گوتن

گوتن ورێزمان:

گوتن ورێزمان: ل ڤان گوتنێت ژێری ل سەر گیانەوەرو بالندا د هەر گوتنەکێدا ئەم دبینن هەر دەڤەرەکێ پەیڤەک یا گوهارتی بەس رامانا وێ یا مای و ناهاتیە گوهارتن بو نمونە:

راهێنانا ئێکێ:

· کەرو نەمرە حەتا ..... شین دبیت. (قیڤار، کەربەشک، بهار، گیا )

· ....... ب دەڤێ سەی ناهەرمیت. ( دەریا، بەحر، ئاڤ، کانی )

· سەیێ خودانا ڤەجغاندی، خەلکی دار وبەر تێ.....( وەراندی، فراندی، وەشاندی)

· سەرێ دو بەرانا د ..... ناکەلن. ( قازانەکێدا، مەنجەلەکێدا، دیزەکیدا )

· من ئەڤ ..... ڤەکوشتی ژبەر ڤێ مێلاکێ. ( بەرخێ، گیسکێ، پەزا،کارکێ )

· ئەگەر..... بزنێ هات، نانێ شڤانی دخوت. ( مرنا، مەوتا، ئەجەلا، نەمانا )

· ....... خو راکە کتکا دز درەڤیت. ( تیروکا، دەستێ، دارێ، گێسکێ )

· دنیا گژە گژە ...... پشێ هەر ژژە. (خەیالا، هزرا، خوزیا )

· خەتا ........ ژگایێ پیرە. (خار، خراب، چەپ )

· هەر بلیرێ ..... گوهی گای بێژە. ( بن، بو، بەر، رەخ )

· دزێ ...... دپاخلێدا. (دیکل، کەو، قیقل )

· کەو ........ داری کەت. (ف، ب، ژ )

· رویڤی نە چو دکونێ ڤە .... ب کوریا خو ڤە نا. ( زەنگلەک، هەژەک، جەرەسەک)

· هەکە گورگ دخەما بارانێ بیت دێ ... بخو چێکەت.(کورکەکی، کەپەنەکی، جلەکی)

· هەکە هەمی ..... هژیر خار بان چ بو خودانا نە دمان. ( تەیرا، سلوباپیرا، چیچکا)

· کتک نە ل مالە ..... مشکانە. ( دەهواتا، دەورانا، گەریانا )

· دگەل گورگی چو د ..... دا. ( خراری، جوهالی، گینیکی )

· هەڤالێ....... یێ نیکل گویە. ( قەلێ، قرێ، قەشقەلانک )

· یێ دچیتە ماسیا دێ ...... لێ تەربیت. ( قوین، تەشک، شەل )

· ...... ل دیڤ گورگی یە. ( هەوارا، خوزیا، گازیا )

دوان گوتنێت ژوریدا ئەو هەلبژێرێت دناڤ هەر دو کڤانادا خر درستن حەتا رادەکا نێزیک، بەلێ وەکی ئەز دبینم ئەڤ هەلبژێرە پتر یا دجهدایە.

· کەرو نەمرە حەتا قیڤار شین دبیت.

· دەریا ب دەڤێ سەی ناهەرمیت.

· سەیێ خودانا ڤەجغاندی، خەلکی دار وبەر تێ وەراندی.

· سەرێ دو بەرانا د دیزەکیدا ناکەلن.

· من ئەڤ پەزا ڤەکوشتی ژبەر ڤێ مێلاکێ.

· ئەگەر ئەجەلا بزنێ هات، نانێ شڤانی دخوت.

· دارێ خو راکە کتکا دز درەڤیت.

· دنیا گژە گژە خەیالا پشێ هەر ژژە.

· خەتا خار ژگایێ پیرە.

· هەر بلیرێ بو گوهی گای بێژە.

· دزێ دیکل دپاخلێدا.

· کەو ف داری کەت.

· رویڤی نە چو دکونێ ڤە هەژەک ب کوریا خو ڤە نا.

· هەکە گورگ دخەما بارانێ بیت دێ کورکەکی بخو چێکەت.

· هەکە هەمی چیچکا هژیر خار بان چ بو خودانا نە دمان.

· کتک نە ل مالە دەورانا مشکانە.

· دگەل گورگی چو د خرارێ دا.

· هەڤالێ قرێ یێ نیکل گویە.

· یێ دچیتە ماسیا دێ تەشک لێ تەربیت.

· گازیا ل دیڤ گورگی یە.

دارژتنا رێزمانێ ب جورەکێ جودا دگوتنا کوردیدا

ئەگەر ئەم بێین سەحکەین ل دەڤەرەکا وەک جهێ مەییێ بادینا ل باکورا کوردستانێ گوتنا کوردی یا هاتیە گوهارتن ژلایێ دارژتنێ ڤە هەر جهەکی ب رەنگەکی ئەو گوتن یا گوتی. دارژتنا رێزمانێ یا جودا بوی رامان یا مای وەک خو بێ کو ئەسەرێ بکەتە سەر. وەکی ئەز دبینم ئەڤە جهێ شانازیێ یە بو زمانی چنکی ب ڤێ چەندێ دەولەمەنتر لێ دهێت. ئەڤ گوهورینا هاتیە کرن ژ لایێ ڤەهاندنا گوتنێ یا بویە جهێ هەڤرکی وتیژاندنا هزر وبیریت زانا ورێزمان ناسێت کورد. من وەرە ئەڤ گوتنێت ژێری ددرەستن ژ هەمی لایاڤە ،چ رێزمان یان رامان.

راهێنانا دووێ:

· تێری ها ژ برسی نینە. تێرکێ ها ژبرسکێ نینە. یێ تێر گوهنادەتە برسا. تێرکا ها ژ چ برسکا نینە.

· تبلێت دەستی هەمی نە هندی ئێکن. تبلێت دەستا نە تەمەت ئێکن. تلێت دەستی نە شپتی ئێکن. تلێ دەستا نە وەک ئێکن.

· فیشەکا من ف کەچی کەت. فیشەکا من ل کەچی دا. تڤەنگا من ل کەچی دا. تڤەنگێ خو ل کەچی دا.

· فلان کەس: کتکا چاڤ نقە. تو کتکا چاڤ نقی. نە بە کتکا چاڤ نق. خو کرە کتکا چاڤ نق.

· فیچوسکە. تو فیچوسکی. خو نە کە فیچوسک. چ یا فیچوسە.

· ڤێ ل پشتا گوهێ خو ب نڤێسە. ل پشت گوهێ ب نڤێسە. وی ب نڤێسە ل پشت گوهی. پشت گوهی خو ڤە پاڤیژە.

· قازان ل سەر سێ پێپکا دراوستیت. قازان ل سەر سێ پێپکا خو دگریت. سەر سێ پێپکا دیسک خو دگریت. قازان خو رادگرێت سەر سێ پێپکا.

· قوچا دگەل گەڤری یە. قوچا گەل گەڤری. قوچێ گەل گەڤری نەکە. قوچانی دگەل گەڤری دکەت

· قەنجی لنک خودێ بەرزەنابیت. چاکی ل دەڤ خودێ بەرزەنابیت. باشیێ بکە دەڤ خودێ بەرزەنابیت

· قەنجی ل کرمانجی نا هێت.باشی ل مروڤێ کورد ناهێت. قەنجیێ ل کرمانجی نەکە.

· تبلا خو نەکە هەمی کونا. تلا خو نەبە هەمی کونا. تبلێت خو نەبە خر کوناڤە. هەمی کونا تبلێ نەکێ.

· تڕێ وداسێ، باهیڤا ل کورێ. ترێ وداسێ، کانیا بێتاسێ. تڕ ل کیرێ و داس ل کیرێ ئو باهیڤا کورێ.

· تەرازیا خودێ هەرا راستە. تەرازیا خودێ یا درستە. میزانا خودێ یا راست ودرستە.

· تەڤەنگا من چرک دەرکەت. تەڤەنگا من دەرچو چرک. تەڤەنگا من چرک بو.

· تە ژێ مەتلا وی یە نان ب گوها خاری. هەر وەک وی یێ نان ب گوها خاری. تو شپتی وی کەسی نان ب گوها خاری.

· تو روڤیێ چ کونا نینی. ئەو روڤیێ چ کونا نینە. روڤیێ نە چ کونایە. ئەو نە رویڤیێ چ کونایە.

· تڕ ل شوات، ئادار هات. تڕ ل شواتێ، ئادار هاتێ. ئادار هات تڕ ل شوات.

· تشت دگەرمێرا. شول دگەرمێرا دخوشن.هەمی کار دگەرمێ را. شولی بکە دگەرمێرا.

· تەباخ تری کەتە ئاخ. ل تەباخێ تری دکەڤتە ئاخێ. ل هەیڤا تەباخی رەشموی دکەڤتە سەر ئاخێ

· دەستەکێ ڤالە و ئێکی چ تینە. دەستەکێ خالی و ئێکی چ تیدا نینە. دەستەکێ ڤال ئو ئێکی چ تێنە.

· دێرەک خرابکر، دا مزگەفتەکێ ئاڤاکەت. دیرەکێ خراب دکەت، دا مزگەفتەکێ پێ ئاڤاکەت.

