บทที่ ๔ ข้อขัดข้องและการแก้ไข (TROUBLESHOOTING)

ลูกระเบิดยิงด้าน และ การแก้ไข

ก. กล่าวทั่วไป

           ลูกระเบิดยิงด้านคืออาการที่บรรจุลูกระเบิดยิงลงไปในลำกล้องของเครื่องยิงระเบิดแล้วไม่เกิดการระเบิด และลูกระเบิดไม่ออกไปจากลำกล้อง ทั้งนี้คือลูกระเบิดยิงกระทบกับเข็มแทงชนวนแล้วไม่เกิดการทำงาน หรืออีกกรณีหนึ่งคือลูกระเบิดยิงอาจค้างอยู่ในลำกล้องโดยไม่กระทบกับเข็มแทงชนวน ในระหว่างทำการฝึก เมื่อหมู่สมมุติให้ทำการยิงโดยการใช้ลูกระเบิดไม้ ผบ.หมู่ ขานขึ้นว่า "ลูกระเบิดยิงด้าน" เพื่อต้องการให้พลประจำปืนเทลูกระเบิดยิงด้านออก

ข. ลูกระเบิดยิงด้านมี ๒ กรณี  คือ

           ๑. ลูกระเบิดยิงด้านกลางลำกล้อง (ไม่มีเสียงลูกระเบิดยิงกระแทกเข็มแทงชนวน) สาเหตุเกิดมาจากลำกล้องสกปรกหรือมีสิ่งกีดขวางในลำกล้อง ทำให้ลูกระเบิดยิงไม่สามารถเลื่อนลงไปกระแทกเข็มแทงชนวนได้ ในกรณีนี้ให้พึงระมัดระวังอันตรายจะเกิดขึ้นในขณะที่เทกระสุนออกจากลำกล้อง หรือจากการกระทบกระเทือนจากภายนอก ลูกระเบิดยิงอาจเลื่อนลงไปกระแทกเข็มแทงชนวนและลั่นออกไปได้

           ๒. ลูกระเบิดยิงด้านท้ายลำกล้อง ลูกระเบิดยิงเลื่อนไปกระแทกเข็มแทงชนวนแล้ว แต่ลูกระเบิดยิงไม่ลั่น (สังเกตจะมีเสียงกระทบ) สาเหตุเกิดมาจากมีสิ่งที่กีดขวางเข็มแทงชนวน หรือเข็มแทงชนวนสกปรกหรือชำรุด ในกรณีนี้ให้พึงระมัดระวังการทำงานของตัวจุดอาจเสื่อมหรือทำงานช้า

ค. การนำลูกระเบิดยิงด้านออกจากลำกล้องภายหลังจากเกิดการด้าน

           ขั้นตอนการปฏิบัติ ทันทีที่กระสุนไม่ลั่นให้พลยิงขานว่า "กระสุนด้าน" ยกเว้นพลยิงและพลยิงผู้ช่วยนอกนั้นให้ออกไปอยู่ในระยะปลอดภัย พลยิงและพลยิงผู้ช่วยแก้ไขสาเหตุกระสุนไม่ลั่นดังนี้

           ๑) ถอดกล้องเล็ง พลยิงถอดกล้องเล็งออกเป็นอันดับแรก เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดความเสียหาย และสะดวกต่อการปฏิบัติการเท

           ๒) ในกรณีที่ลูกระเบิดยิงด้านกลางลำกล้อง (สังเกตได้จากไม่มีเสียงกระแทก) พลยิงตรวจดูว่าไม่มีสิ่งหนึ่งสิ่งใดอยู่ข้างหน้าลำกล้องแล้วจึงเตะลำกล้องด้วยส้นเท้า จนกว่าลูกระเบิดยิงจะเลื่อนลงไป (ได้ยินเสียงกระแทกเข็มแทงชนวน) ถ้าลูกระเบิดยิงไม่เลื่อนลงไป ให้คอย ๑ นาที การปฏิบัติในขั้นต่อไปให้กระทำด้วยความระมัดระวัง

                - พลยิงลดควงสูงลงต่ำสุด นำกระสอบทรายที่ทับแผ่นฐานออก (ถ้ามี) ตรวจดูอุณหภูมิของลำกล้อง ถ้าลำกล้องร้อนให้ใช้น้ำชโลมส่วนภายนอกของลำกล้องจนกระทั่งลำกล้องเย็น ถ้าไม่มีน้ำให้คอยจนกว่าลำกล้องจะเย็นลง จากนั้นให้หมุนลำกล้องจนกระทั่งเดือยท้ายลำกล้องไม่ขัดกับช่องรับเดือย

                - พลยิงผู้ช่วย ยืนคร่อมขาหยั่งขวาใช้ขาทั้งสองหนีบขาหยั่งไว้

                - พลยิงยกท้ายลำกล้องขึ้นจนถึงแนวระดับ

                - พลยิงผู้ช่วยถอดสลักยึดลำกล้อง และจับเครื่องผ่อนอาการสะเทือนไว้

                - พลยิงนำลำกล้องออกจากปลอกสวมลำกล้อง และนำลำกล้องไปวางไว้ในที่ปลอดภัย วางลำกล้องบนพื้นที่ได้ระดับ แล้วแจ้ง จนท.สรรพาวุธ

           ๓) ในกรณีลูกระเบิดยิงด้านท้ายลำกล้อง (มีเสียงกระแทกเข็มแทงชนวน) แต่ลูกระเบิดยิงไม่ลั่นออกไป

