TQHV - 32 -

無 限 朱 門 生 餓 殍 ， 幾 多 白 屋 出 公 卿 。

Vô hạn chu môn sanh ngã biểu, KỶ đa bạch ốc xuất công khanh.

GHI CHÚ :

VÔ HẠN : là Không có giới hạn, là RẤT NHIỀU.

CHU MÔN : Cửa nhà sơn màu đỏ chu sa, chỉ Nhà Giàu Có.

NGÃ BIỂU : Xác người bị chết vì đói. Chết đói.

KỶ ĐA : là Bao nhiêu. Ở đây là : Biết bao nhiêu ! .Có nghĩa là RẤT NHIỀU !

BẠCH ỐC : là Nhà trắng, chỉ nhà trống trơn nghèo khó, chớ không phải là tòa NHÀ TRẮNG Quốc Hội của MỸ đâu !

CÔNG KHANH : là Công Hầu Khanh Tướng, chỉ những người Giàu Sang Phú Quý

NGHĨA CÂU :

Biết bao nhiêu nhà giàu sang phú quí, vẫn có người bị chết đói. Rất nhiều nhà khó khăn nghèo khổ vẫn có người làm đến bậc Công khanh.

Không phải lúc nào " Con Vua vẫn được làm Vua", và không phải lúc nào cũng " Con Sãi ở chùa lại quét lá đa " đâu !!! Nếu cố gắng phấn đấu thì " con sãi ở chùa " như Chu Nguyên Chương vẫn được làm Vua như thường.( Đại Minh Hồng Võ, ông Vua lập nên triều đại nhà Minh ). Còn chỉ lo ăn chơi cờ bạc thì dù cho nhà có giàu như Lưu Bình, thì cũng có ngày làm ăn mày đến xin ăn ở nhà Dương Lễ mà thôi !

醉 後 乾 坤 大 ， 壺 中 日 月 長 。

Túy hậu càn khôn đại, Hồ trung nhật nguyệt trường.

NGHĨA CÂU :

Sau khi say mới thấy trời đất là to lớn, và ( suốt ngày ) chìm trong hũ rượu mới thấy ngày tháng dài hơn ra.

Lý luận của những người say, những người thất chí, suốt ngày chìm đắm trong hũ rượu để quên đi ngày tháng, quên đi những cái bất đắc chí của mình !

萬 事 皆 已 定 ， 浮 生 空 自 忙 。

Vạn sự giai dĩ định, Phù sanh không tự mang.

CHÚ THÍCH :

PHÙ SINH : Phù là Nổi ( trên mặt nước ), Sinh là cuộc sống. PHÙ SINH : là từ của Phật giáo, chỉ cuộc sống của con người như nổi trôi trên bể khổ, và ngắn ngủi như bọt bèo trôi trên mặt nước.

KHÔNG TỰ MANG : là tự mình bận rộn một cách vô ích.

NGHĨA CÂU :

Muôn việc đều đã được( Trời ) định sẵn cả rồi, trong cuộc sống phù sinh nầy, con người ta chỉ khéo bận rộn, bươn chải một cách vô ích mà thôi !

Ôn Như Hầu Nguyễn Gia Thiều đã viết trong Cung Oán Ngâm Khúc như sau :

Cái quay búng sẳn trên trời,

Mờ mờ nhân ảnh như người đi đêm.

Câu nầy khuyên ta nên an phận thủ thường, bôn ba cũng không qua được thời vận. Bon chen cho lắm, rồi khi nhắm mắt xuôi tay cũng bỏ lại tất cả !

千 里 送 毫 毛 ， 禮 輕 情 義 重 。

Thiên lý tống hào mao, Lễ khinh tình nghĩa trọng.

CHÚ THÍCH :

HÀO MAO : là sợi lông mao, rất mảnh, rất nhỏ, rất nhẹ ! Không có giá trị quí báu.

LỄ KHINH : Lễ vật nhẹ, không quí giá.

NGHĨA CÂU :

Ngàn dặm chỉ đưa tặng cho sợi lông hồng, lễ vật tuy nhẹ, không có giá trị, nhưng tình nghĩa thì nặng nề nồng thắm biết bao nhiêu !

Tiếng Việt ta có câu " Của cho không bằng cách cho ". Chỉ một việc vượt qua ngàn dặm để mang quà đến tặng thì đã quí giá lắm rồi, nên dù của tặng có nhẹ tợ lông hồng, thì tình nghĩa cũng đã nặng biết bao nhiêu rồi !

一 人 傳 虛 ， 百 人 傳 實 。

Nhất nhân truyền hư, Bách nhân truyền thực.

NGHĨA CÂU :

Một người đồn thì còn nghi ngờ là không có chi, chớ hằng trăm người đồn thì đã là chuyện thực rồi.