دەست پێکا گوتنێ:

بو دانانا فەرهەنگا گوتنا، چ بتایبەت یان ب گشتی دەست پێکا گوتنێ دبیتە ئاستەنگ درێکی دا، چنکی زور گوتنێت مە دەما دهێنە گوتن ولێدان هەر ئێک دیڤ زانینا خو دەست پێدکەت، ل ڤێرێ جێواز وجوداهی دکەڤتە سەر پیتا دەست پیکێ بو جانەبەند کرنا فەرهەنگی. ئەڤە ژی تیتالەکا دی یە بو دەولەمەندیا گوتنێ ل دەڤ زمانی مە یێ بەر فرەهو خو گرتی. ئەڤ دەست پێکە ئەسەرێ ناکەت حەتا رادەکی ل دارژتنێ، بەس هندە جارا زیانی دگەهینتە رامانێ. هندەک تاک وجقێت نوی دەتە گوتنێ، ئو ئەڤە ژی رەنگەکێ دی یە بو تیژاندنا نوی گوتنا ئو د بتە جهێ هەڤرکیێ ناڤ بەرا وان کەسێت ڤێ دکەن، ئو ب ڤێ چەندێ ڤاڤێری دکەڤتە د جهی گوتنێدا بەس ئەڤە چ زیانێ ناگەهینتە بابەتێ گوتنێ ب چ جور ورەنگا. پەیڤا دەست پێکا ئێکێ دناڤ کڤانادا موکم ترە ژ ئەوێت دهێن دیڤرا.

راهینانا سێیێ:

· ( دەرێ- چەند- هندی) دەرێ دێرێ بوش دکەڤیت، دەرێ دێرێ ب ریخ دکەڤیت.

· ( دیوارێ- وەکی- شپتی) دیوارێ ل سەر بەفرێ یە.

· ( دەنگ- چ- قەت ) دەنگ ژ گورا ناهیت.

· ( ما- من- ئەرێ ) ما من جاڤێت رەش بو تە کلداینە.

· (کورێ - ما تو- تو ) کورێ مال میراتانی.

· ( مارێ- وەک- دبێژی) مارێ ژنکا کوشتی.

· ( ما- خونە- نە ) ما کارە دێ هەرفیت.

· (سەر- بو- کرە) سەر شکینا بەرئاقارا.

· ( سەر- تیرا- ئەو ) سەر تیرا من ف بەری کەت.

· (کورێ- بو- ئەو) کورێ هیچ لە ملێ یە.

· ( کورێ- وەکی- هەر وەکی) کورێ کێچ گرتی.

· (هەکە- ئەگەر- دەرسە) هەکە دەرسە حرفەک بەسە.

· ( ئسری- هەر- ما) ئسری هەر بیستە.

· (هێژ- تیرا- یا ) هێژ یا تیرا دبنی دا مای.

· (هەچیێ- یێ- ئەوێ ) هەچیێ نە ل مالێ، نە ل حالێ.

· ( هەچیێ - چیێ- کی ) هەچیێ چو، جه ژبەرچو.

· (نە دیتی- یێ – ئەوێ ) نە دیتی، ب خوڤە ریتی.

· ( یێ- ما- ل ) یێ ل هیڤیا فریێ گای.

· ( یا- ئەوا- کوکە) یا کوکە ل بەر مەشکێ.

· ( دل- هەکە- گاڤا ) دل غەیری، خودان حەیری.

گیانەوەرێت مازن: (یا ئێک بەرسڤە پتنێ)

مەزن وزانایێت کوردا زور گوتن و بێژە وبەند ییت ڤەهاندین سەر گیانەوەرا ب شێوەکێ جوان ورەوان، رامان ئەو بو دا سود ومفا ژێ ب هێتە وەرگرتن، پێش نیاسینەکێ ب دەنە بەر چاڤا، یان یێ هشیاربیت ژ رەوش و تیتالێت وان، ئەو گیانەوەرێت بوین جهێ پێ گوتنێ ژبەر وان سالوقدانێت وان هەین. ناڤێ وی گیانەوەری ناهێتە گوهارتن دگوتنێدا چنکی یا ل سەر وی یا هاتی ب تایبەت.

راهێنانا چارێ:

دڤێ راهێنانێدا ئێک ژوان یێ درستە ئو ێێت دی نە، چنکی ئەڤ گوتنە یا ب وی هاتیە گوتن.

· نە ......، نە کورتان. ( کەرە، هێسترە، بارگیرە، هەسپە )

· ژمێشێ کرە ........ ( چێل، گا، گامێش، گولک )

· گازیا ل دیڤ ........ یە. ( حەفتیار، شێری، گورگی، پلنگی)

· وەک ...... پێ سوتی یە. ( سەیێ، کتکا، مشکێ، کیڤریشکا )

· دیاری قەسپە، شین دیاری .... ( کەرە، ماهینە، جەحشە، هەسپە )

· ژ ..... گوه نیشا دا. ( چێلێ، گای، گامێشێ، گولکێ )

· ....... شەرێ شێری دکەت. ( پشیک، سە، تیری، رویڤی )

· خو ل بازیت ..... دهەلاڤێت. ( کارکا، بەرخا، نیریا، میها )

· بو مراری .......... ( کتکێ، سەی، پلنگی، گورگی)

· چ جارا ..... ژ بیشا خلاس نابن. ( رویڤی، تیری، کێڤریشک، شێر )

· ..... بینە دەو هەیە. ( بەرانی، گای، نێری، چێلێ )

· فەرقا ...... رەش وسپی نینە. ( پشێکا، سەیێ، هرچا، گورگێ )

· تە ..... گورای، کوریا مای. ( گایێ، کێڤریشکا، هرچا، گورکی )

· .... ب کودی، نە بەن دورێت گوندی. ( ماکەرا، هرجا ، پلنگا، هەفتیارێ )

· وەکی ..... بێ شڤان. ( جێلێت، دەوارێت، کتکێت، پەزی )

· شپتی ..... مالوفی یە. ( گایێ، بەرانێ، گیسکێ، نیریێ )

· ..... تە دی ل کیرێ ئاڤی ڤەخوت. ( کەرێ، هەسپێ، بەرخێ، گایێ )

· دیڤ دو .... بەزیت چیا ناگریت. (کێڤریشکا، کتکا، سان، بەرخا )

· یێ ل هیڤیا فریێ ....... ( بەرخی، گای، نێری، چێلێ )

· گاران .......... یە ( کەرانێ، چێلانێ، گامێشانێ، گولگکانێ )

بەرسڤا راهێنانا چارێ

· نە کەرە ، نە کورتان.

· ژمێشێ کرە گامێش

· گازیا ل دیڤ گورگی یە.

· وەک سەیێ پێ سوتی یە.

· دیاری قەسپە، شین دیاری هەسپە

· ژ گای گوه نیشا دا.

· پشیک شەرێ شێری دکەت.

· خو ل بازیت نیریا دهەلاڤێت.

· بو مراری پلنگی

· چ جارا شێر ژ بیشا خلاس نابن.

· چێلێ بینە دەو هەیە.

· فەرقا سەیێ رەش وسپی نینە.

· تە گایێ گورای، کوریا مای.

· هرجا ب کودی، نە بەن دورێت گوندی.

· وەکی پەزی بێ شڤان.

· شپتی گیسکێ مالوفی یە.

· هەسپێ تە دی ل کیرێ ئاڤی ڤەخوت.

· دیڤ دو کێڤریشکا بەزیت چیا ناگریت.

· یێ ل هیڤیا فریێ گای

· گاران گولگکانێ یە

بالندە

راهێنانا پێنجی :

ئەڤ راهێنان سەر بالندانە، ئێک ژوان یا درستە چنکی ئەڤ گوتنە سەر وی تەیری یە ب رەنگەکێ تایبەت.

§ دزێ ..... دپاخلێدا ( قەڵ - چیچک- کەو - کوتر )

§ ....... بێ پەرە (مریشکا-قرا- کەوێ- تەیرێ )

§ کوند نە برایێ ...... یە ( باز- کەڤوک- ئەلهو- بەط )

§ وەکی ..... خو لێدا ( ئەلهوی- چیچکێ- پورێ- سیسکێ)

§ یا ......... قەبە ( کەوی- کوترێ- بازی- قازێ )

§ توبا دار...... یە ( دیکلی- قرێ- کوترێ- دارکوکەیە)

§ هیکا........ یە ( پورێ- قەلێ- قرێ- دیکلی )

§ ...... وارێ خو ژبیر ناکت ( کەو- قەڵ- قاز- زەروێلە )

§ یێ دگەل ....... نیکل پیسە ( کوترێ، کەوی- قرێ- کوندی )

§ هەڤالێ ..... یێ نیکل گویە (بازی، قرێ - قەلی- کوندی )

§ ........ ڤەریچاندی یە (چەکچەکیلێ-قەلا- قرا- کوترا)

§ ...... نزارا جاب دا جوتیارا ( لەگلەگێ- که‌وێ- سیسکا- تیتیکا)

§ ...... نێچیرێ یێ دم خوارە (تەیرێ- کوترا- پورا- توتیکا)

§ ..... کش کش، بارا من تێ نە (مریشک- عەلو- قاز- قولنگ )

§ قازی ..... ژی پێ خو راکر (قولنگی- کوندی- قەلێ- قرێ )

§ حاکمێ ل ..... خو پەشیمان بوی ( مامرکا- توتیکا- کوترکا- مریشکا )

§ عەمرێ ...... چو ب تەقتەق (لەگلەگ- بەرکوتە- دارکوکە- کەوی )

§ رەنیێ ژ گویێ ..... چێ دکەت ( دیکلی- قەلێ- چیچکێ- پورێ )

§ ئەگەر خودێ دا دێ ژ هیلینا..... دەت (بەرکوتەی- دارکوکەی- قەلێ-قری )

§ قازی وقولنگا و.....، یێت دی لناڤ مە هەرنە دەر (عەلوی-لەگلەگا-کەو-سیسک)

بەرسڤا راهێنانا5

(کەو- تەیری- بازی- ئەلهوی- کەوی- دارکوکە- دیکلی- که‌و- قەلێ- قرێ-

چەکچەکیلێ- که‌وێ- تەیرێ- عەلو- قولنگێ- توتیکا- لەگلەگ- چیچکێ- بەرکوتەی-لەگلەگا )

گیانەوەرێت بچێک: دڤان گوتنێت ژێریدا ئێک ژ وان یا درستە، چنکی ئەو گوتنە یا ب سەر هاتی ب تایبەت.