                - พลยิงตรวจดูว่าไม่มีสิ่งหนึ่งสิ่งใดอยู่ข้างหน้าลำกล้อง แล้วจึงเตะลำกล้องด้วยส้นเท้า ถ้าลูกระเบิดยิงยังคงไม่ลั่นออกไปให้คอย ๑ นาที ในขณะที่คอยนี้ให้นำกระสอบทราบออก (ถ้ามี) และตรวจดูอุณหภูมิ ลองลำกล้อง ถ้าลำกล้องร้อนให้ใช้น้ำชโลมส่วนภายนอกของลำกล้องจนกระทั่งลำกล้องเย็น ถ้าไม่มีน้ำต้องรอจนกว่าลำกล้องจะเย็นลง หลังจากนั้นให้ลดควงสูงลงต่ำสุด หมุนลำกล้องจนกระทั่งเดือยท้ายลำกล้องไม่ขัดกับช่องรับเดือยท้ายลำกล้อง

                - พลยิงผู้ช่วยยืนคร่อมขาหยั่งขวา ใช้ขาทั้งสองหนีบขาหยั่งไว้ มือขวาหงายรองรับด้านล่างปากลำกล้อง มือซ้ายคว่ำอยู่ด้านบนปากลำกล้องเพื่อเตรียมรับลูกระเบิดยิง

                - พลยิงยกท้ายลำกล้องขึ้นเทให้ลูกระเบิดยิงเลื่อนออกมาทางปากลำกล้อง (ไม่ว่ากรณีใด ๆ ห้ามมิให้ลดท้ายลำกล้องลงต่ำจากแนวระดับอีก)

                - พลยิงผู้ช่วยนำลูกระเบิดยิงออกจากปากลำกล้อง ตรวจดูที่จอกกระทบแตกถ้ามีรอยเข็มแทงชนวน ให้ใส่สลักนิรภัยที่ชนวนหัวแล้วนำลูกระเบิดยิงไปไว้ในที่ปลอดภัยเพื่อจัดการทำลายเสียโดย จนท.สรร พาวุธ แต่ถ้าจอกกระทบแตกไม่มีรอยเข็มแทงชนวน ลูกระเบิดยิงนัดนั้นอาจใช้ทำการยิงได้อีกหลังจากที่ค้นพบสาเหตุว่าเป็นเพราะเหตุใด เช่นเข็มแทงชนวนอาจชำรุด เป็นต้น

                - พลยิงตรวจดูภายในลำกล้องและจัดการเทสิ่งที่ยังเหลือค้างอยู่ในลำกล้องออกให้หมด หลักจากนั้นนำเดือยท้ายลำกล้องใส่ในช่องรับเดือยท้ายลำกล้อง หมุนลำกล้องจนกระทั่งเดือยท้ายลำกล้องขัดกับช่องรับเดือย ทำความสะอาดลำกล้องด้วยการใช้แส้แยงลำกล้อง แล้วจึงปฏิบัติการเล็งและทำการยิงต่อไป

ง. สาเหตุที่ลูกระเบิดยิงด้าน ส่วนบรรจุอาจไม่ทำงานเนื่องด้วยสาเหตุเหล่านี้

           ๑) จอกกระทบแตกหรือส่วนบรรจุหลักเสื่อม

           ๒) เข็มแทงชนวนชำรุด, หัก หรือเข็มแทงชนวนหลวม

           ๓) เข็มแทงชนวนสกปรก หรือมีสิ่งใด ๆ ที่เหลือตกค้างอยู่ในลำกล้อง

           ๔) ลำกล้องสกปรก

           ๕) มีวัตดุอื่น ๆ ติดอยู่ หรือทาสีที่ครีบกั้นแก๊สมากเกินไป

           ๖) ส่วนบรรจุหลักไม่สอดเข้าไปเต็มที่ในช่องส่วนบรรจุหลักที่หางลูกระเบิดยิง

  ๗) ครีบหางลูกระเบิดบิดเบี้ยวเสียรูปทรง 

การระวังรักษา และทำความสะอาด

๑. การระวังรักษาและการทำความสะอาด

           การระวังรักษาและการทำความสะอาดต่อเครื่องยิงและเครื่องมือเครื่องอะไหล่ เป็นหน้าที่สำคัญและอยู่ในความรับผิดชอบของ จนท.ทุกคนที่ใช้เครื่องยิง ผู้ชำนาญการได้ชี้แจงไว้ว่า อาวุธที่ไม่สามารถใช้การได้นั้นสืบเนื่องมากจากความบกพร่องของการบำรุงรักษามากกว่าเกิดขึ้นจากการใช้

๒. น้ำมันหล่อลื่อ, เครื่องมือทำความสะอาด และเครื่องป้องกันสนิม

           ก. วัตถุที่อนุญาต และมีอัตราจ่ายให้สำหรับทำความสะอาดและหล่อลื่นเครื่องยิง มี.-

                ๑) น้ำมันชำระลำกล้อง

                ๒) สบู่ที่จ่ายให้

                ๓) น้ำมันใสชนิดพิเศษและกลาง

                ๔) น้ำมันใสสำหรับเครื่องบินและปืนกลหรือน้ำมันใสชนิดจาง

                ๕) น้ำมันกันสนิมอย่างใส

                ๖) น้ำมันทำความสะอาด

                ๗) น้ำยาทำลายล้างไอพิษ

           ข. น้ำมันชำระลำกล้อง ใช้สำหรับทำความสะอาดลำกล้องของเครื่องยิงภายหลังจากการยิงแล้ว น้ำมันชนิดนี้มีคุณสมบัติกัดสนิมและป้องกันสนิมได้ชั่วคราว แต่อย่างไรก็ตามเมื่อต้องการให้ป้องกันสนิมได้ดีขึ้น ให้เช็ดลำกล้องจนแห้งทันทีภายหลังจากที่ได้ใช้น้ำมันชำระลำกล้องแล้วและทาน้ำมันใสพิเศษแก่ผิวโลหะ

           น้ำมันชำระลำกล้องจะแข็งตัว ณ อุณหภูมิต่ำกว่า ๓๒ องศาฟาเรนไฮต์ เมื่อแข็งตัวแล้ว ก่อนนำมาใช้ต้องทำให้ละลายและเขย่าเสียก่อน ในระหว่างอากาศเย็นการบรรจุใส่ภาชนะนั้นปิดไม่เกินสามในสี่ของจำนวนเต็ม เพราะว่าการบรรจุเต็มขณะเย็นจัดภาชนะจะแตก

