प्रश्नाभ्यास:

कक्षा-अष्टमी

तृतीयः पाठः - डिजीभारतम्

1-अधोलिखितानां प्रश्नानाम् उत्तराणि एकपदेन लिखत-

(क) कुत्र ‘डिजिटल इण्डिया’ इत्यस्य चर्चा भवति?

उत्तरम् - सम्पूर्णविश्वे

(ख) केन सह मानवस्य आवश्यकता परिवर्तते?

उत्तरम् - कालपरिवर्तनेन

(ग) आपणे वस्तूनां क्रयसमये केषाम् अनिवार्यता न भविष्यति?

उत्तरम् -रूप्यकाणाम्

(घ) कस्मिन् उद्योगे वृक्षाः उपयुज्यन्ते?

उत्तरम् - कर्गदोद्योगे

(ङ) अद्य सर्वाणि कार्याणि केन साधितानि भवन्ति?

उत्तरम् - चलदूरभाषायन्त्रेण

2- अधोलिखितान् प्रश्नान् पूर्णवाक्येन उत्तरत-

(क) प्राचीनकाले विद्या कथं गृह्यते स्म?

उत्तरम् - प्राचीनकाले विद्या श्रुतिपरम्परया गृह्यते स्म।

(ख) वृक्षाणां कर्तनं कथं न्यूनतां यास्यति?

उत्तरम् - संगणकस्य अधिकाधिकप्रयोगेण वृक्षाणां कर्तनं न्यूनतां यास्यति।

(ग) चिकित्सालये कस्य आवश्यकता अद्य नानुभूयते?

उत्तरम् - चिकित्सालये रूप्यकाणाम् आवश्यकता अद्य नानुभूयते।

(घ) वयम् कस्यां दिशि अग्रेसरामः?

उत्तरम् - वयं डिजीभारतम् इत्यस्यां दिशि अग्रेसरामः।

(ङ) वस्त्रपुटके केषाम् आवश्यकता न भविष्यति?

उत्तरम् - वस्त्रपुटके रूप्यकाणाम् आवश्यकता न भवति।

3- रेखांकितपदान्यधिकृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत-

(क) भोजपत्रोपरि लेखनम् आरब्धम्।

उत्तरम् - भोजपत्रोपरि किम् आरब्धम्?

(ख) लेखनार्थम् कर्गदस्य आवश्यकतायाः अनुभूतिः न भविष्यति।

उत्तरम् - लेखनार्थं कस्य आवश्यकतायाः अनुभूतिः न भविष्यति?

(ग) विश्रामगृहेषु कक्षं सुनिश्चितं भवेत्।

उत्तरम् - कुत्र कक्षं सुनिश्चितं भवेत्?

(घ) सर्वाणि पत्राणि चलदूरभाषयन्त्रे सुरक्षितानि भवन्ति।

उत्तरम् - सर्वाणि पत्राणि कुत्र सुरक्षितानि भवन्ति?

(घ) वयम् उपचारार्थम् चिकित्सालयं गच्छामः।

उत्तरम् - वयं किमर्थं चिकित्सालयं गच्छामः?

4- उदाहरणमनुसृत्य विशेषण विशेष्यमेलनं कुरुत-

यथा- विशेषण विशेष्य

संपूर्णे भारते

(क) मौखिकम् (1) ज्ञानम्

(ख) मनोगताः (2) उपकारः

(ग) टंकिता (3) काले

(घ) महान् (4) विनिमयः

(घ) मुद्राविहीनः (5) कार्याणि

उत्तरम् - (क) मौखिकं ज्ञानम्

(ख) मनोगते काले

(ग) टंकितानि कार्याणि

(घ) महान् उपकारः

(ङ) मुद्राविहीनः विनिमयः

5- अधोलिखितपदयोः सन्धिं कृत्वा लिखत-

पदस्य + अस्य - पदस्यास्य

तालपत्र + उपरि - तालपत्रोपरि

च + अतिष्ठत - चातिष्ठत

कर्गद + उद्योगे - कर्गदोद्योगे

क्रय + अर्थम् - क्रयार्थम्

इति + अनयोः - इत्यनयोः

उपचार + अर्थम् - उपचारार्थम्

6- उदाहरणमनुसृत्य अधोलिखितेन पदेन लघुवाक्य निर्माणं कुरुत-

यथा- जिज्ञासा - मम मनसि वैज्ञानिकानां विषये जिज्ञासा अस्ति

(क) आवश्यकता - अद्यतने काले चलदूरभाषयन्त्रस्य अवश्यकता वर्तते।

(ख) सामग्री - भवतः अध्ययनसामग्री कुत्र अस्ति?

(ग) पर्यावरणसुरक्षा - पर्यावरणसुरक्षा अस्माकं कर्त्तव्यम्।

(घ) विश्रामगृहम् - नगरे एकं सुन्दरं विश्रामगृहम् अस्ति।

7- उदाहरणानुसारम् कोष्ठकप्रदत्तेषु पदेषु चतुर्थी प्रयुज्य रिक्तस्थानपूर्तिं कुरुत-

यथा - भिक्षुकाय धनं ददातु। (भिक्षुक)

(क) छात्राय पुस्तकं देहि। (छात्र)

(ख) अहम् निर्धनाय वस्त्रणि ददामि। (निर्धन)

(ग) लतायै पठनं रोचते। (लता)

(घ) रमेशः सुरेशाय अलम्। (सुरेश)

(ङ) अध्यापकाय नमः। (अध्यापक)