راهێنانا شەشێ :

· بو ژڤانێ ....... ( ژژی- جوردێ- سڤورەی- کتکێ )

· ...... حەڤت رحە ( جوردێ- ژژیێ- سڤورێ- کتکا )

· .......... کوڕە (کێڤریشکا - ژژیێ- سڤورێ- کتکا )

· تو دبێژی ............ ( جوردە – ژژیە - سڤورەیە- قوربەشکە)

· ....... چاڤ کورەیە ( جوردێ- ژژیێ- سڤورێ- کتکا )

· ...... و بەر ومنێت خۆ ( جورد – ژژی - سڤورە – کتک )

بەرسڤ : ( ژژی، کتکا، کێڤریشکا، قوربەشکە، جوردێ، سڤورە )

گیانەوەرێت ئاڤی وحشکاڤی: ئەڤە هندەک گوتنێن ل سەر چەند کیانەوەرێت دژین دئاڤێدا یان ناڤ بەرا حشکاتی و ئاڤێدا. دڤێ راهێنانا دا ئێک یا درستە.

راهێنانا هەشتێ : ئێکێ ب هەلبژێرە ژ ناڤ هەر چارا یا درست دگوتنێدا.

· ما تو ...... فسکی ( کیسل - مار- بەق - ماسی )

· ژ........ رویسترە ( حویتی - چقێ - ماسیێ - بەقێ )

· ..... قوین شکەستی ( کیسەلێ - مارێ- بەقا - قازا )

· ...... چاڤ بەقێ کر ( حویتی - چقێ - ماسیێ - ماری )

· یێ دەڤێ ........ دا ( حویتی - چقێ - ماسیێ - بەقێ )

· تو دبێژی ............. ( کیسەلەیە - مار ماسیە- بەقە - ماسیە )

· وەکی ......... یێ زک رەشە ( حویتی - بەقێ - ماسیێ - ماری )

· میزا ...... ل بەحرێ گەلەکە ( حویتی - ماری - بەقێ – ماسیێ )

· تە ژی مەتەلا ...... وغەزالێ یە ( کیسەلەی - ماری- بەقێ- قازێ )

· هه‌كه‌ ......... نه‌وه‌قیت دێ په‌قیت ( کیسەلە - مار- بەق - ماسی )

· هەچیێ بچیتە .... دێ تەشک لی تەڕبیت ( حویتا - بەقا - ماسیا - قازا )

بەرسڤ (کیسل، ماسیێ، قازا، چقێ، حویتی، مارماسیە، ماسیێ، بەقێ، کیسەلەی، بەق، ماسیا )

گیانەوەرێت کیڤی: دگوتنێت کوردیدا ڤان گیانەوەرێت کیڤی پتر ژهەمیا جهێ خو یێ کری، چنکی ئەڤە دپەیدابون

دناڤ ژیانا واندا وەک: گورگ، شێر، رویڤی، هرچ وپلنگ ئو هندەکێت دی.

راهێنانا نەهێ: دڤێ راهێنانێدا ئێک گیانەوەر یێ درستە دناڤ کڤانادا ب هەلبژێرە.

یا ...... ژى کەڤلە ( گورگی، رویڤى، پلنگی، هرچێ )

گازیا ل ده‌یف ......... یه‌ (شێری، پلنگی، گورگی، هرچێ )

کوریا ....... شاهدێ ریڤی یه‌ ( گورگی، رویڤى، پلنگی، هرچێ )

که‌رێ ژارا ....... خوار ( گورگا، رویڤیا، شێرا، هرچا )

بو مرارێ ...... (شێری، پلنگی، گورگی، هرچێ )

دو...... شێره‌كی كه‌ڤل دكه‌ن ( گورگی، رویڤى، پلنگی، هرچێ )

....... ب کودی، نەبەن دورێت گوندی ( گورگا، رویڤیا، شێرا، هرچا )

شول .....‌ ئه‌گه‌ر تە کر دبیتە‌ رێڤی (شێرە، پلنگە، گورگە، هرچە )

...... لبه‌ر کونا خو یێ خورته ( گورگی، رویڤى، پلنگی، هرچێ )

پەزێ بێ شڤان رزقێ ........ (گورگیە، شێرییە، هرچێیە، پلنگیێە )

چ جارا ..... ژ بیشا خلاس نابن (شێر، پلنگ، گورگ، هرچ )

دگەل ...... یێ چویە دجوهالیدا ( گورگی، رویڤى، پلنگی، هرچێ )

) ئەز دبێژم ئەڤە ... ، تو دبێژى ئەڤە دەوسە ( هرچە، شێرە، پلنگە، گورگ

ل بەر سیبەرا ..... بە، بلا شێر تە بخوت (شێری، پلنگی، گورگی، هرچێ )

........نەگەهشتە ترى گوت یێ ترشە ( گورگی، رویڤى، پلنگی، هرچێ )

بلا ئه‌ز خارنا ...... بم نه‌ نێچیرا رێڤی بم (شێری، پلنگی، گورگی، هرچێ )

بەرسڤ: (رویڤى، گورگی، رویڤى، گورگا، پلنگی، رویڤى، هرچا، شێرە، رویڤى، گورگیە، شێر، هرچێ، هرچە، شێری، رویڤى، شێری)

زەرزەوات

راهێنانا دەهێ : ئێک ژڤان زەرزەواتا یا درستە، ب هەلبژێرە.

· .......... رزی یە ( شتیێ، پیڤازا، خیارێ، فلفلا )

· گوندەکە و............. (کولندەکە، پیڤازەکە، خیارەکە، گوندورەکە )

· ........ ژ تیتکی دیارە ( شتیە، پیڤازە، خیارە، تروزیە )

· پارێت خو داینە ب........ (فلفل، پیڤاز، خیار، زەبەش )

· ب ..... ب سەر ئاڤێ دکەڤیت (کولنکەکی، پیڤازەکێ، خیارەکە، شتیەکی )

· ب هێجەتا ....... خو گەهاندە کوتلکێ ( فلفلێ، پیڤازێ، خیاری، سلکێ)

· یێ .... بخوت دێ بهن ژدەڤی هێت (خیارێ، پیڤازێ، فلفلێ ، سلکێ)

· هەر وەکی..... دلێڤا هوسی ( تڤر، پیڤاز، کەرفس، فلفل )

· کەس نەشێت دو ....ب دەستەکی بهەلگریت ( شتیا، پیڤازا، خیارا، سیرا )

بەرسڤ: (پیڤازا، گوندورەکە، خیارە، فلفل، کولنکەکی، سلکێ، پیڤازێ، فلفل، شتیا )

فێقی

راهینانا ١١: دڤێ راهێنانێدا ئێک ناڤی فێقی یێ درستە، ج هەلبژێرە.

· گیایێ بن ......... (سێڤانە، حلیكانه‌، هژیرانە، بیهانە)

· کەرێ .......یە وژێڤەکرین ( خوخێ‌، هژیرێ، سێڤێ، بیهێ)

· ب حەمد ......دبیتە دوشاڤ (بێسیرە، تری، هژیر، سێڤ )

· تەباخە، ......کەتە ئاخە (بێسیرە، تری، مشمش، حولیک )

· کەر بهنا ..... نوزانیت ( خوخێ‌، هژیرێ، سێڤێ، بیهێ)

· نەیار نەیوخ، نە سێڤ نە ...... (خوخ، تری، هژیر، سێڤ )

· نه‌ كچ واره‌ نه‌ ...... داره‌ ( خوخ‌، هرمی، سێڤێ، هنار)

· رویڤی نە گەهشتە .... گوت: تڕشە ( هژیرێ، تری، خوخی، سێڤێ )

· هەکە خر چیچکا... خاربان چ بو خودانا نەدمان(خوخ، تری، هژیر، سێڤ )

بەرسڤ: (حلیكانه، سێڤێ، بێسیرە، تری، بیهێ، خوخ‌، خوخ‌، تری، هژیر)

درامەتێ ئاقاری

راهێنانا ١٢:ژڤان درامەتا ئێک پتنێ یا درستە، ب هەلبژێرە.

· نە شانێ ........ یە (گیزا، پیڤوکا، نوکا، نیسکانە)

· یێ دبێژتە .........گەڤز ( پیڤوکا، نوکا، گیزا، بەریا)

· یێ ل سەر دارکا....... (گیزێ، مازیێ ، نوکا، بەریێ)

· چێل دوتن و....... کەلوتن (کەزان، گیز، باهیڤ،گوهیشک)

· وەکی ..... ل بەری دای (گیزا، پیڤوکا، نوکا، نیسکانە)

· .......، نە بەرە نە پشت (نیسکە،بەریە، باهیڤە، گیزە )

· كور گیزه‌، نه‌ڤی كاكله‌ ..... (گیزە، باهیڤە ، نوکە، قەسپە)

· ...... ب پەقیژکا خو نەرازی ( پیڤوکا، نوکا، گیزا، بەریا)

· تڕێ، داسێ، ئو ..... ل کورێ (بیها، بەریا، باهیڤا، گیزا )

· دیاری ....، شین دیاری هەسپە (گیزە، باهیڤە ، نوکە، قەسپە)

بەسڤ: (پیڤوکا، گیزا، مازیێ، کەزان، نوکا، نیسکە، گیزە، گیزا، باهیڤا، قەسپە)

رەوەک

راهێنانا ١٣: ئێک ژڤان رەوەکا یا درستە ب هەلبژێرە.