           ถ้าไม่มีน้ำมันชำระลำกล้องก็อาจใช้น้ำสบู่ทำความสะอาดลำกล้องได้ การทำน้ำสบู่ ใช้สบู่หนัก ๑/๔ ปอนด์ หั่นเป็นชิ้นเล็ก ๆ นำไปละลายในน้ำร้อน ๑ แกลลอน น้ำสบู่ใช้ได้ดีขณะกำลังร้อย แต่ขณะเย็นก็อาจใช้ได้

           น้ำมันใสมีคุณสมบัติป้องกันสนิมได้ดีเท่าน้ำมันหล่อลื่นอื่น ๆ แต่ไม่สามารถป้องกันได้ในเวลานาน ใช้สำหรับหล่อลื่นส่วนเคลื่อนที่และป้องกันสนิมในลำกล้องชั่วระยะไม่นานลักษณะการป้องกันนั้น ส่วนหนึ่งเกิดจากการที่น้ำมันเคลือบอยู่บาง ๆ ตามผิวโลหะ และอีกส่วนหนึ่งเกิดจากวัตถุเคมีกันสนิมซึ่งผสมรวมอยู่ในน้ำมันวัตถุเคมีนี้สามารถป้องกันผิวโลหะไม่ให้เกิดสนิม แม้ว่าจะไม่มีน้ำมันติดอยู่ที่ส่วนเป็นโลหะก็ตาม เมื่อใช้กับส่วนเคลื่อนที่แล้วจำเป็นต้องให้มีน้ำมันจับอยู่บาง ๆ เพื่อให้เกิดการหล่อลื่นอยู่เสมอ น้ำมันใสชนิดกลางจะใช้ในอุณหภูมิที่สูงกว่า ๐ องศาฟาเรนไฮต์ น้ำมันใสพิเศษใช้ในอุณหภูมิที่ต่ำกว่า ๐ องศาฟาเรนไฮต์

           น้ำมันใสสำหรับเครื่องบินและปืนกลหรือน้ำมันใสชนิดอ่อน อาจใช้สำหรับหล่อลื่นเครื่องยิงเมื่อไม่มีน้ำมันใสได้ น้ำมันชนิดนี้เป็นน้ำมันใสที่ดีมีคุณภาพดีพอใช้ในการบำรุงรักษา แม้เคลือบเพียงบาง ๆ ก็จะป้องกันผิวโลหะไม่ให้เกิดสนิมได้ เมื่อใช้น้ำมันนี้ในการป้องกันสนิม ให้ตรวจหาสนิมตามส่วนต่าง ๆ ของโลหะถ้าพบสนิมให้ทำความสะอาดส่วนนั้น ๆ เสียก่อน แล้วทาด้วยน้ำมันนี้บาง ๆ

           น้ำมันกันสนิมอย่างใสใช้สำหรับป้องกันชิ้นส่วนโลหะเป็นระยะเวลานานเมื่อชิ้นส่วนนั้นบรรจุหุ้มเก็บไว้น้ำมันนี้จะต้องทำให้ร้อน วิธีที่ดีที่สุดโดยการใส่ภาชนะของน้ำมันลงในหม้อน้ำร้อนซึ่งมีอุณหภูมิระหว่าง ๑๕๐ ถึง ๑๘๐ องศาฟาเรนไฮต์ น้ำมันนี้จะใช้ชุบเอา หรือโดยเอาแปรงทา แล้วแต่จะใช้วิธีใด

           น้ำมันทำความสะอาดเป็นตัวละลายปิโตรเลียม ซึ่งสามารถละลายไข น้ำมันหรือวัตถุผสมที่ทาป้องกันสนิม น้ำมันนี้ไวไฟมาก อย่าสูบบุหรี่หรือใช้ใกล้เปลวเพลิง การใช้สำหรับชิ้นส่วนที่มีขนาดใหญ่ใช้เศษผ้าชุบน้ำมันนี้ขัดถู ถ้าชิ้นส่วนขนาดเล็กก็นำลงจุ่ม เมื่อชำระล้างด้วยน้ำมันสะอาดดีแล้วเช็ดให้แห้งด้วยผ้าสะอาดทันทีควรสวมถุงมือเมื่อจับชิ้นส่วนที่สะอาดเรียบร้อยแล้ว เพื่อป้องกันมิให้ติดรอยมือจะทำให้เป็นกรดและกัดผิวโลหะ น้ำมันทำความสะอาดนี้ทำปฏิกิริยาและเปลี่ยนสีวัตถุจำพวกยางได้ ระวังอย่าให้น้ำมันนี้ไหลลงไปในกระบอกเกลียวควงสูงได้ เพราะน้ำมันจะทำให้เกิดการสึกหรอ

๓. เครื่องใช้ในการทำความสะอาด

           ก. เครื่องมือเครื่องใช้ที่อนุมัติและจ่ายให้ใช้สำหรับทำความสะอาดและหล่อลื่นเครื่องยิงมีดังนี้

                ๑) แส้แยงลำกล้อง ๗๘ นิ้ว เอ็ม ๘

                ๒) แปรงทำความสะอาดรังเพลิง เอ็ม ๖

                ๓) เครื่องมือทำความสะอาดช่องเข็มแทงชนวน

                ๔) กระป๋องอัดน้ำมันขนาดเล็ก

           ข. แส้แยงลำกล้อง เอ็ม ๘ มีปลายเป็นซ่อม ๔ ปลายซึ่งยึดติดกับปลายด้านหนึ่งเพื่อยึดพิเศษ ผ้าสำหรับทำความสะอาดเข็มแทงชนวน และลำกล้อง

