گڤت وگوتن

گڤت وگوتن 

      دڤان گوتنێت ژێریدا ئەڤ هەردو پەیڤ یێت تێدا هاتن ب ڤان رەنگا( گوت، گوتی، گوتن، گوتێ، گوتنە ...)، ( بێژیت، دببێژیت، 

دبێژم....). دبێژنە ڤان گوتنا: گڤت وگوت. ئەڤە دکەفتە ناڤ بەرا هندەک کەسا، کەسەکی دگەل گیانەوورەکی، بالندەکی، دگەل تشتەکی 

یان تشتەک دگەل تشتەکی.  پیرمەندێت مە ئەڤ گوتنێت ڤەهاندین سەر زمانێ گیانەوەرا یان بالندا یان تشتا دا کو بشێت هزر وبیرەکا 

نهینی  دناڤ رەوشتا جڤاکی دا بینتە پێش چاڤ دا سود ومەبەست بیتە ژێ وەرگرتن دژیانێ دا. یان مەراما وان ئەوبو دا خەلکەک خو بدەتە 

پاش ژهندەک رەوشتێت خراب وپیس. دهەر دو چقادا مەبەست ئەوە چاکی یە، ئو وباش ڤەبرنە  دا رەشا مللەتی بەرەف باشیێ ڤە بچیت.

     گوهورین یا کەتیە دناڤ دارژتنا گوتنێ، بەس ئەسەرنەگەهشتیە رامانێ. ئەم شین بێژن ڤی قازانجەکا زور یا گەهاندیە رێزمانێ و 

فەرهەنگا زمانی. ئەڤە یا بویە جهێ زەنگی ودەولەمەندیا پەیڤان وبێژا. ل ڤێرێ من سێ جورێت نڤێسینا گوتنێ یێت بەر چاڤ کرن با 

خویندەڤانی. هەر سێ رەنگ درستن ژهەمی لایاڤە. هەر دەڤەرەکێ ب جێوازی ئەڤ گوتنە یا گوتی. ئەڤە نە چەند نمونە: 