· میر .......... بەهی (هەلز، شلێر، هێرو، سیسن)

· چ گیا د بێ....... نابن ( بەیبین، گول، نێرگز، کەنگر)

· بهار ب .......... نا هێت ( بەیبینەکێ، گولەکێ ، نێرگزێ، کەنگرێ)

· ژباغی...... بەسە (گولەک ، هەلزەک، نێرگزەک، گولەک)

· حەلێ، ..... کەلێ، یا دمەنجەلێ (هەلزا، شلێرا، هێروا، کاریا)

· ئەگەر ......نەبى سترى ژى نەبە (گول، هەلز، شلێر، هێرو)

· ...... حەیا سزێ نەهێلا بزن بزێ ( بەیبینێ، گولێ، نێرگزێ، کەنگرێ)

· ئاڤێ بەرێت بەر ئاشا برن پسیارا....پەرا دکەت( هەلز،شلیر، نێرگز، کەنگر)

بەرسڤ :هەلز، گول، گولەکێ، گولەک، کاریا، گول، نێرگزێ، کەنگر

خارن وزاد:

راهێنانا ١٤: دڤێ راهێنانێدا، ئێک ژوان رەوەکا یا درستە، ب هەلبژێرە.

· ژ....... کەفە ( ماشێ، نیسکێ، ساڤاری، ترشکێ)

· میر هەوجەی........ بو ( دەوینی، نیسکێ، ساڤاری، ماشێ)

· .......ئالیکا مێرانە ( برنج، نیسک، ساڤار، کوتلک)

· ....... گاڤانی یە (گیلما، گرارا، زادێ، ئاسیدا)

· ....... رون ژکێم دانی یە (ماشا، نیسکا، گرارا، ئاسیدا)

· نەیارێ خو ب ....... کوشت (گیلمێ، ئاسیدێ ، زادێ، گوشتی)

· بخو به‌رانی ناگریت جهێ ...... ( ماشێ، نیسکێ، ساڤاری، نانی)

· نان و ........ تێشتا براست ( برنج، کەباب، ساڤار، ماست)

· نه‌ شیش ب سوژیت ........... ( گوشت، کەباب، پەلیک ،مێلاک)

· یی نەدیتی ....... پێ عەەیدە (دانهێرک،گولول، ترشک، کادە)

· بخو ........ ره‌ش بكه‌ خه‌وا خوش (نانەکا، ئاسیدا ، زادێ، به‌ریه‌كا)

· ب هێجەتا سلکێ خو گەهاندە ..... ( دەوینی، نیسکێ، کوتلکێ ، ماشێ)

· ..... دخوت هەستیا دمە وەردکەت (گوشتی، نوکا، بەریا، میلاکێ )

بەرسڤ: (نیسکێ، ماشێ، ساڤار، گیلما، گیلما، گرارا، ئاسیدێ، نانی، ماست،

‌ كەباب، دانهێرک، به‌ریه‌كا، کوتلکێ، گوشتی)

عیسێ دەلا ومیر:

عیسێ دەلا پیرمەندەکی کوردبو، گەلەکێ زانا وتێگەهشتی بو، جهەکێ بەرز وبلند هەبو ل دەڤ میرێ ئامێدیێ. میری باوەریەکا زور دابویێ دکارێت خو یێت دژیانێ دا چنکی زورێ ئاقل مەندبو. میری زور دەمەێت خو دبوراندن دگەل وی هەر وەکی هەڤالەکێ نیزیک. هندەک ژڤان گوتنا یێت هاتن سەر زراڤی وی ئو هندەک من یێت دارژتن ل سەر وان سەرهاتیێت ب سەرێ وی ومیری هاتین.

راهێنانا ١٦: یا درست هەلبژێرە

" 1 میرم ...... کە" ( نەرم- گەرم – شەرم – قورم )

" 2میرێ من ........" (بوری – غەوری – فری – گری )

3" میر........ بەهی " ( شلێر – نێرگز – هەلز – سیسن )

4" نە .... کەت، نە زێدەکەت" ( کێم – بلند – نزم – تژی )

5"بن ڤی ....... گەنج خانەیە" (کەڤری- بەستێ- پرێ- دیواری )

6"......... سەر بڕکە، یێت بچیک خرڤە کە"

(خولاما- پیرا- دزی کەرا- گرگرا)

7"میری گوتە عیسوی چێ خوشە ب لوقمەکێ : "چێ؟ بچێ؟ ئو......؟"

( کیرێ- بەرچێ – کەنگی – چەوا )

8"عیسوی بەرسڤ دا گوت: ...... کەلاندی، ب خوێ ئو ب مەعنێ."

( پتاتا – پیڤازا – شێلما – هێکا )

9"میری گوت: کیرێ خوشە عیسو گوت: سپنە، ئوکیرێ نە خوشە، گوت:هەر... "

(سپنە – گارە – مەتین – کورەک )

بەرسڤ:(گەرم، بوری، هەلز، کێم، کەڤری، گرگرا- چەوا- هێکا- سپنە )

چەند تشتێت نهین دناڤ لەشێ مروڤی:

راهێنانا 17: یا درست هەلبژێرە

هەرە قوینا خو ل......تەزی بدە (ئاڤا، بەفرا، تەڕگا، جەمەدا )

کەس ب تڕا، نە بویە بابێ ........ ( کچا، کورا، نەڤیا، برا )

رەنیێ ژ...... چیچکێ چێدکەت (گویێ، میزا، ریخا، پیقێت )

پشتی ......قوین مچاندن نینە ( فسێ، میزێ، تڕێ، ریتنێ )

دا ئەڤ تڕە بو ڤی....... نە مینیت (کێچێ، مشکی، سپیهێ، کێزێ )

هندێ نا .....، حەتا هندێ نە بەتێ ( خوت، میزیت، دەتێ، کەتێ )

هندەک پێ.......، هندەک بو دمرن (دمرن، فرن، زرن، دڕن )

یێ...... دیتی یە، یێ خاری ریتی یە ( مای، کڕی، فروتی، دای )

یێ خو فێری تڕیت بن........ دکەت (کەفشا، حەفکا، زکا، سنگا )

...... تڕو، گارانەکێ تڕو دکەت (چێلەکا، گایەکێ، بزنەکا، گولکەکێ )

بەرسڤ: ( ئاڤا، کورا، گویێ، تڕێ، کێچێ، دەتێ، دمرن، دای، کەفشا، چێلەکا )

چەند تشتێت نەپەنی دناڤ گیانێ مروڤی:

راهێنانا 18: یا درست هەلبژێرە

...... خو قوتم دا قوینا جیرانی بێتە ڤە (کچا، برا، کورێ، نەڤیێ )

دچیتە ناڤ ..... هەر ماکەرا خو دگێت (گارانێ، پاوانی، بیستانی، خانێ )

..... رەش وسپی ل بوری دێ کفش بن (گوهێت، چاڤێت، گونێت، زەند )

پسیارکرن: کێ ....کر؟ گوت: یێ بیانی (تڕ، فس، گوی، چز )

هندی .... ب مینیت، قوین دێ عەجیبیا بینیت ( ستو، بەژن، سەر، پێ )

هندەک ب قوینێ ب خوڤە درین وهندەک ب .... ( گوهی، لێڤا، زمانی، دەڤی)

ڤەترنگاند و ڤەترنگاند، خودان .... ڤەترنگاند (ئیجاخێ، مالێ، پەزی، تەرشی)

چەند بارگیر قەلەو دبیت، .... وی تەنگ دبیت (گوهێت، قوینا، پشتا، رانێ)

دایکا دزی دو تڕا دکەت، ئێکی ژ کەیفا و ئێک ژ..... (ترسا، برسا، فسا، خەما )

باران ب شەپی دهێت، بێ دەولەتی ب .... دهێت ( میز، کوش، گوی، ریخ)

.... وبن زک، بونە هەڤڕک، رح ل خودانی کرە تەڕک (زک، دەڤ، زمان، نافک )

پیرێ باش نەکر.... ئاگری، ئاگری باش نەکر رێڤ لێ سوتن (میزتە، ریتە، دەستدا، پشتدا

بەرسڤ: (کورێ، گارانێ، گونێت، تڕ، سەر، دەڤی، ئیجاخێ، قوینا، ترسا، گوی، زک، ریتە )

به لنگاز وهەژاری: راهێنانا ١٩

ژ مارى .......... (رويتره، زیخترە، لەزترە، برسیترە)

ژ گورگی ......... ( مازنترە، برسيتره، ترسترە، زیرەکترە)

یێ کەتیە سەر...... ( دنگا، رنگا، سنگا، بەنگا )

هیڤیا دەرا ..... سەرا (خولیا، گولیا، خەنا، پیرتێ )

كورێ هيچ له ..... يه ( تڵێ، پشتێ، زکی، ملێ )

بەریکێت وی د ..... نە (ڤاژی، تژینە، سوتی، دریای )

ده ڤێ خو د .... دوه رينيت (ئاڤێ، بای، ئاخێ، توزێ )

ده سته كێ .... , ئێكى چێ تێنە ( مالی، پرە، ڤاله، تژی )

.... ل ئه ردى دبينيت دبێژيت عانەیە ( تفێ، زیری، سیتافکێ، میزێ)

يێ ل سه رى شاش ولفه , ئو ل مالێ نينه .... ( تفە، ئوفه، پفە، ئاڤە )

بەرسڤ: (رويتره، برسيتره، رنگا، خولیا، ملێ، ڤاژی، بای، ڤاله، تفێ، ئوفه، ئوفه)

دز ودزیاتی : راهێنانا ٢٠

دزێ ب .......... ( دوتکە، ماسولە، تەنپیرە، بولیرە )

کلی ژ..... دزیت (چاڤا، روی، لەپی، لیڤا )

دزێ دیکل د ...... ( کەفشێدا، دەستادا، پاخلێدا، سنگیدا )

دەیکا دزی دو جارا ل ..... دەت (سنگی، پشتێ، روی، زکی )

...... ئەو دزە یێ دزیا ژ دزی کەرا دکەت (دز، پالە، کەراخ ، جوتیار)

..... خو بلندکە کتکا دز دێ رەڤیت (دەستێ، پێ، سەرێ، تبلا )