           ค. แปรงทำความสะอาดรังเพลิง เอ็ม ๖ ประกอบด้วยแกนลวดเหล็กกล้ากับขนแปรงแข็ง แกนนี้บิดเป็นเกลียวเพื่อยึดขนแปรงให้แน่น ใช้สำหรับทำความสะอาดจากช่องเข็มแทงชนวน

           เครื่องมือทำความสะอาดช่องเข็มแทงชนวนทำให้เป็นรูปแบน โดยใช้ปลายเครื่องมือแตะสิ่งสกปรกออกจากบ่าช่องเข็มแทงชนวน

           กระป๋องอัดน้ำมันขนาดเล็ก ใช้สำหรับหล่อลื่นและชโลมน้ำมันตามพื้นแบนซึ่งไม่มีเครื่องอื่นใช้ได้เหมาะสมกว่านี้ ถ้าประกอบหลอดต่อพวยกระป๋องอัดน้ำมันเข้าแล้วสามารถฉีดน้ำมัน ณ ส่วนต่าง ๆ ที่เหมาะสมบนขาหยั่งได้

๔. ข้อแนะนำการใช้น้ำมันทาปืนทั่วไป

           ก. ระเบียบการใช้น้ำมันทาปืนบรรยายการทำความสะอาดและการหล่อลื่น (การจ่ายน้ำมันเมื่ออยู่ในที่ตั้ง เวลาพัก และวัตถุต่าง ๆ ที่เหมาะสมสำหรับเครื่องยิง)

           ข. การทาน้ำมันจะต้องกระทำด้วยความระมัดระวัง จนเสร็จเรียบร้อยด้วยการประหยัดน้ำมันที่เยิ้มและไม่ต้องการให้เช็ดออกเพราะกรวด,ทราย,ฝุ่นผงต่าง ๆ ติดได้ง่ายและจะทำให้เกิดการเสียดสีกับส่วนเคลื่อนที่ นอกจากอย่างอื่น ๆ ที่ได้ระบุไว้แล้วอาจใช้น้ำมันชำระลำกล้องทำความสะอาด หรือล้างชิ้นส่วนโลหะทุกชิ้นเมื่อทำการถอดออกมา หรือเมื่อต้องการเอาน้ำมันใสที่ทาไว้บนผิวโลหะออก ไม่ควรใช้น้ำมันก๊าดในการทำความสะอาด จะต้องเช็ดถูส่วนต่าง ๆ ให้แห้งสนิทเสียก่อนที่จะทาน้ำมัน

๕. การบำรุงรักษาและทำความสะอาดประจำวัน

           หน่วยต่าง ๆ ที่ใช้เครื่องยิงลูกระเบิด จะต้องปฏิบัติการตรวจประจำวันเกี่ยวกันสภาพ และการทำความสะอาด ตารางการฝึกควรจะมีเวลาสำหรับตรวจตราและทำความสะอาดเครื่องยิงที่ได้ใช้นี้ทุกวัน

           ก. การทำความสะอาดลำกล้อง ติดผ้าทำความสะอาดเข้ากับแส้ทำความสะอาดและสอดเข้าไปในลำกล้อง ดันเข้าและดึงออกหลาย ๆ ครั้งแล้วเปลี่ยนผ้าทำความสะอาดใหม่ สอดแส้ลงไปให้ถึงท้ายลำกล้องบิดแส้ไปในทิศทางเดียวกันหลาย ๆ ครั้ง การทำความสะอาดเช่นนี้จะทำให้สิ่งสกปรกที่สะสมอยู่ออกหมดปฏิบัติเช่นนี้ซ้ำจนกระทั่งผ้าที่ดึงออกมาสะอาด ภายหลังจากที่ได้ทำความสะอาดลำกล้องแล้ว ใช้ผ้าชุบน้ำมันใสให้โชกและแยงลำกล้องจนทั่ว ล้างด้านนอกของลำกล้องด้วยน้ำสบู่ และล้างด้วยน้ำสะอาดแล้วเช็ดให้แห้ง

           ข้อระมัดระวัง เมื่อทำความสะอาดลำกล้อง จงระมัดระวัง อย่าให้เศษผ้าทำความสะอาดลำกล้องหลงเหลืออยู่ในลำกล้อง

           ข. การทำความสะอาดเข็มแทงชนวน ขั้นแรกถอดเข็มแทงชนวนออก สอดเครื่องมือทำความสะอาดช่องเข็มแทงชนวนเข้าไปในช่องเข็มแทงชนวน โดยการดันเข้าไปเบา ๆ แล้วหมุนไปในทิศทางตามเข็มนาฬิกา เพื่อแคะสิ่งสกปรกต่าง ๆ ออกจากบ่าของช่องรับเข็มแทงชนวน จะต้องทำความสะอาดบ่าของช่องรับเข็มแทงชนวนด้วยความระมัดระวัง เพราะเข็มแทงชนวนจะเข้าที่โดยพอดีไม่ได้เมื่อยังมีสิ่งสกปรกอื่น ๆ เหลือค้างอยู่บนบ่าของช่องเข็มแทงชนวน เมื่อเข็มแทงชนวนเข้าไม่สนิทจะทำให้แก๊สรั่ว ใช้ผ้าพันเข้าแส้ทำความสะอาดช่องเข็มแทงชนวน สอดเข้าไปในช่องรับเข็มแทงชนวนโดยการดันเข้าและดึงออกหลาย ๆ ครั้งจนสะอาด จากนั้นใช้ผ้า ชุบน้ำมันใสสอดเข้าไป และดึงออกมาจนน้ำมันเคลือบอยู่ทั่ว ทำความสะอาดเข็มแทงชนวนใช้ผ้าชุบน้ำมันใสทาจนทั่ว ภายหลังจากที่ได้ทำการตรวจฟันเกลียวบนเครื่องปิดท้ายและบนเข็มแทงชนวน เป็นที่เชื่อได้ว่าไม่มีสิ่งใดติดค้างอยู่ จึงขันเข็มแทงชนวนเข้าไปในเครื่องปิดท้าย

