پرسیار وگوتن

پرسیار وگوتن

پرس وبەرسڤ دگوتنا کوردیدا:

پرس ئێک ژبەشێت زمانی یە. مەبست ژکارئینانا ئامراز وئالاڤێت پرسێ ئەوە دا کو داخەزکا تایبەت ب جهـ بێت یان پێ بێتە کرن ب رەنگەکێ دیار وەک: کێ، چەوا، گەنگی، کیشک، ل کیرێ، ژبەر جێ، بو، بوچی، کی، چ، ما...؟ هەر ئێک ژوان مەبەستا خو یا تایبەتا هەی درستا پرسێدا دناڤ زمانێ کوردیدا. ئەڤ پرسە جار دهێنە ڤەهاندن ب ئەرێ ئو جار ب نەرێ، ئەو ژێ ل دیف شێوێ پرسیارێ یە ئو کا مەبەست ژێ چیە. وەک ئەم خڕ دزانن هەر پرسەکێ بەرسڤەک دڤێت، ئەڤە ژی جار دهێت ب ڤان پەیڤان:( ئە یان نە) (ئەرێ یان نو) دەما دبەرسڤێدا جهێ باوریێ تێدا هەبیت ب ئاستەکێ زۆرێ بلند، یان ژی بەرسڤ دهێتە بەر نیشانکرن ب راستی ودرستی. دهندەک بابەتادا پرس یا مەجازی یە ئانکو یان ب رەمز ونێشانە، ل ڤێرێ داخازا بەرسڤێ نادەت ونەڤێت دیارکەت ئەو تشتێ نهین ونەپەنی دوێ پرسیارێدا.

ئەڤ رەنگە پرس وب دوو تەرزان یێ دهاتین دناڤ بێژە وگوتنێت کوردیدا: ئێک ژوان یا دیار وئاشکرایە وەک پرسیار وپشتی هنگێ بەرسڤا هاتی ب دیفە وەک مەبەست یان بەر وڤاژی بەرسڤ وپشتی هنگێ بەرسڤ بو وێ پرسێ، ئو یا دووێ یا نهێنە، شێوێ پرسی نەیێ دیارە ئانکو ئالڤێ پرسێ یی هاتیە ژێبرن، بەلێ دگوتنێدا وەسا دهێت کو رەنگێ گوتنێ دەت وەک پرسیار وبەرسڤ. دزۆربەی جاراندا دانەرێ گوتنێ نەهێلایە بەرسڤ بەر بەلاڤ بیت ب زۆر چق وشوپاڤە، بەلێ بەر وڤاژی یێ گرێدای ب بەرسڤەکا تایبەت ڤە دا کو مەبەست ژێ دیاربیت بو وان کەسێت بەرانبەر وقازانجێ ژێ وەرگرن ب درستی بێ کو گومان ژێ پەیدابیت.

ئەڤە قەفتەکا ژوان بێژە وگوتنان:

جۆرێ ئێکی پرسا دیار:

پرسیار: کێ دنیا دوت؟

بەرسڤ: یێ کری وفروت.

گوتن: کێ دنیا دوت، یێ کری وفروت

پرسیار: چەوا با هات؟

بەرسڤ: وەسا بدە بای.

گوتن: چەوا با ب هێت، وەسا بدە بای.

پرسیار: ل کیرێ دێ نڤین؟

بەرسڤ: ئەگەر مە خار.

گوتن: ئەگەر مە خار، ل کیرێ دێ نڤین؟

پرسیار: ما گا دکەت؟

بەرسڤ: گا دخوت.

گوتن: خو نە گا دکەت، هەر گا دخوت.

پرسیار: کی دێ وی دمەشکا خو شەقینیت؟

بەرسڤ: کەس نە.

گوتن: کەس وێ دمەشکا خو نا شەقینیت.

پرسیار: ل کیرێ یا زراڤە؟

بەرسڤ: بلا دوێرێ را ب قەتیێت.

گوتن: ل کیرێ زراڤە، بلا دوێرێ را ب قەتیێت.

پرسیار: گەنگی من گوت کانێ؟

بەرسڤ: بێژە من هانێ.

گوتن: گەنگی من گوت کانێ، بێژە من هانێ.

پرسیار: کی مفایە ؟

بەرسڤ: ئەو برایە.