دیوارو بوته‌ دبێژم شیپە دەرێ گوهێ خو بدێ

دیوارو بوته‌ دبێژم پشت دیوارو گوهـ بده‌

دیوارو بۆ تە دبێژم ، پشت دەرێ گوهێ خۆ بدێ

پیرێ باوەر نەکر دێ شیکەت گوت: شیێ من یێ کەچەلە

پیرێ باوەرنەکر دێ شوی کەت، گوت: شویێ من یێ پیرە

پیرێ باوەرنەکر دێ شوی کەت گوت: مەهر وهەشتێک خازتن

\

گوتن: واهە هرچە گوت: ئەڤە دەوسە

ئه‌ز دبێژم ئه‌ڤه‌ هرچە تو دبێژی: ئه‌ڤه‌ ده‌وسا وێ یە

ئێکی دگوت: ئەڤە هرچە. یێ دی گوت: ئەڤە دەوسە

گوتنە کتکێ گویێ تە دەرمانە، ئینا ئاخ رادا سەر

گوتنە کتکێ گویێ تە دەرمانە، رابو ئاخ بەردا سەر

گوتنە کتکێ گویێ تە دەرمانە، چو ئاخ کرە سەر

گوت: نێرە. وی گوتێ: ب دوشە

گوتێ: ئەڤە یێ نێرە. گوتێ: بلا ب دوشە

ئەزێ دبێژم: یێ نێرە، یێ دبێژیت: ب دوشە

ئەزێ دبێژم : برا، یێ دبێژیت: کریڤ

من دگوتێ: برا. وی دگوتە من: کریڤ

ئەز یێ دبێژمێ: برا. ئەو دبێژتە من: کریڤ

رویڤی نە گەهشتە تری گوت: یێ تڕشە

نەگەهشتە تری، ئینا رویڤی گوت: یێ تڕشە

رویڤی خو هەلاڤێتە تری نەگەهشتێ. گوت: تڕشە

کەوو کی ژجهێ خوشە. گوت: جهێ ئەز لێ بویمە فەرخ

گوتنە کەوی: که‌و کیرێ خوشه‌ ؟ گوت ئه‌و جهێ ئه‌ز لێ بویمه‌ فه‌رخ

گوتنە کەوی: کی ژوارێ خوشە. گوت: وارێ ئەز لێ بویمە فەرخ 

گوت: هو چوتیارو. چیە دچینی؟ گوت: دەما شین بو دێ بینی

گوتی: چییە دچینی جوتیارو؟ گوت: گاڤا چێ بو دێ بیبی

گوتن جوتیارو ئەو چییە دچینی؟ گوت: هەکە شین بو دێ بینی

نانێ ئێكی دئاڤێ دا چوو گوتی: بلا بخێرا بابێ من بیت

صەوکا ئێکی دبەر ئاڤێدا چو. گوت: بلا بخێرا بابێ بیت

نانێ ئێکی ب ئاڤێدا چو، نەگەهشتێ. گوتی: بلا بخێرا بابێ من بیت

قازانێ گوت: ئەزا زێرینم. هەسکیکی گوتێ: ئەزا تە دگێرینم

مەنجەلکی گوت: ئەز یا زێرینم. هەسکیکێ گوت: نهو ئەزا دەرکەتیم

دیزکێ گوت: بنێ من  زێرە. هەسکویکی گوت: نوکە ئەز وا دهێمە دەرێ

گوتنە کورەی: تە چ دڤێت. گوت: دو چاڤێت رون

تە چ دڤێت کورە. گوت: بەس دو چاڤێت روهن

کوره‌و ته‌ چ دڤێت گوت: دورکه‌کا دوهن دایی ودوچاڤێت روهن

گوت: هێکەک بەرازی یا کری. گوت: حەیوانەکێ کرێتە

بەرازی هێکەکا کری، گوت: ئەرێ حەیوانەکی کرێتە

گوتنێ: بەرازی هیکەکا کری گوت: دبیت حەیوانەکێ کرێتە

گوتن: هەرە ئاشی. گوت: هەکە ئەز چوم دێ ئاشەڤانی کوژم

گوت: ئەز نا چمە ئاشی، هەکە چوم دێ ئاشەڤانی کوژم

نا چیتە ئاشی، گەر چو، گوت: ئەز دێ ئاشەڤانی کوژم

گوت: کی دهێتە کوشتن. گوت: مێر چاک 

گوت: کی دهێتە خندقاندن. گوت: مەلەڤان

گوت: کی دزە. گوت: یێ دزیا ژدزیکەرا دکەت

گوتێ کا نێ یە گوهێ تە گوت : ئەڤەیە

گوت: هەکە مە خار دێ ل کیرێ نڤین

گوتی : دختور د ب چ بویە دختورگوت: ب ئێشا خو

گوتن: کێ دنیا دوت. گوت: یێ دنیا کری وفروت

گوته‌ ریڤێ كی شاهدێ ته ‌یه‌ گوتی: كوریا من

ریڤی گوت خوزی ئه‌ز برایێ بچیک نه‌بام

ئەزێ دبێژم : ئێک، یێت دبێژیت: دوو

نوزانیت ب رەقسیت دبێژیت: ئەردێ خارە

که‌س نابێژیت کا بابێ ته‌، هه‌ر دبێژن کا ده‌یکا ته‌

گوت: رویڤییو توب چ ئاقل بوی گوت: ب دو چاڤێت زیق و کوریا رەق

پەهلەوان خو دهەلاڤیت ل سەر رستێ، یێ ل بنی دگوت: حنێر حنێرا منە

جیروکا روستەمی خلاسکر. ئێکی گوت: پا روستەم ژن بو یان مێر بو

چێچكێ ئه‌ڤ ساله‌ دگوته‌ یێ پار ئه‌ز چیتر ژ ته‌ ویچه‌ ویچێ دزانم

گوت: کورو تو ژکی گوت: هێشتا من ژن نه‌ ئینایە

گوتێ :ئەز دێ چم دزیێ، هەکە دیتم ئەزم، نە دیتم دزم

کورەی گوت: هێستر هات فیت، ژنک ژی هات فیتیانی فیت

گوت کورێ من ل دیوانێ مەزن باخڤە، گوت: حێشتر

گوتێ : ئەز یێ ل ئاسمانا ل تە دگەرم، ئو تو ل ئەردی ب دەست من دکەڤی

ئێکی گوت: کەرێ من یێ کەڤرینە، یێ دی گوت: ئەڤە کەر وئەڤە کەڤر

سه‌ری گوته‌ ئه‌زمانی هندی تو ل من خودانێ خوشیێ نابه‌م ل گیانی

گوتێ من دەیکا تە ل قەحبە خانێ دیت گوتێ: ئو تە چ دکر ل وێرێ

گوتێ : تە مال یان تفاق. گوت: هەکە ئەم دتفاق بین دێ مال هێت

گوتنە ماهینێ: تە جانیکەک یا ئینای گوت: بارێ من هەرێ ل من

ماری گوت: ئەو نە میرە یی من دکوژیت ، بەلێ ئەو مێرە یێ من دڤەشێریت

سەیێ گوت: گویڤکێ پیسە ل سەر ناڤم، گویڤکی گوت: سەی ل سەر من ب کەنە دەرێ دێ من پیس کەت

گوتنە پیرێ ته‌ ئاقل یان سه‌ر بور، گوتی: ئه‌گه‌ر سه‌ربور ب سه‌رێ من هاتن ئه‌ز دێ ب ئاقل که‌ڤم

حاکمی گوتە عیسێ دەلا کا کیرێ خوشە؟ گوت : سپنە. ئو کیرێ نە خوشە؟ گوت: هەر سپنە

دایی گوتە کچی: کچامن نەگەریە. گوت: دایێ ئەوا تو ژێ دبێژی منا دەست دای. گوتێ کچامن ب شەڤ وروژ ب گەریە

گوتن: کورە تو یێ بێ چاڤی بو دگەل یێت ب چاڤ کابانێ دکەی، کورەی گوت: فەساد گەلەگەن

دەما مێرل ژنێ ب حێجه‌ت دکه‌ڤیت دبێژیت ژبەرچێ خو دبه‌ر بێژنکی را دهەژینی

 ٢٨-١-٢٠١٧ دهوک ئەحمەد عەلی