           ค. การทำความสะอาดเครื่องรองรับลำกล้อง

                ๑) ทำความสะอาดทุกชิ้นส่วนของขาหยั่งทั้งสองและฐาน ให้สะอาด ทำความสะอาดส่วนเคลื่อนที่ต่าง ๆ และส่วนที่ผิวที่ขัดมัน (ไม่ได้ทาสี) แล้วทาน้ำมันใส

                ๒) ใช้แปรงทำความสะอาดอันเล็กหรือไม้เล็ก ๆ ทำความสะอาดฟันเกลียว และข้อต่อต่าง ๆ

                ๓) ใช้ผ้าแห้งเช็ดถูส่วนที่เป็นโลหะจนสะอาด แล้วใช้ผ้าชุบน้ำมันใสเพียงเล็กน้อยทาบาง ๆ จนทั่วจะต้องให้น้ำมันที่ทาไว้ บางๆ นี้มีอยู่ตลอดเวลา

                ๔) ที่ขาหยั่งทั้งสองมีรูสำหรับอัดน้ำมันอยู่ ๗ แห่ง ที่ตั้งของรูต่าง ๆ มีดังนี้

                     - บนข้อต่อคานแก้เอียง

                     - บนกระปุกเฟืองควงสูง

                     - บนครึ่งตอนหลังของหัวขาหยั่งซ้าย

                     - บนหัวขาหยั่งฝาประกับตอนหลัง

                     - ๓ แห่งบนโครงส่าย

                ๕) การอัดและหยอดน้ำมันใสเข้าตามรูต่าง ๆ นี้ ใช้เครื่องอัดน้ำมันและก้านต่อเป็นเครื่องหยอด

๖. การตระเตรียมเพื่อทำการยิง

           ก่อนทำการยิง เพื่อให้เป็นที่เชื่อมั่นในประสิทธิภาพในการทำงานของเครื่องยิง จะต้องปฏิบัติตามขั้นดังนี้

           ก. ตรวจชิ้นส่วนต่าง ๆ

           ข. ทำความสะอาดลำกล้องและเข็มแทงชนวนด้วยผ้าแห้งที่สะอาด อย่าใส่น้ำมันใด ๆ ที่ชิ้นส่วนต่าง ๆ  ก่อนทำการยิง

           ค. ทำความสะอาดส่วนเคลื่อนที่ต่าง ๆ ที่เป็นโลหะทุกแห่ง และทาด้วยน้ำมันใสแต่เพียงเบา ๆ อย่าใช้ไขทาเป็นอันขาด

๗. ภายหลังการยิง

           ผงดินส่งกระสุนและเศษจอกกระทบแตกที่ตกค้างอยู่ในลำกล้องและบนเข็มแทงชนวน ระหว่างการยิง จะดูดและเก็บความชื้นจากอากาศไว้ซึ่งจะทำให้เกิดสนิมขึ้น ดังนั้นภายหลังจากการยิงจะต้องทำความสะอาดเป็นประจำวันด้วยน้ำมันชำระลำกล้อง น้ำสบู่หรือน้ำ น้ำมันชำระนี้ควรใช้เมื่อลำกล้องยังร้อนอยู่ เมื่อจะไม่ใช้เครื่องยิงทำการยิงในสองสามวันต่อมา ก็ให้ทำความสะอาดเครื่องยิงซ้ำอีก ๓ วันติดต่อกัน

           ก. การปฏิบัติการทำความสะอาดชำระลำกล้อง และชิ้นส่วนทำงานต่าง ๆ อย่างทั่วถึง เมื่อไม่สามารถทำได้ในทันทีทันใด ก็ให้ทาน้ำมันไว้เพื่อป้องกันสนิม แต่เมื่อมีโอกาสทำ ครั้งแรกก็ทำความสะอาดทาน้ำมันและตรวจส่วนต่าง ๆ (ถ้าจำเป็นจะต้องเปลี่ยนชิ้นส่วนอะไหล่ก็เป็นหน้าที่ของช่างอาวุธ) ตรวจดูการทำงานของขาหยั่งทั้งสองทำงานได้เรียบร้อย

           ข. การชำระล้างลำกล้องด้วยน้ำมันชำระลำกล้อง ถอดเข็มแทงชนวนออก ติดเศษผ้าทำความสะอาดเข้ากับปลายแส้ ชุบด้วยน้ำมันชำระลำกล้องให้โชกสอดเข้าไปในลำกล้อง การปฏิบัติต่อไปคงกระทำเช่นเดียวกับการปฏิบัติในเรื่องการบำรุงรักษาทำความสะอาดประจำวัน

           ค. การทำความสะอาดลำกล้องด้วยน้ำสบู่ เมื่อไม่มีน้ำมันชำระลำกล้อง ก็ใช้น้ำสบู่หรือน้ำธรรมดาทำความสะอาดช่องเข็มแทงชนวนและเข็มแทงชนวนตามที่ได้กล่าวมาแล้ว ให้ใช้ปริมาณของสบู่มาก ๆ แทนน้ำมันชำระลำกล้อง การชำระล้างวัตถุให้ล้างทุกชิ้นส่วนด้วยน้ำที่สะอาดและเช็ดให้แห้ง เมื่อลำกล้อง,ช่องเข็มแทงชนวนและเข็มแทงชนวนสะอาดและแห้ง ใช้ผ้าชุบน้ำมันใสให้โชกชโลมภายในลำกล้อง ช่องเข็มแทงชนวนและเข็มแทงชนวน แล้วจึงใส่เข็มแทงชนวนเข้าเครื่องปิดท้าย

