04 . Trừ Dạ Tác

1.Nguyên tác bài thơ:

除夜作 TRỪ DẠ TÁC

旅館寒燈獨不眠， Lữ quán hàn đăng độc bất miên,

客心何事轉悽然 ? Khách tâm hà sự chuyển thê nhiên?

故鄉今夜思千里， Cố hương kim dạ tư thiên lý, 霜鬢明朝又一年 ! Sương mấn minh triêu hựu nhất niên!

高適 Cao Thích

2. Nghĩa bài thơ :

Cảm Tác Trong Đêm Trừ Tịch

Một mình đơn độc ngồi bên ngọn đèn lạnh lẽo trong lữ quán.

Vì chuyện chi mà lòng khách lại trở nên thê lương sầu thảm?

Thì ra đêm nay khách đang nhớ đến quê hương xa ngàn dặm.

Sáng mai trên mái tóc sương pha nầy lại chồng thêm một tuổi đời xa quê hương nữa !

Qủa là tâm sự xót xa của kẻ tha hương lữ thứ! Cao Thích không về được quê hương để đón xuân vì quan sơn cách trở, và vì công chưa thành danh chưa toại, mà xót xa cho thân mình còn lưu lạc tha hương

trong đêm Trừ tịch! Không như ...

Chúng ta ngày nay, không phải vì núi sông cách trở, cũng không phải chờ đợi công danh. Chúng ta có đầy đủ phương tiện, điều kiện tiện nghi để về thăm quê hương bất cứ lúc nào, bất cứ khi nào chúng ta muốn... Nhưng, về đến quê hương rồi cũng không tìm đâu ra được những làng xóm ngày xưa, những phố phường năm cũ, kỷ niệm của những ngày xưa thân ái... đã biền biệt... chân trời!

Thôi thì, thà ở đây, để làm kẻ tha hương, xa quê, nhớ quê để nuối tiếc về những tháng ngày dĩ vãng... vang bóng một thời!!!

3. Diễn nôm :

ĐÊM GIAO THỪA

Quán lạnh đèn tàn chẳng ngủ yên,

Lòng ai da diết những ưu phiền.

Quê hương ngàn dặm đêm nay nhớ,

Đầu bạc sáng ngày lại một niên !

Lục bát :

Thức cùng quán lạnh đèn tàn,

Lòng người lữ thứ dạ càng tái tê.

Ngàn trùng canh cánh tình quê,

Sáng ra đầu bạc năm về lại năm.

Câu 3

故鄉今夜思千里，Cố hương kim dạ tư thiên lý,

Còn được hiểu là : Đêm nay, cố hương nhớ về người ở xa ngàn dặm. Chắc trong cảnh đoàn tụ vui vầy để cùng đón Tết mà thiếu mất một người còn chưa kịp về. Cao Thích không nói là mình ở ngoài ngàn dặm nhớ về cố hương , mà nói Cố hương nhớ về mình còn đang ở xa ngoài ngàn dặm.

PHỎNG DỊCH :

THƠ LÀM ĐÊM GIAO THỪA

Quán trọ, đèn khuya, ngủ chẳng yên,

Lòng luôn canh cánh vạn niềm riêng.

Quê nhà, nhớ qúa, xa ngàn dặm,

Mai Tết, năm qua, tóc bạc thêm !

CẢM TÁC :

Giao thừa giao cả niềm riêng,

Lòng quê cánh cánh tận miền xa xăm.

Mai ngày năm lại qua năm,

Bao giờ mới khỏi về thăm quê nhà ?!