प्रश्नाभ्यास:

1- उच्चारण कुरुत-

अग्रिमदिने, षड्वादने, अष्टवर्षदेशीया, अनुगृह्णातु, भवत्सदृशानाम्,

गृहसञ्चालनाय, व्यवस्थायै, महार्घताकाले, अद्यैवास्याः, करतलवादसहितम्

2- एकपदेन उत्तराणि लिखत-

(क) गिरिजायाः गृहसेविकायाः नाम किमासीत्?

उत्तरम् - गिरिजायाः गृहसेविकायाः नाम दर्शना आसीत्।

(ख) दर्शनायाः पुत्री कति वर्षीया आसीत्?

उत्तरम् - दर्शनायाः पुत्री अष्टवर्षीया आसीत्।

(ग) अद्घत्वे शिक्षा अस्माकं कीदृशः अधिकारः?

उत्तरम् - अद्घत्वे शिक्षा अस्माकं मौलिकः अधिकारः।

(घ) दर्शनायाः पुत्री कथं नृत्यति?

उत्तरम् - दर्शनायाः पुत्री करतलवादनसहितम् नृत्यति।

3- पूर्णवाक्येन उत्तरत-

(क) अष्टवर्षदेशीया दर्शनायाः पुत्री किं समर्था आसीत्?

उत्तरम् - अष्टवर्षदेशीया दर्शनायाः पुत्री एकस्य सम्पूर्णस्य गृहस्य कार्यं कर्तुं समर्था आसीत्।

(ख) दर्शना कति गृहाणां कार्यं करोति स्म?

उत्तरम् - दर्शना पञ्चानां षण्णां वा गृहाणानां कार्यं करोति स्म।

(ग) मालिनी स्वप्रतिवेशिनीं प्रति किं कथयति?

उत्तरम् - मालिनी स्वप्रतिवेशिनीं प्रति कार्यार्थं कस्याश्चित् महिलासहायिकायाः वार्तां कथयति।

(घ) अद्यत्वे छात्रः विद्यालये किं किं निःशुल्कं प्राप्नुवन्ति?

उत्तरम् - अद्यत्वे छात्र विद्यालये निःशुल्कं गणवेषं, पुस्तकानि, पुस्तकस्यूतं, पादत्रणं, मध्याह्नभोजनं, छात्रवृत्तिं च प्राप्नुवन्ति।

4- रेखांकितपदमाधृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत-

(क) मालिनी द्वारमुद्घाटयति?

उत्तरम् - का द्वारमुद्घाटयति?

(ख) शिक्षा सर्वेषां बालानां मौलिकः अधिकारः।

उत्तरम् - शिक्षा केषां मौलिकः अधिकारः?

(ग) दर्शना आश्चर्येण मालिनीं पश्यति।

उत्तरम् - दर्शना आश्चर्येण कां पश्यति?

(घ) दर्शना तस्याः पुत्री च मिलित्वा परिवारस्य भरणपोषणं कुरुतः स्म।

उत्तरम् - दर्शना तस्याः पुत्री च मिलित्वा कस्य भरणपोषणं कुरुतः स्म?

5- सन्धि विच्छेदं पूरयत-

(क) ग्रामं प्रति - ग्रामम् + प्रति

(ख) कार्यार्थम् - कार्य + अर्थम्

(ग) करिष्यत्येषा - करिष्यति ‌+ एषा

(घ) स्वोदरपूर्त्तिः -स्व + उदरपूर्त्तिः

(घ) अप्येवम् - अपि + एवम्

(अ) समानार्थकपदानि मेलयत-

आश्चर्येण - विस्मयेन

उल्लासेन - प्रसन्नतया

परिवारस्य - कुटुम्बस्य

अध्ययनस्य - पठनस्य

कालः - समयः

(आ) विलोमपदानि मेलयत-

क्रेतुम् - विक्रेतुम्

श्वः - ह्यः

ग्रामम् - नगरम्

समीपस्थम् - दूरस्थम्

पृच्छति - कथयति

6- विशेषणपदैः सह विशेष्यपदानि योजयत-

सर्वेषां बालकानाम्

मौलिकः अधिकारः

एषा अल्पवयस्का

सर्वकारीयं विद्यालयम्

समीपस्थे विद्यालये

सर्वासां बालिकानाम्

निःशुल्कं गणवेषम्