پەندی کوردی

 گوتنێت مەزنا ئو بەندێت پێشینان دناڤ بەرا روژ هەلاتا ئیرانێ وباکورا عیراقی

      ئەڤە بەندەکا گوتن وبەندێت پێٍشینان ژ روژ هالاتا ئیرانێ بزراڤێ کرمانجی بەرامبەر دگەڵ کرمانجیا باکورا عیراقێ ل دەڤەرا بادینا. وەکی

 ئەز دبینم زور نێزیکێ ئێکن ژ هەردوو لایاڤە، ژئالێ دارژتنێ وژلایێ رامانێ ڤە. جهێ داخازێ یە بدلێ هەوە بیت وسودێ ژێ وەرگرن.

روژ هەلاتێ ئیرانێ           باکورا عیراقی

کرمانجی                       کرمانجی

دل، مقابلێ دله‌            دل سیبەرێت دلانە

داوه‌تا میران، ئاگرێ فه‌قیران ( روژ هەلات )

دەهواتا میرا، گر ل فەقیرا    ( باکور )

مێر چۆله‌ ، ژن گۆله‌ 

مێر سورکە ، ژن برکە

بلند مه‌نێره‌ ، دا کو تو نزم نه‌که‌ڤی

بلند نەفرە دا نزم نەکەڤی

ژن هه‌یه‌ ، ژ سه‌د مێری چێتره

ژنا هەی بەدەڵ سەد مێرایە

ئاغا ده‌ین دکه ‌، غولام خه‌رج دکه‌ 

ئاغا دەین دکەت ، خولام خەرج دکەت 

دژمنێ باڤێ، نابه‌ دۆستێ لاوێ

دوژمنێ بابێ ، نابێت دوستێ کوری

دل هه‌یه ‌، لێ تاقه‌ت تونه‌یه‌

ئاڤ ، دلۆپ دلۆپ دبه‌ گۆل 

هه‌سنێ سار، ب زۆری تێ کوتان

ئاسنی ب ساری بادەت

کا تونه‌بوو، کادین چێدکر

ما کا ژ تەیە ، کادین ژی ژ تەیە 

به‌هر، ب ده‌ڤێ سان پیس نابه‌

بەحرب دەڤێ سەی پیس نابیت 

هه‌موو که‌ران ، ب داره‌کی ماژۆ

هەمی کەران ب دارەکی ب هاژو 

ل ئالیه‌کی شینه‌ ، ل ئالیێ دن داوه‌ته

ل ڤی رەخی شینیێ یە ، ل رەخێ دی دەهواتە 

ده‌ریێ خوه‌ ئاسێ بکه‌، جیرانێ خوه‌ مه‌که‌ دز

دەرێ خو بگرە ، جیرانێ خو دزنەکە

باران، ل جهێ ئاڤی دباره‌

باران ل جهێ ئاڤی دباریت

ئاگر به‌ردا کایێ، خوه‌ دا به‌ر بایێ وێ

ئاگر بەردا کایێ، خو دا بەر بایێ

ئاڤ ژ کانیێ و نان ژ بانیێ

ئاڤ ژ کانیێ و نان ژ بانیێ

مالا باڤێ ، مالا مێرانه‌

مالا بابێ من ، مالا مێرانە

سال ، مینا باویشکان ده‌رباس دبن

سال وەک باوشکا دەربازدبن 

به‌ده‌وێ چاڤ کل کر، دلێ خۆرتان کول کر

وێ چاڤ کل کر، دلێ خورتان پر کول کر 

چ وه‌خت گریا و چ وه‌خت به‌هجی

چ وەخت گریا ئو چ وەخت بەهجی 

ئاقل نه‌ ل به‌ژنێ یه‌، ل سه‌ری یه‌

ئاقل نە ل بەژنێ یە، یا د سەریدا 

به‌لگێ دارێ، دارێ دخه‌ملینه‌

بەلگێت دارێ ، دارێ دخەملینیت

به‌لا، ژ ده‌رێ بێگومان تێ

بەڵا ژپشتە دەرێ دهێت

بلبل ب ده‌نگێ خوه‌، مێرخاس ب جه‌نگێن خوه‌

بولبڵ ب دەنگێ خو، مێرخاس ب چەنکێت خو