دەرێ خو بگرە ، ..... خو دز نەکە ( رێباری، سویاری، جیرانێ، دوستێ)

یی نە ب سەر .... ڤە بیت یێ دزیێ یە (خودانی، بیانی، مێڤانی، ژیانێ )

دزێ دا ، حیزێ دا ، بەلێ ..... نە دا (تێرێ، کابانیێ، بێنەفسێ، نەفسێ )

مالا دزیکەری.... بەربویێ کەسێ ژێ باوەرنەکر (ئاگر، دکێڵ، توز، دز )

خودانێ مالێ ودز بونە ئێک ... ژ کولەکێ دەرئێخست (بزن، بەران، گیسک، گا)

بەرسڤ: (بولیرە، چاڤا، پاخلێدا، سنگی، دز، دەستێ، جیرانێ، خودانی، بێنەفسێ، ئاگر، گا)

شول وکار: راهێنانا ٢١

شول ...... ژ بەتالیێ (چێترە، خوشترە، جانترە، راسترە )

شولێ..... خلاس نابیت ( مێرا، کورا، ژنا، زاراکا )

کەسێ ..... خلاس نەکریە (شول، جوت، کێلان، دورین )

هزار ....... گوری کریارەکێ بن ( بێژە، گوتن، درەو، کەف )

هەتا من خو کارکر ئەوی........ (فڕکر، سورکر، بڕکر، بارکر)

شولێ .....، نەهێلە بو سوبەهی (ئەڤرو، کورت، زەحمەت، خوش )

شوڵ کەرێ خو بە، خوشتڤیێ ... بە ( مالێ، بابێ، خەلکی، دایێ )

گورگێ ..... کەرێ ب شول د خوت (بەتا ل، زیرەک، برسی، تێر )

شولێ ل بەر وەختی وەکی میرێ سەر.... ( پشتێ، هەسپی، تەختی، کەڤری)

شول شێرە ئەگەر تە ..... هاڤێتێ د بتە رویڤی (دەست، لنگ، تڤەنگ، تیڕ )

بەرسڤ: (چێترە، ژنا، شول، گوتن، بارکر، ئەڤرو، خەلکی، بەتا ل، تەختی، دەست )

ئاڤ : راهێنانا ٢٢

یێ ..... ل ئاڤێ د گەریێت (تهنی، برسی، ژار، سڵ )

ئاڤ زێ یە ........ لێ یە ( بۆڕ، زۆڕ، ئابۆر، تۆڕ )

ئاڤ د ..... دا گەنی د بیت (گوولا، قورا، چالا، جوکا )

....... نییە ئاڤا تەزی یە ( دەنێ، گوزکێ، کونێ، جەوتکێ )

ئاڤا .... سەر ئەڤراز د چیت ( پیسا، نەیار، خورتا، خورییا)

ئەڤ .... دێ هێشتا ئاڤی ڤەخوت (هەڤیرە، گرارە، برنجە، دیزکە )

..... وی ل چ ئەردا ئاڤێ نا ڤەخوت ( کەرێ، سەیێ، هێسترا، هەسپێ)

نانێ خو بخو بئاڤێ مننەتا .... بهاڤێ (خەلکی، دادێ، خویشکێ، جیرانا)

وی چ ئاڤێت..... ل چ عەردا نەهێلای نە ( پیس، شرین، زەلال، شێلی )

بەرسڤ: (تهنی، ئابۆر، گوولا، گوزکێ، خورتا، هەڤیرە، هەسپێ، خەلکی، زەلال)

هێز وشیان: راهێنانا ٢٣

ئاسن ژ ....... ناخوت (ئاسنی، پیلای، داری، ئاڤێ )

ئاسنی ب .... د چەمینیت (نەرمی ، ساری، گەرمی، قوتانێ )

چیڤێ ستویرە ، ئارێ ..... ( سویرە، هویرە، هەڤیرە، چڤرە )

ئاڤا .... سەر ئەڤراز دچیت (خورتا، زرتەکا، هەژرا، زەنگینا )

کەسێ ... خوشمێرا نە گرتی یە ( پێ، دارێ، دەستێ، تبلێت )

گارسی سێ رێزی ب ... را دبەت (ستونێ، گاریتەی، شەقلەی، دیوار )

کەس نەشێت د بەر... ویرا بچیت ( دەرێ، سەرێ، سیبەرا، چەمێ )

بەر سیبەرا شێری بە، بلا .... تە بخوت (شێر، پلنگ، هرچ، رویڤی)

نە شێتە...، دبێژیت دو دو وەرنە من ( سێیا، چارا، پێنجا، ئێکی )

کی دشێت بێژتێ دو میێت ... یێ دبەر سمبێلا تە را (خار، سپی، رەش، جەپ)

بەرسڤ: (ئاسنی، ساری، هویرە، خورتا، دەستێ، ستونێ، سیبەرا، شێر، ئێکی، خار )

خێر ودان: راهێنانا ٢٤

دەست دەت بەلێ ...... شەرم دکەن (روی، چاڤ، پی، دەڤ )

قەنجی ل دەف خودێ ....... نابیت ( پیج، بەرزە، خراب، نهین )

خێرێ ب کە ئو دبەر..... دا بەردە ( بای، ئەوردی، ئاخی،ئاڤێ )

یێ..... دیتی یە ، یێ خاری ریتی یە (دای، چوی، مای، دزی )

خێرا بابێ نویرە ، ژمالێ ناکەت....... ( ژبیرە، دویرە، هەڤیرە، هنێرە )

ئەو خێرە یا مروڤ ب ....... خو بدەت (دەستێت، پێت، ئەزمان، چاڤێت )

نە خاستن ....... ، نە نەدان ( خارە، پیسە، خرابە، شەرمە )

ئەگەر ...... یا خێرکەربیت، ئەینی دمشنە (پیرێ، مەلە، هەژار، تێر )

هەکە تو یێ..... کەربای، دا بێژنە تە خێراللە ( شەر، خێر، خوری، خار )

ئەگەر خێر هاتە ....... دێ گەهیتە هەمی مەخلوقاتی ( مزگەڤتێ، سویکێ،باژێری، وەلاتی)

بەرسڤ: (چاڤ، بەرزە، ئاڤێ، دای، دویرە، دەستێت، شەرمە، پیرێ، خێر، وەلاتی )

برا وبرایێنی : راهێنانا ٢٥

کەربا برا ...... ( سوژە، کوژە، هژە، مێژە )

کی مفایە ئەو ...... (برایە، چرایە، خڕیایە، دگورایە )

برایێ ..... تێرا کایێ (بابێ، دایێ، ژنێ، دشێ )

ئەو برایێ ...... قوتی یە (برنج، گەنم، نیسک، ماش )

سێ برا ب..... ( شەلەکی، چوخەکی، شەپکەکی، شاش کەکێ )

برا ..... کێشێ پشتێ یە (شیر، تیر، شالا، شیتکا )

برا برایە ، ....... جودایە (نیهارا، بازارا، دیوارێ، بەیارێ )

..... مروڤی، برایێ مروڤی (بەریکا، چەمێ، رەزێ، پرێزا )

ئەز دبێژم .... تو د بێژی کریڤ ( چرا، برا، خونی، خالو )

برایێ خراب ژخویندارێ باش..... (چێتره، پیسترە، زیخترە، هێزترە )

بەرسڤ: (کوژە، برایە، دایێ، برنج، شاش کەکێ، شیر، بازارا، بەریکا، برا، چێتره)

تێر وبرس: راهێنانا ٢٦

تێرکی ها ژ ....... نینە ( ترسی، برسی، پرسی، تێرێ )

دل پر نابیت چاڤ...... نابیت (تێر، پیر، کورە، ساخ )

دانەکی تێر وبانزدا یێ ..... (حەمەر، بنەفس، برسی، بروژی )

دەستی رویس سەر ..... برسی (زکێ، سنگی، دەڤێ، گەریا )

سەرا ....... خو هاڤێتە حەبسی ( برسێ، رحێ، نەفسێ، ترسێ )

یێ ....... دەتە زکی ژ برسادا (قوریچکا، گڤشکا، قورنجیکا، مستا )

....... تە هەرا دوهندای نا بیت ( سەوکا، توتکا، نانا، دورکا)

باب مری دنڤێت بەس ..... نەخاری نا نڤێت (شیڤ، تێشت، فراڤین، پاشیڤ )

دکەنیتن زکێ تێر، بەلێ نا کەنیتن سەرێ ب .... (زێر، خێلی، هشار، پوشی )

دەینێت من بونە هزار، ژنوی شیڤا من بو ...... ( برنج، ساڤار، دانقوت، نیسک)

بەرسڤ : ( برسی،تێر،برسی،زکێ، نەفسێ،قورنجیکا،دورکا،شیڤ،زێر،ساڤار )

خەم وخەمگینی: ٢٧

خەما ل سەر ..... (خەمێ، سەری، شانی، هزرێ )

ئەڤێ بو خو نەکە ..... ( پشت، بار، خەم، کەرب )

خەم دیف ......... (کورتن، درێژن، ئەڤرازن، نشیڤن )

خودێ چ ...... بێ خەم نە داینە ( دەڤ، سەر، پشت، زک )

سەرێ ب خەم نا کەفتە سەرچ ...... (بالگا، دوشەکا، نالیکا، لحێفکا )

یێ نەبیت ..... کە، یێ هەین هزار خەمن ( گەفە، ترس، خەمە، دەمە )

خەمێت من بەس نەبون، یێت ..... ژی هاتنە سەر (یارێ، ژنێ، دشێ، خەسیێ )

خەم ژی یێ دهەین ئو خەم ....... ژی یێ دهەین ( سڤک، گران، رەڤین، کورت )

خەمێ تو خەمەکا ..... ، بەلێ تو نە ل بەرکوچکێ منی (مەزنی، بچیکی، سڤکی، هویری )

