05 . Trừ Dạ Hữu Hoài

Cũng Đêm Giao Thừa Xa Nhà, cũng tấm thân phiêu lãng, lữ thứ tha hương, nhưng tâm sự của THÔI ĐỒ xót xa thảm hại hơn Cao Thích rất nhiều. Ta hãy cùng chia xẻ với tác giả tâm sự qua bài thơ sau đây :

除夜有懷 TRỪ DẠ HỮU HOÀI

迢遞三巴路， Điều đệ tam ba lộ,

羈危萬里身。 Ký nguy vạn lý thân.

亂山殘雪夜， Loạn sơn tàn nguyệt dạ,

孤燭異鄉人。 Cô chúc dị hương nhân.

漸與骨肉遠， Tiệm dữ cốt nhục viễn,

轉於奴僕親。 Chuyển ư nô bộc thân.

那堪正飄泊， Na kham chánh phiêu bạc,

來日歲華新。 Lai nhật tuế hoa tân.

崔涂 Thôi Đồ

CHÚ THÍCH :

1. Điều Đệ : Xa xôi diệu vợi.

2. Tam Ba : Chỉ xứ Ba Quận, Ba Đông, Ba Tây, nay thuộc đông bộ của tỉnh Tứ Xuyên.

3. Ký Nguy : Chỉ Trong nguy nan mà thân lại ở xứ người.

4. Câu số 4 : Có bản chép là : " Cô độc dị hương xuân " 孤獨異鄉春 . Có nghĩa : Mùa xuân đến mà chỉ có một thân một mình nơi đất khách tha hương. CHÚC : Là Đuốc. Hoa Chúc : là Đuốc Hoa. Cô Chúc : là Cây đuốc cô độc lẻ loi.

5. Đồng Bộc Thân : Đồng là Tiểu đồng, Thư đồng. Bộc là Nô bộc. Thân là Thân thiết . Đồng Bộc Thân có nghĩa : Cả thư đồng nô bộc cũng thấy thân thiết như người thân.

THÔI ĐỒ ( 854-? ) , tự là Lễ Sơn, là người ở dãy Phú Xuân Giang, thuộc tỉnh Chiết Giang ngày nay. Ông đậu Tiến Sĩ năm Quang Khải thứ 4, đời Đường Hi Tông. Cả đời phiêu bạt, lãng du các xứ Ba Thục, Ngô Sở, Hà Nam, Tần Lũng... , nên thơ của ông phần nhiều lấy đề tài tả cảnh sống phiêu bạt giang hồ, tình tiết âm điệu thê lương. " Toàn Đường Thi " còn giữ được một tập thơ của ông.

DỊCH NGHĨA :

Diệu vợi trên đường đi gập ghềnh khúc khủyu của xứ Tam Ba, Tấm thân ngoài ngàn dặm nầy đang tạm dung ở xứ người an nguy khó định. Đêm lạc lõng trong cảnh tuyết tan giữa núi non chập chùng , người tha hương cô độc với ngọn đuốc lẻ loi, và ... càng đi thì lại càng xa những người thâm tình cốt nhục, nên tình cảm chuyển sang cho thư đồng nô bộc xem họ như những người thân. Không sao kham nổi với nỗi phiêu bạt giang hồ, trong khi ngày mai nầy đã lại bước sang năm mới rồi !

DIỄN NÔM :

Ba sơn diệu vợi đường dài,

Lẻ loi cô độc ai hoài một thân.

Tuyết tan non núi chập chùng,

Đuốc đơn người lẻ ngại ngùng bước chân.

Thân nhân cốt nhục xa dần,

Tình thân chuyển cả thư đồng bộc nô.

Tấm thân phiêu bạc giang hồ,

Mai ngày năm mới thân cô một mình !