که‌سێ کو سیر نه‌خوه‌، بێهن ژێ نایێ

یێ سیرێ نەخوت بهن ژدڤی ناهێت 

دۆستێ بخێر، ژ برایێ بێخێر چێتره‌

هەڤالێ باش، چێترە ژ برایێ خراب 

براتی ب باران، هه‌ساب ب مسقالان

برایەتی ب باران، حساب ب مسقالان  

ئاپ ب برازیان ڕه‌ دکه‌، خال ب خوارزیان ڕه‌ دکه‌

خالا خارزا راکرن ،ماما برازا بەرزە کرن

چاڤێن برچی، تو جاری تێر نابن

زکێت برسی ، چ جارا تێرنابن 

بوویی میر، خوه‌دێ مه‌که‌ ژ بیر

هەکە بویە میر، خودێ نەکە ژ بیر

جه‌ه، قه‌ت نه‌بوویه‌ گه‌نم

جەه ، قەت نابێتە گەنم

چوو شامێ و هات ژی، دیسا که‌رێ به‌رێ یه‌

چو شامێ وهات، هەر دیسا کەرێ بەرێ یە

ژ مێران ناڤ دمینه‌، ژ گایان چه‌رم دمینه‌

ژ مێران ناڤ دمینیت، ژگایان چەرم دمینیت 

ده‌لیلا بارانێ با یه‌، ده‌لیلا مرنێ تا یه‌

نیشانێت بارانێ بایە ، نیشانێت مرنێ تایە

ژن چاڤ ل ده‌ره‌، مێر خوه‌لی ل سه‌ره‌

ژنا چاڤ ل ده‌ره‌، مێر خولی ل سه‌ره‌

هه‌تا کو تو ده‌ریان نه‌کوتی، ده‌ری ل به‌ر ته‌ ڤه‌نابن

هەتا دەران نەقوتی ،چ  دەر ڤەنابن

ده‌روێش دزانه‌، چ د هه‌بانا ده‌روێش ده‌ هه‌یه‌

دەروێش دزانیت چ دهومبانکا ویدا هەیە

سه‌رێ کو نه‌ئێشه‌، ده‌ستمالێ لێ گرێمه‌ده‌

سەرێ نەئێشیت نە هەوجەی دەرسوکێ یە 

دزه‌کی ژ دزه‌کان دزی، ئه‌رد و ئه‌زمان له‌رزی 

ئەو دزیکەرە  یێ دزیا ژ دزیکەرا دکەت

ئاگر ب چیان دکه‌ڤه‌، ته‌روهشک ته‌ڤی هه‌ڤ دشه‌وتن

هەکە ئاگر بەربو دەحلی ، تەڕو هشک پێگڤە دسوژن 

ئاگر که‌ته‌ مالا ده‌ره‌وینان، که‌سی ژێ باوه‌ر نه‌کر

ئاگر بەربو مالا درەوینی، کەسێ ژێ باوەرنەکر 

ده‌ستکێ بڤری نه‌ ژ دارێ به‌، دار قوت نابه‌

هەکە دەستکێ بڤری نە ژدارێ بیت ، دار ناهێتە بڕین

مار دبێژه‌: من بکوژه‌ ب دژمناتی، چال که‌ ب دۆستی

مار دبێژێت: ئەو نەمێرە یێ من دکوژیت، ئەو مێرە یێ من دڤەشێریت

بلا به‌ختێ مرۆڤی هه‌به‌، بلا چاڤه‌کی وی ژی تونه‌به‌

بلا من بەخت هەبیت ، بلا چاڤەکێ من ژی یێ کورەبیت 

چاڤ ژچاڤان شه‌رم دکه‌، به‌رتیل که‌ڤران نه‌رم دکه‌

چاڤ ژچاڤان شەرم دکەت، بەرتیڵ کەڤران نەرم دکەت 

مێڤان ژ مێڤێن ئاجز ئه‌، خوه‌دیێ مالێ ژ هه‌ر دویان ئاجزه‌

مێڤان ژ مێڤانی ئاجزە، خودانێ مالێ ژ هەر دوان

دهوک / ئەحمەد عەلی- ٢٠١٦

گوتنێت باکور ( بادینی ) بەراورد دگەل روژ 

هەلات ( هەورەمانی ) 

ژنیچ هەنە وژانیچ هەنە ( هەورەمانی )  

هند ژنن وهند ژانن     ( بادینی )