           ง. การทำความสะอาดเครื่องรับลำกล้อง เช็ดถูขาหยั่งให้สะอาด ชำระล้างชิ้นส่วนเคลื่อนที่ทั้งหมดด้วยน้ำมันทำความสะอาด ทำความสะอาดตามซอกเล็ก และเช็ดชิ้นส่วนให้แห้ง ใช้ผ้าชุบน้ำมันใสให้โชกทาส่วนเคลื่อนที่ต่าง ๆ และส่วนที่ขัดมัน อัดน้ำมันใสเข้าไปในรูทั้ง ๗ รู หยอดน้ำมันตามพื้นต่าง ๆ ของจานควงส่าย ควงสูงและควงแก้เอียง

           จ. ผิวด้านนอกใช้ผ้าแห้งเช็ดจนกระทั่งสะอาด

           ฉ. ตรวจตราเครื่องมือเครื่องใช้ ทำความสะอาดและทาน้ำมัน

๘. ในสนามยิงปืนหรือในสนามฝึก

           รักษาเครื่องยิงให้สะอาดและทาน้ำมัน เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพอย่างสูง ตรวจตราสิ่งต่าง ๆ ดังนี้

           ก. อย่าทำการยิงเครื่องยิงเมื่อยังมีสิ่งอื่น ๆ เช่น ฝุ่น สิ่งสกปรกต่าง ๆ อยู่ในลำกล้อง

           ข. รักษาลำกล้องให้ปราศจากน้ำมัน และสิ่งสกปรกขณะทำการยิง

           ค. เมื่อขาหยั่งขาดน้ำมันและฝืดมากเกินไป ให้ทาและหยอดน้ำมันตามส่วนต่าง ๆ

           ง. หยอดน้ำมัน ณ ส่วนเคลื่อนที่ทั้งหมดบ่อย ๆ โดยไม่มีข้อจำกัด เพื่อให้แน่ใจว่าการทำงานของเครื่องรับลำกล้องทำงานเรียบร้อย

           จ. โดยธรรมดาในสนามฝึกไม่มีความจำเป็นอย่างใดอย่างหนึ่งที่จะต้องถอดชิ้นส่วนของขาหยั่งออกเพื่อทำความสะอาด แต่อย่างไรก็ตามเมื่อกลไกของขาหยั่งสกปรกมาก จนท.อาวุธ หรือช่างสรรพาวุธก็ถอดออกทำความสะอาดได้

๙. การเตรียมเพื่อเก็บ

           ก. การเก็บเข้าคลังในช่วงระยะเวลาอันสั้น การป้องกันกลไกของเครื่องยิงทำได้โดยการใช้น้ำมันใสซึ่งมีประสิทธิภาพเกี่ยวกับการเก็บในช่วงระยะเวลา ๒ - ๖ สัปดาห์ ซึ่งแล้วแต่สภาพอากาศ แต่อย่างไรก็ตามจะต้องตรวจเครื่องยิงทุก ๕ วัน ถ้าจำเป็นให้ชโลมน้ำมันใสเพิ่มอีก สำหรับการเก็บในระยะเวลานานใช้น้ำมันป้องกันสนิมอย่างใส ซึ่งเป็นน้ำมันกึ่งแข็ง มีประสิทธิภาพในการรักษาผิวที่ขัดมันและลำกล้องได้ถึง ๑ ปี ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสภาพอากาศและคลังเก็บ

           ข. ในการเตรียมเพื่อเข้าเก็บคลัง ทำความสะอาดลำกล้องและทุกชิ้นส่วนของขาหยั่งและภายนอกเครื่องยิงด้วยน้ำมันทำความสะอาด แล้วเช็ดให้แห้ง (ในสภาพที่อากาศชื้นจะต้องพิถีพิถันในการทำความสะอาดจนเห็นว่าที่ทำความสะอาดแห้งสนิทแล้วจึงเลิก) ภายหลังที่เช็คส่วนที่เป็นโลหะแห้งแล้วอย่าเอามือไปจับต้องอีก ชโลมส่วนที่เป็นโลหะทั้งหมดด้วยน้ำมันใสหรือน้ำมันกันสนิมอย่างใสที่ลำกล้องทั้งภายในและภายนอก เข็มแทงชนวนถอดออกและชโลมน้ำมันก่อนเก็บเข้าคลัง เมื่อจะเก็บเครื่องยิงเข้าหีบเก็บให้จับต้องและยกเครื่องยิงด้วยผ้าชุบน้ำมัน อย่าคลุมเครื่องยิงด้วยผ้าหรือเครื่องปกปิดชนิดอื่น อย่าปิดฝาครอบลำกล้อง สิ่งเหล่านี้อาจทำให้เกิดความชื้น

๑๐. การทำความสะอาดอาวุธเมื่อรับมาจากคลัง

           อาวุธซึ่งเก็บไว้ในคลังตามที่กล่าวมา จะถูกเคลือบด้วยน้ำมันใสหรือน้ำมันกันสนิมอย่างใส อาวุธซึ่งรับมาจากคลัง โดยธรรมดามักจะถูกชโลมน้ำมันกันสนิมอย่างใส ใช้น้ำมันทำความสะอาดละลายและขจัดคราบทั้งหมดของน้ำมันกันสนิมอย่างใส ล้างจนเชื่อว่าทุกส่วนสะอาดหากละเลยการชำระล้างทุกชิ้นส่วน อาจทำให้เกิดการฝืดหรือการทำงานช้า หากน้ำมันกันสนิมอย่างใสแข็งตัวเมื่ออุณหภูมิต่ำ อาจเป็นเหตุให้การทำงานไม่สะดวกแม้ในอุณหภูมิธรรมดาก็ตาม ภายหลังจากที่ใช้น้ำมันทำความสะอาดแล้วให้เช็ดชิ้นส่วนทั้งหมดให้แห้งแล้วปฏิบัติตามคำแนะนำในข้อ ๕. (การบำรุงรักษาและการทำความสะอาดประจำวัน) ถ้าไม่มีน้ำมันทำความสะอาด การชำระล้างน้ำมันกันสนิมอย่างใสกระทำได้โดยจุ่มเครื่องยิงลงไปในน้ำเดือดเป็นเวลา ๑๒ นาที เช็ดทุกชิ้นส่วนให้แห้งแล้วปฏิบัติตามคำแนะนำในข้อ ๕.