گوتن: کی مفایە ئەو برایە.

پرسیار: کێ گوتی یە ماستێ من یێ ترشە؟

بەرسڤ: کەس وە نابێژیت، وەنینە.

کێ دبێژیت ماستێ من یێ ترشە.

پرسیار: تو چەندێ مێربێ؟

بەرسڤ: ژتە مێرتر یێ دهەین.

گوتن: تو چەندێ مێربێ، ژتە مێرتر یێ دهەین.

جۆرێ دووێ پرسا نهین:

پرسیار: چیە ئاخڤتن؟

بەرسڤ: بەرهاڤێتنا مێرانە.

گوتن: ئاخڤتن بەرهاڤێتنا مێرانە.

پرسیار: کی ئاشێ نەزانا دگێریت؟

بەرسڤ: خودێ.

گوتن: ئاشێ نەزانا خودێ دگێریت.

پرسیار: ژکیری ئاگر بەر دبیتە مروڤی؟

بەرسڤ: ژدەهمەنا مروڤی.

گوتن: ئاگر ژدەهمەنا مروڤی دبەربیتە مروڤی.

پرسیار: ژکێ بگرە ئاقلی؟

بەرسڤ: ژ بێ ئاقلا.

گوتن: ئاقلی بو خو بگره ژبێ ئاقلا.

پرسیار: چ ل وی دهێت یێ ماسیا دگریت ؟

بەرسڤ: تەشک لێ ته‌ر دبن.

گوتن: ئه‌وێ ماسیا دگریت تەشک دێ لێ ته‌ربن

پرسیار: دچەوانن بەر دیوار؟

بەرسڤ: ب گوهن.

گوتن: بەر دیوار ب گوهن.

پرسیار: کی بەر پیا دچیت؟

بەرسڤ: بەرەڤان.

گوتن: بەرەڤان بەر پیا دچیت.

پرسیار: ئەو برایێ کێ یە ؟

بەرسڤ: برنج قوتی یە.

گوتن: برایێ برنج قوتی یە.

پرسیار: گەنگی بمریت؟

بەرسڤ: دەما جانگێ ئەرزان.

گوتن: ب مرە هێشتا جانگێ ئەرزان.

پرسیار: چیە بەرەڤانێ شەڤێ؟

بەرسڤ: هەرشەڤە.

گوتن: بەرەڤانێ شەڤێ هەرشەڤە.

پرسیار: چ پێ خارنا شەری یە؟

بەرسڤ: خەبەرن.

گوتن: پێ خارنا شەری خەبەرن.

پرسیار: ل کیرێ یە پشتا وی؟

بەرسڤ: ل کەڤری.

گوتن: پشتا وی یا ل کەڤری.

پرسیار: کی ل ئاڤی دگەریێت؟

بەرسڤ: تهنی.

گوتن: تهنی ل ئاڤی دگەریێت.

پرسیار: ل کیرێ جەر دشکێت؟

بەرسڤ: ب رێکا ئاڤێ ڤە.

گوتن: جەر ب رێکا ئاڤێ ڤە دشکێت.

پرسیار: چەند بەخت هەنە جانێ ؟

بەرسڤ: دوو یا خو ئو یا هەڤالا خو.

گوتن: جانێ دو بەختێت دهەین، یا خو ئو یا هەڤالا خو.

پرسیار: چ دکەت چێلا تڕۆ ؟

بەرسڤ: گارانەکێ تڕۆ دکەت.

گوتن: چێلەکا تڕۆ، گارانەکێ تڕۆ دکەت.

پرسیار: چیە حێجەتا نە نڤێژ کەری؟

بەرسڤ: پێلاڤە.

گوتن: حێجەتا نە نڤێژ کەری پێلاڤە.

پرسیار: چەوا حوکمەت بیرێ دکولیت؟

بەرسڤ: ب دەرزیکێ.

گوتن: حوکمەت بیرێ ب دەرزیکێ دکولیت.

پرسیار: چەوایە خودانێ مری؟

بەرسڤ: یێ کورەیە.

گوتن: خودانێ مری یێ کورەیە.

پرسیار: ب چ وی دوو کێڵ ئێخستن؟

بەرسڤ: ب بەرەکی.

گوتن: دو کێل ب بەرەکی ئێخستن.