خەمێت خەلکێ ژ.... دهێن، بەلێ یێت من ژکورا بگوی دهێن (دویر، نێزیک، ساناهی، نزم )

بەرسڤ : ( خەمێ،خەم،کورتن،سەر،بالگا،خەمە،یارێ،رەڤین،مەزنی،دویر)

کەڤر وچیا: راهێنانا ٢٨

چیا ..... و بێرە (خێر، بێر، شیر، تەڤر )

..... د گەل کەڤری یە ( حنگا، مستا، قوچا، پهنا )

ئەز چییا تو چییا گولگ ما بێ .... ( ئالیک، ریس، پیش، گییا )

خودێ چیا د بینیت لەوما ....... لێ دبارینیت (بەڤرێ، بارانێ، تەڕگێ، ئاخێ )

چاڤ بناڤ چاڤا دکەڤن بەلێ چییا ف .... ناکەڤن (چییا، گییا، مییا، گرا )

چییا ....، گوت ئەگەر نە بروی، ئەمن بروم ( وەرە، بلڤە، بکەڤە، برو )

ئه‌ز نه‌ ئه‌و چییا مه‌ هه‌می که‌س ..... لێ بکه‌ن (سه‌یرانا، دەورانا، گارانا، پیاسا )

جییایێ ... لی نە، مێرێ حوکم نە، دبێژنێ ماربێنە ( هەژ، رەز، پەز، مژ )

چییایێت بلند بێ .... نابن ئو گول وگییا بێ ئاڤ نابن ( بەر، دار، ئاخ، با )

گوت: کەرێ منێ کەڤرینە، گوتێ: ئەڤە کەرێ تە و.... ( بەفر، هافر، گڕ،کەڤر)

بەرسڤ: ( خێر،قوچا،گییا،بەڤرێ،چییا،برو،سه‌یرانا، مژ،با،کەڤر )

ئێش ودەرد وژان : راهێنانا ٢٩

هند ژنن، هند .......... (ژانن، ئێشن، دەردن، جانن )

هەر .... ژانا خو یا هەی ( پلێ، کولێ، تبلێ، ملی )

..... ل پێشن، دا ب ئێشن (روی، دەڤ، ددان، لێڤ )

.... بادێ یە شین دەڤێ کێچێ یە (دەردێ، ئزارا، برینا، ژانا )

ئێشا ل هەڤالی وەکی.... ل کەندالی (تیرا، بیرا، چرا، قیرێ )

.... بار بار دهێت، مسقال مسقال دچیت ( باران، پەژیک، خەم، ئێش )

سەرێ نە ئێشیت نە هەوجەی ........ یە (دەرسوکێ، کولاڤی، کومی، شاشکێ )

دەرد ژی یێ دهەین، ئو .... ژی یێ دهەین ( مەلحەم، کول، دەرمان، ژان )

گوتن حەکیم تو ب چ بویە حەکیم، گوت: ب .... خو ( رەوشا، ئێشا، رەوشتا، گەشا )

ئەڤە هەم دەردە هەم ....... ( مەلحەمە،کولە، ژانە ،دەرمانە)

بەرسڤ: (ژانن، تبلێ، روی، برینا، تیرا، ئێش، دەرسوکێ، دەرمان، ئێشا، دەرمانە )

دوژمن ونەیار وخوینداری : راهێنانا ٣٠

رێ دبیتە بهوست، بەس دوژمن نا بیتە ..... ( گوشت، دوست، دەست، بەست )

دنیا خر ........ کەوینە (دوژمنێ، دوستێ، هوگرێ، هەڤالێ )

دوژمنی بابێ نا بیتە دوستێ ......... ( خالێ، مالێ، کوری، کچێ )

...... درازیت، بەلی دوژمن نا رازیت (شەڤ، روژ، سیبەر، حەتاڤ )

هند .....، هند نەیارن ( بارن، هارن، زارن، یارن )

گەنگرا ....... بدەنە نەیارا (بەیارا، دەشتێ، چولی، گرا )

نەیارێ خو ب ........ کوژت (ماشێ، پەلیکی، ئاسیدێ، ساڤارێ )

خودێ یاربیت، بلا دنیا خر .....بیت (نەیار، دژوار، دار، سویار )

خوینداری ب دار و...... نەکەڤیت ( بەلگا، تڕکا، جقا، بەرا )

بەرسڤ: (دوست، دوژمنێ، کوری، شەڤ، یارن، بەیارا، ئاسیدێ، نەیار، بەرا )

شەر وچەنگ : راهێنانا ٣١

خو نەکە پێشیا ........ (چیرێ، میرێ، شەری، قێریێ )

دگەڵ خودێ ب ....... ( کەیفە، شادە، جەنگە، گەفە )

شەر ونیڤ ..... ئێکن ( شە، گازندە، پست، چیر )

کتک شەرێ ...... دکەت (شێری، رویڤی، مشکا، ژژی )

پێ خارنا شەری ........ ( بەرن، خەبەرن، قورە، گولن )

شەرکەرێ .... بەرەڤانە (شەر، بەر، دەست، زەند )

شەر ب شیری، بازار ب ...... (دراڤا، تیرا، شەرا، داسێ )

دەیبابا شەرکر، بێ عاقلا ........ ( بارکر، باوەرکر، شەرکر، دەرکر )

.... ب لنگەکی چو شەرێ گوندەکی (کەرێ، صەیێ، قوپێ، کەچەلێ )

ئاخڤتنا مێرا .... روژا شەرێ ل مال نەبە ( رێژە، پاڤێ، دەرکە، بێژە )

بەرسڤ : (چیرێ، جەنگە، شە، شێری، خەبەرن، شەر، دراڤا، باوەرکر، قوپێ، بێژە)

گوتن سەر کەوی: هەر مللەتەکی یان نیشتیمانێت دڤێ جیهانێدا نیشانێت خو یێت تایبەت دهەین ئو هەر ئێک ب رەنگەکی ئو وان جورێت وان بو خو هەلبژارتن. هەر وەسا کوردا ژێ زور دەق ونیشانێت دهەین. چ مروڤێت بەرز، تشتێت سەروشتی، وەک چیا، گەلیا یان شکەفتا، گیانەوەرا، بالندا، رەوکا هتد...، ئەڤە یێت دهاتین چیروک، سترانا، حەیرانوکا، بەیتا وحەیرانوکادا. ئێک ژوان بالندا (کەوە ). ئەڤە یێ مشەیە دناڤ کوردستانێدا، هەمی حەژێدکەن وحەژ دەنگ راڤ ونێچیرا وی دکەن. یێ بویە بالندەکێ نیشتیمان دناڤ مێژویا کوردا حەتا ڤی دەمی. ئەڤە چەند گوتنن سەر ڤی بالندەی.

هەمێ نەیارێت کەوینە، ئو کەو ب خوژی نەیارێ سەرێ خویە

گوتنە کەوی: کیژ وارێ خوشە. گوت: وارێ ئەز لێ بوی مە فەرخ

راهێنانا ٣٢:

یێ.......... دخازیت (قەبا، دەوی، دەنگی، گەفا )

دزێ ........ دپاخلێدا ( مشک، مریشک، کەو، کوند )

دبێژی کەوێ ........ (خەلاتە، لاتە، رەباتە، مرییە )

کەو ف ...... کەت ( سەری، داری، بەری، ئاخێ )

ئەو کەوێ ...... یە (نێچیرێ، رەڤێ، قەبا، رکەهێ )

ئەز نە کەوێ .... تە مە ( تەپکا، داڤا، تەلیا، خەفکا )

..... ل کەوی دهاڤێتە ئاڤێ (سکری، پرێ، وەریسی، دەزی)

دونیا خر ........ کەوینە (دوژمنێت، دوستێت، یارێت، کەوگیرڤانێت)

که‌و ...... خو ژبیر ناکت ( هێلینا، رەڤا، وارێ، کونا )

کەو ب پەرڤە چو ..... دا (دەڤی، دەستی، لەپی، پاخلێدا )

سەحکێ چەندێ کەو ...... (هژمێرە، برێژە، بژێرە، کوژە )

که‌وێ ...... جاب دا جوتیارا ( بەیارا، دولا، رکەهێ، نزارا)

بەرسڤ: (قەبا، کەو، رەباتە، داری، نێچیرێ، داڤا، پرێ، دوژمنێت، وارێ، دەڤی، بژێرە، نزارا )

ماست: راهێنانا ٣٣

...... ژ ماستی یە ( دەو، ئاڤ، لورک، نیڤشک )

ماست و...... جارا ماست ( شەش، سەد، سێ، هەشت )

نان وماست....... براست (شیڤا، فراڤینا، تێشتا، پاشیڤا )

(ماستێ .......، بده‌نه‌ نازدارا (بهارا، زڤستانا، پائیزا، هاڤینا

(ماستێ پائیزا، بده‌نه‌ .......... ( قیزا، عه‌زیزا، حیزا، زیزا

وەکی ....... ژماستی کیشای (مویێ، زلێ، دەزیێ، بەندکێ )

ب راستی شیر دکەڤتە ........ ( هەستی، دەستی، ماستی، ئاستی)

که‌س نا بێژیت ماستێ منێ .......‌ (ترشه، تەعلە، تیژە، شرینە )

ماستێ ...... هەرماندی هه‌ر بو سه‌یە ( مشکی، مارێ، کتکێ، صه‌ی )

بەرسڤ: (دەو، سەد، تێشتا، بهارا، عه‌زیزا، مویێ، ماستی، ترشه، صه‌ی )

نان پەحتن: راهێنانا 34

تو وەکی نانێ ......... (تەنیرێ، رەقی، سێلێی، تەبەقی)

تو د بێژی ..... سێلێ یە (تەنیا، قرێژا، رەشاتیا، دکێلا )