๑๑. การระวังรักษาและการทำความสะอาดในสภาพอากาศหนาว

           รักษาชิ้นส่วนเคลื่อนที่ ๆ ของอาวุธให้พ้นจากความชื้น มักจะพบกันบ่อย ๆ ว่าสิ่งหล่อลื่นหรือน้ำมันกันสนิมอย่างใสที่ใช้ในอุณหภูมิที่มีอากาศหนาวมักจะแข็งตัว จะเป็นผลให้เกิดความฝืดหรือการทำงานไม่สมบูรณ์ให้ใช้น้ำมันทาแต่น้อย เพราะในอากาศมีความชื้นน้อย ในสภาพอากาศที่สุดในในอากาศจะไม่มีความชื้น

           ในฤดูหนาว ขั้นแรกล้างน้ำมันหล่อลื่นเก่าและน้ำมันกันสนิมอย่างใสออกจนหมด ใช้น้ำมันทำความสะอาดอาวุธชำระล้างทุกชิ้นส่วน แล้วใช้น้ำมันใสพิเศษชโลม

           ทำความสะอาดเครื่องยิงทุกชิ้นส่วนก่อนที่จะนำออกปฏิบัติการในถิ่นอากาศหนาวจัด อย่าชโลมลำกล้องหรือเข็มแทงชนวนด้วยน้ำมัน ปิดคลุมส่วนเคลื่อนที่ต่าง ๆ และผิวพื้นของเครื่องกลไกต่าง ๆ นอกจากลำกล้องและเข็มแทงชนวนด้วยผ้าชุบน้ำมันใสพิเศษ ภายหลังการทำการยิงทำความสะอาดเครื่องยิงโดยเฉพาะส่วนเคลื่อนที่ให้เน้นเป็นพิเศษ เช็ดลำกล้องด้วยผ้าแห้งโดยเฉพาะอย่างยิ่งรอบ ๆ เข็มแทงชนวน

           เมื่อนำเครื่องยิงจากสภาพที่หนาวจัดเข้ามาสู่ที่พักอาศัยซึ่งร้อนกว่าอากาศภายนอก เครื่องยิงจะมีไอน้ำเกิดขึ้นเป็นอันมาก ดังนั้นก่อนที่จะทำความสะอาดเครื่องยิง จะต้องมีเวลาเผื่อไว้ให้เครื่องยิงมีอุณหภูมิเท่ากับอุณหภูมิของห้องเสียก่อน แล้วจึงค่อยทำความสะอาด

           เพื่อหลีกเลี่ยงไม่ให้เกิดไอน้ำภายหลังจากการยิง พักเครื่องยิงไว้ข้างนอกเสียก่อน ถ้าลมพัดอากาศเปลี่ยนแปลงทันทีทันใด อากาศอบอุ่นโดยเร็ว หรือฝนตก ใช้วิธีทำความสะอาดธรรมดา

๑๒. การระวังรักษาและการทำความสะอาดในสภาพอากาศโซนร้อน

           ณ ที่ซึ่งอุณหภูมิและความชื้นสูงหรือที่ซึ่งมีอากาศเค็ม และระหว่างฤดูฝน ให้ตรวจอาวุธทุก ๆ วันและเมื่อไม่ใช้อาวุธนั้นให้ทาน้ำมันไว้บาง ๆ รักษาชิ้นส่วนต่าง ๆ และผิวพื้นซึ่งอยู่ภายในด้วยการทำความสะอาดและชโลมน้ำมันใสชนิดกลาง

           ในอากาศร้อยแห้งแล้งเมื่อทรายหรือฝุ่นเข้าไปในเครื่องกลไกและลำกล้อง ให้เช็ดให้สะอาดเป็นประจำวัน หรือบ่อย ๆ ถ้าจำเป็น

           เมื่อใช้อาวุธภายใต้อากาศที่เป็นทราย เช็ดน้ำมันต่าง ๆ ที่ทาไว้ออกให้หมด การกระทำเช่นนี้จะป้องกันทรายซึ่งจะผสมกับน้ำมันและเกิดเป็นของมีคมซึ่งจะทำให้กลไกสึกกร่อน ปิดฝาครอบลำกล้องไว้ในขณะที่เกิดพายุทรายหรือพายุฝุ่น

           เมื่อสิ้นสุดการยิง ให้ทำความสะอาดเครื่องยิง ชโลมน้ำมันใสชนิดกลางและเก็บเครื่องยิงเข้าใต้สิ่งปกคลุม

           ในทันทีที่ออกพ้นมาจากภูมิประเทศที่เป็นทรายให้ทำความสะอาดอย่างละเอียด แล้วชโลมน้ำมันอาวุธด้วยน้ำมันใสชนิดกลาง

           เหงื่อจากมือย่อมมีกรดและอาจทำให้เกิดสนิม เพราะฉะนั้นเช็ดถูส่วนโลหะต่าง ๆ ให้แห้ง

๑๓. การระวังรักษาระหว่างถูกโจมตีด้วยไอพิษ

           การป้องกันสารเคมีที่จะได้รับต่อเครื่องยิงและลูกระเบิดยิงเมื่อคาดว่าจะถูกโจมตีด้วยสารพิษ ปกคลุมและป้องกันเครื่อง และลูกระเบิดยิง เครื่องอะไหล่ และเครื่องมือเครื่องใช้

           ชโลมน้ำมันที่ผิวทุก ๆ ส่วนของอาวุธ ลูกระเบิดยิง และชิ้นส่วนอะไหล่ ระหว่างถูกโจมตีด้วยไอพิษถ้าจะไม่ใช้เครื่องยิงให้ใช้น้ำมันชโลมอาวุธหรือเก็บอาวุธในที่เก็บของมัน เพื่อว่าอาวุธจะไม่ถูกสารเคมีใด ๆ

