कार्यपत्रकम्

कक्षा - अष्टमी

चतुर्थः पाठः- सदैव पुरतो निधेहि चरणम्

1- पाठे दत्तं गीतं लिखत।

2- अधोलिखितानां प्रश्नानाम् उत्तराणि एकपदेन लिखत-

(क) स्वकीयं साधनं किं भवति?

उत्तरम् - ‌‌______________

(ख) पथि के विषमाः प्रखराः?

उत्तरम् - ‌‌______________

(ग) सततं किं करणीयम्?

उत्तरम् - ‌‌______________

(घ) एतस्य गीतस्य रचयिता कः?

उत्तरम् - ______________

(ङ) सः कीदृशः कविः मन्यते?

उत्तरम् - ‌‌______________

3- मञ्जूषातः क्रियापदानि चित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत-

(निधेहि विधेहि जहीहि देहि भज चल कुरु)

यथा- त्वं पुरतः चरणं ‌‌_________|

(क) त्वं विद्यालयं _________|

(ख) राष्ट्रे अनुरक्तिं _________|

(ग) मह्यं जलं _________|

(घ) मूढ! _________| धनागमतृष्णाम्।

(ङ) _________| गोविन्दम्।

(च) सततं ध्येयस्मरणं _________|

4- (अ) उचितकथनानां समक्षम् ‘आम्’, अनुचितकथनानां समक्षं ‘न’ इति लिखत-

यथा-पुरतः चरणं निधेहि। आम्

(क) निजनिकेतनं गिरिशिखरे अस्ति। _________|

(ख) स्वकीयं बलं बाधकं भवति। _________|

(ग) पथि हिंस्राः पशवः न सन्ति। ________|

(घ) गमनं सुकरम् अस्ति। _________|

(ङ) सदैव अग्रे एव चलनीयम्। _________|

(आ) वाक्यरचनया अर्थभेदं स्पष्टीकुरुत-

परितः - पुरतः

नगः - नागः

आरोहणम् - अवरोहणम्

विषमाः - समाः

परितः - ग्रामं _________ वनम् अस्ति।

पुरतः - विद्यालयस्य _________ उद्यानम् अस्ति।

नगः - हिमालयः विशालः_________ वर्तते।

नागः - वासुकिः _________वर्तते।

आरोहणम् - पर्वतस्य _________ सुकरम् नास्ति।

अवरोहणम् - पर्वतस्य _________कठिनं नास्ति।

विषमाः - मार्गे_________पाषाणाः सन्ति।

समाः - सन्ताः सुखदुःखे _________ भवन्ति।

5- मञ्जूषातः अव्ययपदानि चित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत-

(एव खलु तथा परितः पुरतः सदा विना)

(क) विद्यालयस्य _________एकम् उद्यानम् अस्ति।

(ख) सत्यम् _________जयते।

(ग) किं भवान् स्नानं कृतवान् _________?

(घ) सः यथा चिन्तयति _________आचरति।

(ङ) ग्रामं _________ वृक्षाः सन्ति।

(च) विद्यां _________ जीवनं वृथा।

(छ) _________ भगवन्तं भज।

6- विलोमपदानि योजयत-

पुरतः _________

स्वकीयम् _________

भीतिः _________

अनुरक्तिः _________

गमनम् _________

7- (अ) लट्लकारपदेभ्यः लोट्-विधिलिङ्लकारपदानां निर्माणं कुरुत-

लट्लकारे लोट्लकारे विधिलिङ्लकारे

यथा -पठति पठतु पठेत्

खेलसि _________ _________

खादन्ति _________ _________

पिबामि _________ _________

हसतः _________ _________

नयामः _________ _________

(आ) अधोलिखितानि पदानि निर्देशानुसारं परिवर्तयत-

यथा - गिरिशिखर (सप्तमी-एकवचने)- गिरिशिखरे

पथिन् (सप्तमी-एकवचने) - ___________

राष्ट्र (चतुर्थी-एकवचने) - ___________

पाषाण (सप्तमी-एकवचने) - ___________

यान (द्वितीया-बहुवचने) - ___________

शक्ति (प्रथमा-एकवचने) - ___________

पशु (सप्तमी-बहुवचने) - ___________