پرسیار: ل کێ درەو دهیتە کرن ؟

بەرسڤ: ل مریا.

گوتن: درەو ل مریا دهیتە کرن، نە ل زندیا.

پرسیار: گەنگی مروڤ دبێژتە یارێ دەیکا خو بابو؟

بەرسڤ: روژەکێ.

گوتن: روژەکێ مروڤ دبێژتە یارێ دەیکا خو بابو.

پرسیار: ل کێ یە رزقێ هارا؟

بەرسڤ: ل دینا.

گوتن: رزقێ هارا یێ ل دینا.

پرسیار: ل کیرێ رویڤی یێ خورتە؟

بەرسڤ: ل بەر دەرێ کونا خو.

گوتن: رویڤی ل بەر دەرێ کونا خو یێ خورتە.

پرسیار: چیە زک؟

بەرسڤ: وەرزە دەت ژهەمی تەڕزە.

گوتن: زک وەرزە، دەت ژهەمی تەڕزە.

پرسیار: یا چەوا یە ژنا پیرا؟

بەرسڤ: وه‌کی میرایە.

گوتن: ژنا پیرا به‌ وه‌کی میرا به.

پرسیار: ل کێ دهێن سمبێل؟

بەرسڤ: ل زەلاما.

گوتن: سمبێل ل زەلاما دهێن.

پرسیار: شیر چ ناکەت ؟

بەرسڤ: کاڤلانێ خو نابریت.

گوتن: شیر کاڤلانێ خو نابریت.

پرسیار: گەنگی عەقلێ کرمانجی دهێت؟

بەرسڤ: لە پاشەوە.

گوتن: عەقلێ کرمانجی لە پاشەوە دهێت.

پرسیار: ف کیرێ کەت فیشەکا تە؟

بەرسڤ: ف کەچی.

گوتن: فیشەکا من ف کەچی کەت.

پرسیار: ل کیری ڤێ ب نڤێسم ؟

بەرسڤ: ل پشتا گوهێ خو.

گوتن: ڤێ ل پشتا گوهێ خو ب نڤێسە.

پرسیار: کیڤە چو قوپێ ب لنگەکی؟

بەرسڤ: چو شەرێ گوندەکی.

گوتن: قوپێ ب لنگەکی، چو شەرێ گوندەکی.

پرسیار: چیە قه‌سا خوش؟

بەرسڤ: بهارا دلانه‌.

گوتن: قه‌سا خوش بهارا دلانه‌.

پرسیار: چەوانە کابێ وی؟

بەرسڤ: هەرێ چکە.

گوتن: کابێ وی هەرێ چکە.

پرسیار: ژچیە گرارا رون؟

بەرسڤ: ژکێم دانی یە.

گوتن: گرارا رون ژکێم دانی یە.

پرسیار: ل چ کێشان ؟

بەرسڤ: ل هەریێ.

گوتن: ئەم ل هەریێ کێشان.

پرسیار: چیە ماڵ ؟

بەرسڤ: قرێژا دەستانە.

گوتن: ماڵ قرێژا دەستانە.

پرسیار: ل کیرێ ماسی نا هێتە کرین ؟

بەرسڤ: دئاڤێدا.

گوتن: ماسی دئاڤێدا ناهێتە کرین.

پرسیار: بو چی هەلدا پالیێ ؟

بەرسڤ: چنکی نە شیا کەری.

گوتن: نە شیا کەری، هەلدا پالیێ.

پرسیار: یا تیردکیرێ دا مایە؟

بەرسڤ: دبنیدا.

گوتن: هێژ یا تیرا دبنی دا مای.

پرسیار: ل هیڤیا چیە؟

بەرسڤ: فریێ گای.

گوتن: یێ ل هیڤیا فریێ گای.

پرسیار: چەوا مە نان خاری یە؟

بەرسڤ: ب گوها.

گوتن: ما مە نان ب گوها خاری یە.

پرسیار: ئەو چەوا وەسا نڤستن؟

بەرسڤ: تو دبێژی مۆرکا خەوێ یا دانە سەر سێنگێ وان.

گوتن: هەر وەکی مۆرکا خەوێ دانە سەر سێنگێ وان.

٢٦-٦-٢٠١٨ دهوک: ئەحمەد عەلی حەسەن

Ahmed_ali_h@yahoo.com