           ภายหลังการโจมตีถ้าอาวุธไม่เปรอะเปื้อนสารเคมี ให้ทำความสะอาดอาวุธด้วยน้ำมันทำความสะอาดการตระเตรียมสำหรับการใช้คงปฏิบัติดังที่ได้กล่าวไว้แล้ว

๑๔. การชำระล้างสารพิษ

           เมื่อจะชำระล้างสารพิษต้องสวมหน้ากากป้องกันและทาขี้ผึ้งป้องกันตามมือและผิวหนังที่อยู่ด้านนอกถ้าสามารถหา เสื้อผ้าที่ป้องกันสารพิษซึมเข้าไปได้ก็จะดี จะใช้เครื่องนุ่งห่มป้องกันสารพิษและถุงมือยาง ก็ต่อเมื่อชำระล้างสารแก๊สพิษอย่างหนักเท่านั้น

           การชำระล้างเครื่องยิง เครื่องมือเครื่องใช้และ ลย.ทำโดยการใช้ผ้าและกระดาษซับสารเหลวออกให้หมด เช็ดถูไขและน้ำมันออก ทาขี้ผึ้งป้องกันไอพิษต่อพื้นที่ทั้งหมดซึ่งอาจจะต้องสัมผัสหรือจับถือเมื่อขณะทำการยิงอาวุธนั้น ผิวโลหะ (เว้น ลย.) ให้ทาน้ำมันเพื่อป้องกันไม่ให้ผุกร่อน เมื่อสถานการณ์ทางยุทธวิธีอำนวยให้ควรชำระล้างส่วนต่าง ๆ โดยละเอียดด้วยน้ำอุ่นและสบู่น้ำมันทำความสะอาดและเครื่องชำระล้างเช่น ดีเอเอ็นซี และวัตถุชำระล้างตามที่ได้บรรยายไว้ในคู่มือ ทน.๓-๒๒๐

๑๕. การทาสี

           เครื่องยิงจะเกิดเป็นสนิมขึ้น ณ ที่ซึ่งสีกะเทาะออก ดังนั้นจึงจำเป็นจะต้องตกแต่งหรือทาสีเครื่องยิงใหม่เมื่อเกิดสนิมดังกล่าว

           หลังจากทราบประมาณของการตกแต่งใหม่โดยแน่นอนแล้ว ก็จำเป็นที่จะต้องทาสีเครื่องยิงเสียใหม่ ขูดสีเก่าและสีชั้นในออกจากส่วนต่าง ๆ หรือเครื่องมือขูดสีหรือด้วยเศษโลหะถูรอยสนิมออกด้วยผ้าทราย

           ทำความสะอาดและเช็ดส่วนต่าง ๆ ที่จะทำการทาสีให้แห้ง เช็ดน้ำมันออกจากส่วนเหล่านี้จนหมด

           ทาสีบนโลหะเป็นสีลงพื้นประมาณ ๒ ครั้ง เพื่อรองพื้นสำหรับทาสีจริงต่อไป การลงสีพื้นกระทำโดยการใช้แปรงทาสี หรือโดยพ่นสีแต่เพียงบาง ๆ แล้วปล่อยทิ้งไว้ ๒๔ ชม.ให้แห้ง

           ทาด้วยสีกากีแกมเขียวชนิดมันอีก ๒ ครั้ง แล้วปล่อยไว้ ๒๔ ชม.ให้แห้ง

           หน่วย ค.จะทาสีได้ดังต่อไปนี้

           ๑) ฐาน ยกเว้นร่องรับเดือยท้ายลำกล้อง

           ๒) ลำกล้อง ยกเว้นภายในลำกล้อง

           ๓) พลั่วขาหยั่งและขาหยั่งขวา

           หน่วยสรรพาวุธจึงทาสีได้ทุกชิ้นส่วน

๑๖. การตรวจ

           เมื่อทำการตรวจเครื่องยิง ให้ตรวจตามข้อต่าง ๆ ดังนี้

           ก. ลำกล้อง ตรวจสิ่งภายนอกทั่ว ๆ ไปและความสะอาดภายในลำกล้อง

           ข. เข็มแทงชนวน ตรวจสิ่งสกปรก สนิมหรือเครื่องประกอบอื่น ๆ

           ค. ขาหยั่งทั้งสอง ตรวจสิ่งภายนอกทั่ว ๆ ไปและดูว่าส่วนเคลื่อนที่ทั้งหมดทุกส่วนมีน้ำมันหล่อลื่นเพียงพออย่างถูกต้อง

                ๑) เครื่องให้มุมทางสูง หมุนเครื่องยิงขึ้นและลง เครื่องกลไกจะทำงานได้คล่องโดยไม่ติดขัด ไม่แกว่งหรือไม่หลวมเกินไป

                ๒) เครื่องส่าย ส่ายเครื่องยิงดูว่าเครื่องกลไกทำงานได้คล่องไม่ติดขัดหรือหลวมคลอน

                ๓) เครื่องแก้เอียง หมุนเครื่องกลไกเพื่อดูว่าทำงานถูกต้อง ไม่แกว่ง หลอดระดับแก้เอียงสะอาดและดรรชนีหมายกึ่งกลางหลอดระดับเห็นได้ชัด

           ง. ฐาน ตรวจดูภายนอกทั่ว ๆ ไปของฐาน เพื่อดูว่าขอบทั้งสามของร่องรับเดือยท้ายลำกล้องไม่มีรอยชำรุด

           จ. กล้องเล็งและเครื่องรับกล้องเล็ง ตรวจดูว่ากล้องเล็งอยู่ในสภาพที่ใช้งานได้ ช่องรับก้านเครื่องเล็งไม่มีรอยขีดข่วน