سەوکا .........خارنا میری (قورادا، کژنیژا، پەنیری، دوهنی)

سەوکا ........ ب دەن بێ مرادێ (کژنیژێ، پەنیری، قورادێ، دوهنی)

هەر وەکی..... ب دوریێ وەرکری (ئارێ، ساڤارێ، سڤیا، عورا )

ئەڤ ...... دێ هێشتا ئاڤێ ڤەخوت (برنجە، گرارە، دانە، هەڤیرە )

....... خو ل چ عەردا رەش ناکەن (کوچکێ، تەنیرا، فانوسا، چرا )

نانی ب دەف ...... بلا نیڤەکێ بخوت (شڤانی، گاڤانی، نانپێژێ، پڕبێژی)

..... خو بخو بئاڤێ مننەتا خەلکی بهاڤێ ( نانێ، سەوکا، پاریێ، کادێت )

تیروکا خو بلندکە کتکا .... دێ خو هاڤیت ( کز، بلەز، برسی، دز )

بەرسڤ: (سێلێی، تەنیا، پەنیری، قورادێ، ئارێ، هەڤیرە، کوچکێ، نانپێژێ، نانێ، دز )

ئاگر: راهێنانا ٣٥

ئاگری جهێ خو یێ تایبەت یێ کری دناڤ تور وکەلتورێ کوردی یێ کری: ئاگر= روناهی یە، ئاگر= گەرماتی یە، ئاگر= نیزیکبون بو نک زرەدەشتیا لبەر چاکیێ ئو دویربون ژ خرابیێ، ئاگر= کومبینا خێزانا کوردا ل دور کوچکێت ئاگری، ئاگر= کورد ئێکەمین بون دمێژویێدا ب کار هینانا تیرێت ب سەر ئاگر وهاڤێتینە دوژمنا.

ئەڤە چەند گوتنێت کوردینە سەر ئاگری:

......... ئاگری یە (بزوتێ- گوریا-چریسکا- روناهیا)

ئاگرێ ژ......... دچیت (لێڤا-دەڤی-چاڤا- گوها )

مێرانیا فلانکەسێ ........ (دکێلە- ئاڤە- ئاگرە- بریسکە)

فلانکەس ئاگرێ .......... (سۆرە- مورە- زەرە- گەورە)

ئاگر دکەڤنە ......... دمینیت ( جلکادا- تڕکادا- چقادا- کولیادا)

....... ژدەهمەنا مروڤی دبەربیتە مروڤی (ئاگر-چریسک- بریسی- گەرم )

ئاگر ژدەڤی بجیت، کەس ژێ نا ...... (ترسیت- بزدیت-رەڤیت-چیت )

مومێ ئاگر بەردا ........ چو سەرێ زومێ ( چەمی- کومێ- کایێ- کومرێ)

ئاگر بدارەکا پتنێ، وەک مێرێ دبن حوکمێ ....( ژنێ-کنێ- خەسیێ-دشێ)

ئاگر بەر دبیتە دەحلی،..... وحشک پێگڤە دسوژن ( هویر- گر-ستویر- تەر)

بەرسڤ: (بزوتێ- دەڤی- ئاگرە- سۆرە- کولیادا- ئاگر- ترسیت- کومێ- ژنێ- تەر )

مرن : راهێنانا ٣٦

دەنگ ژ ...... نا هێن (بیرا، کورا، گورا، ژارا )

ل فرشکی حەتا ........... (شویارێ، نیهارێ، مرارێ، بریارێ)

مال ......، مەزەل کادین (قورە، گورە، کارە، کولکە )

سەد سەر دێ چنە ...... (کولاڤەکی، شاشکەکێ، چوخەکی،چەنتکەکی )

پشتی ..... چاڤ کولی نینە (خارنێ، کارکرنێ، نڤستنێ، مرنێ)

سەرێ هاتیە......، ناهێت کرین (فرین، تراشین، ئاریان، برین )

چ سەر بێ ....... نا چن گوری (ئەجەل، شویشتن، کوشتن، شکاندن)

نەیاری خو ب ئاسیدێ ........ (تێرکری، کوشتی، نڤاندی، گراندی)

قه‌برێ سواری هه‌ر یێ ..... ( تەنگە، فرەهە، کولایە، کویرە) ‌

سه‌رێ ل به‌رمنه‌تا بلا بچیته‌....... (زیاره‌تا،ئودێ، مال، دارا)

نیشانێت بەفرێ بایە، نیشانێت.... تایە (خارنێ، مرنێ، گێژاتیێ، برسێ)

ل دنیایێ هندا ژێ......، ئو هندا دانایێ (بارکر، کارکر، دایێ، مانێ)

دبەر مرنێ را کر، دا دبەر .... را بچێت ( چونێ، نڤستنێ، تایێ، بای )

دو .... دقەبرەکی دا، نە کو دو مال دمالەکێ دا (مری،مار، بالندە، دەهبە)

بەرسڤ: (کورا، شویارێ، گورە، کولاڤەکی، مرنێ، برین، ئەجەل، کوشتی، کولایە، زیاره‌تا، مرنێ، بارکر، تایێ، مری)

دەست : راهێنانا ٣٧

هەر مروڤەکێ ساخلەم دو دەستێت دهەین. یێ گرێدایە ببازند وزەندی ڤە. دەست بزاڤترین پارچەیە دناڤ گیانێ مروڤیدا ئو دبیت ژ خرا گرنک تربیت بو مە دکار وکوکێت مە یێت روژا نەدا، ئەڤ ئامیرەتە یێ کاری یە، هاریکاریێ یە، ئالی کاریێ یە، بێ ئانەهیا وی مروڤ نە شێت زور کارا بکەت، دمینیت نەچار نکاریت کارێت خو ب درستی ب جهبینیت ژخارنێ، ڤەخارنی، راپێچانێ، زاد لێنانانێ ئو زور کارێت دی، ئو ئەڤە نعمەتەکە ژنک خودێ مەزن دایە مە.

دەستکێ ..... یە (کەفێ، رەڤێ، خەوێ، تفێ )

دەستێ بن....... یە (بەری، سەری، هەری، ماری)ە

دەستێ ......... یە (چوکی، گوزەکێ، زکی، کورەکێ)

بده‌ستا بده‌ .......لێ بگەره (پیا، چوکا، لنگا، لەپا)

هات...... ژ پیا درێژتر (گوه، دەست ، زەند، تبڵ )

دەستەکێ .... وئێکی چ تێنە (ڤال، پڕ، تژی، زور )

دەستەکی شیرتێ، ئێکی ..... تێ ( سویر، قیر، تیر، ئاگر)

ده‌سته‌کێ پتنێ..... ژێ ناهێت (ئاواز، کار، شوڵ، ده‌نگ)

دەستێ رویس دانە سەر زکێ ......(برسی، ترسی، قەرسی، حرمەر)

حەقێ ڤی .... ل ڤی دەستی نامینیت ( پی، ملی، دەستی، گوهی)

دەست سەر دەستی، حەتا بەر ...... (ئەسمانی، پرچێ، دەڤی، بانی)

دەست دەت، بەلێ چاڤ...... دکەن ( نەرم، گەرم، شەرم، حەز)

دەستێ وی هەرێ ل سەر ..... رویس (شیرێ، کێرا، ساتورا، داسا)

حەتا دەست رەش نەبیت....دەڤی خوش نابیت ( بهنا، خوشیا، تاما، تفا)

( دەستێ خو نەکە هەمی ......... (کونا، چالا، هێلینا، دەرزا

(بەرسڤ: (تفێ، بەری، گوزەکێ، پیا، ڤال، تیر، ده‌نگ، برسی، دەستی، ئەسمانی، شەرم، شیرێ، تاما، کونا

جهناڤ: راهێنانا ٣٨

ئێک پێ دمریت، ....... بو دمریت (ئێک، هەمی، چەند، هندەک)

...... نا بێژیت ماستێ من یێ ترشە (گەلەک، کەس، زور، هەمی)

...... بدە بەر داسێ، نە مینیت ئاسێ (مشە، چنە، هیچ، هندێ)

نا راوستیت، ...... کرنە ئێک (شەڤ وروژ، شەڤ، روژ، هەمی)

....... بچی، مرن یا ب دیف تە ڤە (چەوا، هەر لایێ، گەنگی، چ دەم )

نە شیا ئێکی گوت: بلا ....... بێنە من (زور، هند، هەر دوک، گەلەک)

.... جهەکێ ب چیێ هەڤالەکی بخو بگرە (هەر، چەند، هند، هەمی)

...... تشت ب خوێ، ئو خوێ ب مەعنێ ( هیچ، چنە، قەت، هەمی )

..... ژبرسێ یە، یێ دی ژبێ نەفسیێ یە (یەکی، هندا، هەمیا، چەندا)

..... روژا دورکا تە یا ب دوهن دای نابیت ( ئێک، چەند، هەمی، هەر)

ماڤێ ڤی دەستی ل ڤێ دەستی .... نا مینیت (قەت، هەر، زور، گەلەک)

نە چە وی جهی یێ تە چ ...... خو لێ نەبن (کەسێ، هندێ، قەتێ، زورێ)

..... ژ ئەسمانا بهێت، عەرد دێ راگریت (هەر چەند، چنە، زور، کێم )

.... گەلەک ژێ دچن، ئو کێما کێم ژێ دچن (کێما، هندا، گەلەکا، چەند)

هەکە چاڤەک کورەبو، دەستێ خو دانە بەر یێ .... ( ئێکێ، دی، دووێ،هەردوکا)

بەرسڤ:(ئێک،کەس، هندێ، شەڤ وروژ، هەر لایێ،هەر دوک، هەر، هەمی، یەکی، هەمی، قەت، کەسێ، چەند،گەلەکا، دی)

