn tích của nàng Tiệp Dư mà nói thác vào.

Ban Tiệp Dư gọi tắt là Nàng Ban, cụ Nguyễn Du đã mượn " Nàng Ban " để cho Kim Trọng khen Kiều :...

Khen tài nhả ngọc phun châu,

NÀNG BAN Ả Tạ cũng đâu thế nầy !

Kim Tỉnh : là Giếng Vàng, là giếng trong cung vua, hoặc trong các gia đình phú quý, nên miệng giếng được sơn son thiếp vàng cho đẹp.

Ngô Đồng : Một loại cây cao bóng cả, lá có khía hình thon dài, trở màu vàng và rụng vào mùa thu. Theo sách Quảng Quần Phương có câu : Ngô đồng nhất diệp lạc, Thiên hạ tận tri thu " 梧桐一葉落, 天下盡知秋. Có nghĩa : Một lá ngô đồng rụng xuống, thì cả thiên hạ đều biết rằng mùa thu đã đến rồi !".

Kim Tỉnh Ngô Đồng : Chỉ lá ngô đồng rụng xuống giếng vàng, như trong Kiều tả lúc Thúc Sinh về thăm Hoạn Thư xong muốn trở lại với cô Kiều, cũng nhằm lúc mùa thu

GIẾNG VÀNG đã rụng một vài lá NGÔ ! thu, nên cụ Nguyễn Du đã viết :

Thú quê thuần hức bén mùi,

Châu Liêm 珠簾 : là Rèm Châu, là Rèm được kết bằng những hạt chuỗi, là ...

Ngậm ngùi rũ bức RÈM CHÂU,

Cách tường nghe đã tiếng đâu họa vần.( Kiều ).

Quyện : là Cuốn lại.

Kim Lô Ngọc Chẩm 金爐玉枕 : là Lò Vàng Gối Ngọc, chỉ cuộc sống xa hoa trong cung : Lò sưởi được dát vàng và gối nằm được cẩn ngọc.

Nam Cung : chỉ Cung Của Vua ở.

Thanh Lậu 清漏 : Thanh là Trong trẻo. Lậu là Rỉ ra. THANH LẬU : Chỉ tiếng đồng hồ nước nhỏ giọt trong trẻo trong đêm thanh vắng.

NGHĨA BÀI THƠ :

Lá ngô đồng đã rụng xuống phủ đầy cả giếng vàng, Rèm châu cũng bỏ mặc không cuốn lên mặc cho sương đêm thấm ướt. Lò sưởi vàng, gối dát ngọc cũng trở nên vô vị tầm thường ( không có nhan sắc !). Nằm đây mà nghe tiếng thời gian đang nhỏ giọt thánh thót ở Nam Cung, nơi nhà vua đang yến ẩm !

Toàn bài thơ toát lên một vẻ ngậm ngùi, lạnh lùng chán nản, không màng đến những vật chất xa hoa và khung cảnh phú quý ở chung quanh khi cõi lòng trống vắng, nàng cung nữ đã thức suốt đêm để lắng nghe tiếng thời gian nhỏ giọt, để thèm khát ước ao một tình yêu, một cuộc sống lứa đôi bình thường như bao người khác.

DIỄN NÔM :

Phủ giếng ngô đồng rụng lá vàng,

Rèm châu chẳng cuốn giọt sương lan.

Lò vàng gối ngọc vô duyên qúa,

Nằm lắng Nam Cung tiếng vọng sang.

Lục bát :

Giếng vàng đã rụng lá ngô,

Rèm châu biếng cuốn đêm mờ sương tan.

Lò vàng gối ngọc chẳng màng,

Nam Cung lắng tiếng thời gian lạnh lùng !