Đây là một điểm tâm lý rất hệ trọng mà chiến thuật tâm lý chiến xưa nay hay sử dụng. Cứ cho người đồn toáng lên một việc gì đó, lúc đầu mọi người còn nghi ngờ, nhưng hằng trăm hằng ngàn người đồn thét rồi thì mọi người lại tin là chuyện có thật. Ta còn nhớ chuyện " Mẹ của thầy Tăng Sâm " ngày xưa không ?. Ta hãy đọc lại nhé !...

Chuyện kể rằng một hôm mẹ Tăng Sâm đang ngồi quay tơ, thì bỗng nhiên một kẻ hớt hải chạy vào bảo:

- Tăng Sâm giết người!

Mẹ Tăng Sâm chỉ liếc qua kẻ báo tin rồi tiếp tục làm việc, vì bà biết rằng Tăng Sâm là đứa con hiền hòa, chưa bao giờ biết cãi lộn, đánh nhau, làm gì có chuyện giết người.

Một lúc sau, một kẻ khác lại chạy đến, báo:

- Tăng Sâm giết người!

Bà mẹ hơi giật mình. Tự nhiên bà hơi lo lo, nhưng vẫn tiếp tục làm việc.

Khoảng một tuần trà sau đó, lại có kẻ hớt hải chạy vào, bảo:

- Tăng Sâm giết người!

Bà mẹ bỗng bật dậy và hốt hoảng chạy ra khỏi nhà.

...... Chỉ có 3 người thôi, không cần đến 100 người đâu nhé !...

世 事 明 如 鏡 ， 前 程 暗 似 漆 。

Thế sự minh như kính, Tiền trình ám tự tất.

CHÚ THÍCH :

KÍNH : là Gương soi, người Nam gọi là Kiếng.

TẤT : là Sơn. Ta có từ TẤT GIAO là Keo Sơn, 2 chất dính khắng vào nhau. Khi Kim Kiều thề ước, Nguyễn Du đã viết : " Một lời gắn bó tất giao ". Nhưng ở đây, TẤT chỉ nghĩa : Chất cản quang, Cản ánh sáng. Tối hù tối mịt.

Ám tự Tất là Tối như sơn. Ta nói là Tối như mực.

NGHĨA CÂU :

Chuyện đời trước mắt thì rõ ràng như đứng trước gương soi, còn tiền trình là tương lai thì mờ mịt như là bị phủ lên một lớp sơn vậy, không biết đâu mà mò mà đoán !

Chuyện trước mắt thì rõ ràng rồi, còn chuyện ngày sau thì : Biết ra sao ngày sau ? ( Que sera sera ?! ) .

光 陰 黃 金 難 買 ， 一 世 如 駒 過 隙 。

Quang âm hoàng kim nan mãi, Nhất thế như câu quá kích.

CHÚ THÍCH :

QUANG ÂM : Quang là Sáng, Âm là Tối. Quang Âm là Sáng Tối. Sáng rồi lại tối, tối rồi lại sáng. Chỉ Thời gian.

CÂU : là Ngựa giỏi, Ngưa chạy nhanh.

KÍCH : là Khe cửa.

NGHĨA CÂU :

Vàng ròng khó mua được thời gian, một đời người thoáng nhanh như bóng câu qua khe cửa. Ta nói là : Bóng Câu qua cửa sổ.

良 田 萬 傾 ， 日 食 一 升 。

Lương điền vạn khoảnh, Nhật thực nhất thăng.

大 廈 千 間 ， 夜 眠 八 尺 。

Đại hạ thiên gian, Dạ miên bát xích.

NGHĨA CÂU :

Có cả muôn thửa ruộng tốt, nhưng mỗi ngày cũng chỉ ăn có một thăng thôi. ( Tương đương như ta nói : Một lon gạo ).

Có cả ngàn gian nhà lớn, nhưng mỗi đêm cũng chỉ nằm ngủ có 8 thước mà thôi ( một thước Tàu khoảng hơn 2 tấc Tây ).

Ráng nai lưng ra làm cho cố, cho thỏa chí bình sinh, cho thỏa lòng ham muốn, nhưng cái cần thiết để hưởng thụ thì đâu có được bao nhiêu !

千 經 萬 典 ， 孝 義 為 先 。

Thiên kinh vạn điển, Hiếu nghĩa vi tiên.

NGHĨA CÂU :

Muôn kinh ngàn điển, Ý chỉ rất nhiều sách vở, nhưng sách hiếu nghĩa vẫn là sách hàng đầu.

Đây là truyền thống cố hữu của Trung Hoa và Việt Nam do ảnh hưởng của Nho giáo mà ra. Tiêu chuẩn đạo đức căn bản nhất là chữ HIẾU và chữ NGHĨA :

" Nhân sanh bách hạnh HIẾU vi tiên "

...và ...

" Kiến NGHĨA bất vi vô dũng giả " mà !