پێت مروڤی: راهێنانا ٣٩

یێ نە ل گوڤەندێ، .... ل سەمایێ (پێ، لەپ، چەنگ، مل)

پێ وی کرنە سولەک ودو ..... (دار، ناڵ، بزمار، ترار)

ب دەستا بدە، ئو ب پیا ل دیف....... (گەرە، روینە، پاڤە، راکە)

دو پێ هەبون، دو یێت دژی ....کرن (بەر،قەر، شەر، کەر)

پێت وی نا گەهنە ......ژ کەیفا دا (عەردی، دەری، سەری، واری)

چەوا وی پێ خو ....، وی ل شوینێدا (دانا، راکر، بر، ئینا)

حەتا ...... پێ خو نە بینی، پێ خو نە هاڤێژە (بەرێ، رەخێ، پشتا، بنێ)

شخرە کێشی، ..... برە پاش، ئێک ئینا پێش (دەستەک، پیەک، لگەک، چوکەک)

حەتا ب سەری برێڤە نەچی، تو قەدرێ .... نزانی (پیا، تلا، ملا، دفنێ)

خودێ .... دبیتنیت، لەوما دەست وپێ دکرینە دزکیدا (ماری، ژژی، ماسیێ،صەی)

پێت وی نە ل عەردینە، ئو دەستێت وی نا .... ئەسمانا (گرت، بەردەت، راکەت، گەهنە)

بەرسڤ: (پێ، بزمار، گەرە، قەر، عەردی، راکر، بەرێ، پیەک، پیا، ماری، گەهنە)

گوند : راهێنانا ٤٠

گوندەکە، ..........کە ( پیڤازەکە، گوندورە، کولەندە، خیارە )

گوندێ نا بیت ......... (جوندێ، موختار، خولام، جوتیار )

ناڤەکێ گران، گوندەکێ...... ( کومباخ، خراب، وێران، تالان )

بلنگەکی ...... دكه‌ت گونده‌كی (خراپ، ئاڤا، تالان، پیس)

...... بتفاق دبیت ملله‌ته‌ک نه‌شیتێ (مالا، خێزانا، گوندێ، کاروانێ)

نە دارا بێ بەر، نە گوندێ بێ ..... (سەر، دەر، بەر، شەر)

..... ب لنگەکی، چو شەرێ گوندەکی (سەقەتی، قوپێ،پێ، رانێ)

صه‌یێ گوندێ خو به‌ نه‌ ئاغایێ ..... خه‌لکێ به (گوندێ، چەمێ، باخێ، ئاشێ)

ئێکی بەحس ناڤ بەحسا نەبو، چو ریتە .... گوندی (جوکا، گەرا، کانیا، رویبارێ)

گوندو تو خوش گوندی بەس خودی مالا پوز کەوینی .... کەت ((خراپ، ئاڤا، تالان، پیس)

بەرسڤ : ( گوندورە، جندی، وێران، خراب، گوندێ، سەر، قوپێ، گوندێ، کانیا، خراب )

دنیا : راهێنانا ٤١

............. دەورانە ( دنیا، ژیان، ئەرد، مرن )

دنیا بو ....... نه‌مایه (بالندا، گیانەورا، که‌سێ، تەیرا)

دنیا نە ...... وروژەکە (شەڤ، گاڤ، دەم، خولەک )

دنیا .........دێ راخرینن ( گوکە، وەریسە، کنفە، شەکالە)

دنیا هه‌ر روژه‌کێ بو.... یه (ئێکی، هەمیا، خرا، کەسێ)

دنیا دهژیێت، بەس نا ...... (رژیێت، سوژیت، مێژیت، بژیێت)

دنیا ل بەر بو.......... کەزانێ (پەقیژکا، نیڤا، کاکلکا، تیڤلێ)

دنیا دنیا بیت ..... سویاری گای بیت (گیسک، بزن، کارک، نێری)

دنیا بو دو..... ما، وان ژی پێک نه‌کر ( ژنا، کورا، کچا، برا)

دنیا دبیت بهوست دوژمن نابیت ........ (دو‌ست، نەیار، هوگر، هەڤال)

دنیا خر نەیاربیت، بلا.... یاربیت (خەلک، مروڤ، دوژمن، دز)

دنیا سارە، گلدە ....، دونیا گەرمە گلدە شەرمە (یارە، مارە، وارە، ژارە)

دنیا هەمی ...بیت، بهوستەکی ژمروڤی دویربیت (زیر، قیر، نیر، تیر)

دنیا وەک ...... قەحبەیە، جار بو منە جار بو تەیە (ژنا، مالا، خانیێ، کچا)

دنیایێ هەی هایێ، بو کەسێ نە ...... (دایێ، گورایێ، مایێ، رایێ)

دنیایێ .....، هندا ژێ بارکر، هندا دانایێ (خانێ، هانێ، بایێ، کادینێ )

بەرسڤ: (دنیا، که‌سێ، شەڤ، شەکالە، ئێکی، بژیێت، پەقیژکا، بزن، برا، دو‌ست، مروڤ، یارە، تیر، ژنا، مایێ، خانێ)

راهێنانا: ٤١

رەنگێ رەش دگوتنێت کوردیدا:

رەنگ ب گشتی دگرێداینە ب ژیانا مە ڤە دگەلەک رەوشادا. تشتەکێ تایبەت دەتە ژیانێ مە. رەنگا رولەکێ گرنگێ هەی بو لڤینا هەستی وهەلویستا ل دەف مروڤی ب شێوەکێ دژوار، ئەڤە ژی دمینیت ل سەر هەر کەسەکی ول دیف هزر وهشێت وی دگەل ڤان جۆرێت رەنگان. هندەک ژوان جهێت خوشیێ وجانیی نە وهندەک دبنە ئەگەر بو خەمێ ودلتەنگیێ ودامانێ. وەهسێ بو خودانی چێدکەن وزەوقەکێ بێ سنۆر پەیدادکەن ل دەف مروڤێ دگەهتە پلێت بلند چ ژلایێ فسیولوجی، نەفسی یان نوژداری. ب شێوازەکێ دیار رەنگێ رەش زۆرێ هاتی دناڤ گوتن وبێژێت کوردیدا کو دبیتە نیشان بو: تازەتیێ، هێزێ، دەستهەلایێ، ئێشێ، دامانانێ، مرنێ. چ باش چ خراب هەردو چوینا کارتیکەرا خو یا کری سەر ژیانێ دکەڤندا وحەتا نوکە.

یا درست ب هەلبژێرە:

١- مارێ ره‌ش نه‌ ........ (بینە، خورینە، ئارینه، ئینە)

٢-...... چ رەنگا ناگریت (سۆر، زەر، شین، رەش)

٣- دەڤ بەشو، ...... رەشو ( سەر، لێڤ، چاڤ، روی)

٤- سەر رەشیرا چ ....... نینە (دەنگ، رەنگ، سەنگ، تەنگ)

٥- ........ ره‌ش من بوته ‌نه‌ کلداینه (پرچ، کەزیا، چاڤێت، بوکلا)

٦- ره‌شکه‌..... خودانی خوه‌ش که (جەرگێ، زکێ، دفنا، دلێ)

٧- مروڤێ .......ره‌ش نه‌یارێ خویه‌ (زک، چاڤ، لێڤ، لام)

٨- رویێ ره‌ش نەهه‌وجه‌ی ...... یە (کلی، ته‌نیێ، توزێ، تەقنێ)

٩- چاڤیت ره‌ش نه‌هه‌وجه‌ی......... یه (روندکا، دەرمانی، کلدانێ، قەترێ)

١٠- ......... رەشە، هەرو یا نەخوەشە (مریشکا، دیکلێ، کتکا، چێلا)

بەرسڤ: ( ئارینه، رەش، روی، رەنگ، چاڤێت، دلێ، زک، ته‌نیێ، کلدانێ، مریشکا)

١٨-١١-٢٠١٨- دهوک- ئەحمەد عەلی

ئاگر: راهێنانا ئێکێ

جهێ ڤالا دگوتنیدا پرکە ب پەیڤەکێ:

ئاگر ب....... ڤە دمینیت

ئاگرى ب دارێت ......هەلکە

ئاگر ژ...... بچیت، کەس ژێ نا ترسیت

ئاگر .........دۆژمنا ژێک نا نیاسیت

ئاگر بەربو .......، هەر ل زکی هەر ل پشتێ

ئاگر بەر بو دەحلی تەر و......... پێگڤە دسوژن

ئاگر ب دارەکا پتنێ، وەک مێرێ دبن حوکمێ ......

ئاگر بەر بو مالا ئێکی یێ دی کەوێ خو لبەر.........

ئاگر بەر بو مالا .........، کەسێ ژێ باوەر نەکر

ئاگرێ ......هەل کەت، سەدێت بئاقل نەشێن ڤەمرینن

بەرسڤ: ( قورما، هویر،دەڤی، دوست، دەشتێ، هشک، ژنێ، قەلاند، درەوینى، دینەک)

ساخلەمی ونەخوشی: راهێنانا دووێ

جهێ ڤال پفرکە:

....... خوش نەدە ب یا نەخوش

ددان ئێشانا، ......... هەلکێشانا

به‌ری بارانێ بانه‌ به‌ری مرنێ .......‌

خو ......... چێتره‌ ژچاره‌سه‌رکرنێ

هندەک ب ....... خۆش، نەخۆش دبن

ئەگەر ...... شکەست خو پێگڤە ناگریت

حەتا ستویر زراڤ دبیت، ....... دقەتیێت

چێ دبن جهێ........ چێنابن جهێ خه‌به‌را

سەرێ نە ئێشیت، هەوجەى .......... نینە

دێ دبەر..... را کەین، دا دبەر تا یێ را بچێت

بەرسڤ: (روژا، دەرمان، تانه، پاراستن، بێهنا، دڵ، زراڤ، خه‌نجه‌را، دەرسوکێ، مرنێ )