कार्यपत्रकम्

1- वचनानुसारं रिक्तस्थानानि पूरयत-

एकवचनम् द्विवचनम् बहुवचनम्

यथा- वनम् वने _________

जलम् _________ जलानि

_________ बिम्बे बिम्बानि

यथा- वृक्षम् वृक्षौ वृक्षान्

पवनम् _________ पवनान्

_________ जनौ जनान्

2- कोष्ठकेषु प्रदत्तशब्देषु उपयुक्तविभक्तिं योजयित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत-

यथा- अहं रोटिकां खादामि। (रोटिका)

(क) त्वं _________ पिबसि। (जल)

(ख) छात्रः _________ पश्यति। (दूरदर्शन)

(ग) वृक्षाः _________ पिबन्ति। (पवन)

(घ) ताः _________ लिखन्ति। (कथा)

(घ) आवाम् _________ गच्छावः। (जन्तुशाला)

3- अधोलिखितेषु वाक्येषु कर्तृपदानि चिनुत-

(क) वृक्षाः नभः शिरस्सु वहन्ति। - __________________

(ख) विहगाः वृक्षेषु कूजन्ति। - ___________________

(ग) पयोदर्पणे वृक्षाः स्वप्रतिबिम्बं पश्यन्ति। - ________________

(घ) कृषकः अन्नानि उत्पादयति। - _______________

(घ) सरोवरे मत्स्याः सन्ति। - _________________

4- प्रश्नानामुत्तराणि एकपदेन लिखत-

(क) वृक्षाः कैः पातालं स्पृश्यन्ति?

उत्तरम् - __________________________________________________

(ख) वृक्षाः किं रचयन्ति?

उत्तरम् - __________________________________________________

(ग) विहगाः कुत्र आसीनाः?

उत्तरम् - __________________________________________________

(घ) कौतुकेन वृक्षाः किं पश्यन्ति?

उत्तरम् - __________________________________________________

5- समुचितैः पदैः रिक्तस्थानानि पूरयत-

विभत्तिफ़ः एकवचनम् द्विवचनम् बहुवचनम्

प्रथमा गजः ______________ गजाः

अश्वः अश्वौ ______________

द्वितीया सूर्यम् सूर्यौ सूर्यान्

______________ चन्द्रौ चन्द्रान्

तृतीया विडालेन विडालाभ्याम् विडालैः

मण्डूकेन ______________ मण्डूकैः

चतुर्थी सर्पाय सर्पाभ्याम् सर्पेभ्यः

______________वानराभ्याम् वानरेभ्यः

पञ्चमी मोदकात् मोदकाभ्याम् मोदकेभ्यः

वृक्षात् वृक्षाभ्याम् ______________

षष्ठी जनस्य जनयोः जनानाम्

शुकस्य ______________ शुकानाम्

सप्तमी शिक्षके शिक्षकयोः शिक्षकेषु

मयूरे मयूरयोः ______________

सम्बोधनम् हे बालक! हे बालकौ! हे बालकाः!

हे नर्तक! ______________ हे नर्तकाः!

6- भिन्नप्रकृतिकं पदं चिनुत-

(क) गंगा, लता, यमुना, नर्मदा। - ______________

(ऽ) उद्यानम्, कुसुमम्, फलम्, चित्रम्। - ______________

(ग) लेखनी, तूलिका, चटका, पाठशाला। - ______________

(घ) आम्रम्, कदलीफलम्, मोदकम्, नारंगम्। - ______________