ژنی کولەکی یانینە

ژن ستوینا خانی یە

ئاوی بە لەغامیش واردنە

ئاڤێ ب سالکێ دکێشیت

قسی هەزارنی، دویشا بە کارنی

هزار ئاخڤتن گوری کریارەکێ بن

گول نەبی، درەیچ مەبە

هەکە گول نەبی، درک ژی نەبە

پیای دو ژنە، جەرگی کون کونە

مێرێ ب دو ژنە، جەرگی وی یێ کون کونە

دروزەن یانەش وێرنا

مالا درەوینی خرابو

بە دوعا کتی، واران مەوارو

ب دوعا یێت تە باران ناباریت

کاری بدەی بە بکارا، سال ومانگیش پەتە ویارا

شولی ب شول کریا بکە، گانا ب ژن مریا بکە

پەلە، کارو شەیتانا

کارێ ب لەز ژشەیتانی یە

زوان بازەم، سەرەم سلامەت

ئەزمانو بری، سەروی ڤەهسیای 

مانگە شەوەو سەر وێرەکانی دیارە

شەڤا تاری ژ هنگورڤا یا کفشە

مەکەرە قسی بێ هوش، دیواری هەنشا گوشی

نەکە قەسێت بێ هوش، دیوار ب گوهن

بە دەم یاپرراخی مە پێچەوە

ب دەڤی ئیپراخا دپێچیت

خوا پا، نەدوو بە مارا

خودێ ماری دبینیت لەوما پێت وی یێت کرینە دناڤ زکیدا

نانی بدە بە توتەی، مە دەش بە سپلەی

نانی بدە صەی، نە دە کورێت صا

بەزە سەقیش ورینی لوێ نانو شوانەی وەرێ

هەکە مرنا بزنێ هات دچیت نانێ شڤانێ دخوت

زامو زوانی سارێ ژ مەبو

زاخا ئەزمانی ساردبیت

کارێ کەرە نە سیخ سەچو نە کەباب

نەهێلە شیش ب سوژیت، نە کەباب

هەر میوەش سالی رستی

هەر مویەکێ وی ب سالکێ یێ هاتی

ئاد سوارە ومن پیادە

تو سویار وئەز پەیادەر

پەرسابە ودانابە

پسیار کەربە یێ زانابە

تفو سەر روی کووی

تفا سەر ئەڤرازە دکەفتە سەر روی

هەر کەسێ توریا، بەشش وریا

هەر کەسێ تورەبو، سەهما وی بەرزەبو

دیوارو بژنە وە و پاسار چەنی توما

دیوارو بو تە دبێژم، شیپە دەرێ گوهی بدێ

نەزانو راحەتی گیانیم

نەزانم رەحەتا جانم

ئانە بەرز فریو، نزم نیشو

ئەوێ بلند دفریت، نزم دکەڤیت 

 بە دەم هار وبە لەشە بیمار

ئەزمان درێژێ گەه کورت

 ئێ هەمیرە ئاوی فری بەرو

ئەڤ هەڤیرە دێ هێژ ئاڤێ ڤەخوت

مێمان جەژنە وخانە خوێن

ل دەمێ جەژنا، خاوێنە خانیا

یەک دەسی چەپلێ مە نەقنا

دەنگ ژدەستەکی ناهێت 

بو پێ زانین کتەکا کێم من یێت گوهارتن 

٢١- ٢- ٢٠١٧ دهوک - ئەحمەد عەلی   

په ندی پێشینیان بەراورد ناڤ بەینا

سورانی وبادینی

   ( سورانێ ) بانێکه‌و دوو هه‌وا   

                            بەر ل جهێ خو یێ ب سەنگە

هه‌موو شتێک به‌ خوێ، خوێش به‌ مانا

چ بچینی دێ وی هەلینی

 ماسی له‌ به‌حرا سه‌ودا ناکرێت

بەرک ژلایێ تەنگ دریێت

مریشک هێلکه‌ی قازی کرد  قنگی دڕا

ئەڤە گوتنێت مەزنانە ناڤ بەرا سورانی وبادینی

·      ئاو ده‌کاته‌ بێژنگدا ( سورانی )

·      ئاڤ کرە بێژنگێ  ( بادینی )

·      ئاسن سارد ئه‌كوتێ

·      ئاسنی ب ساری دچەمینیت

·      ئاسنی سارد به‌فوو نه‌رم نابێ   

·      ئاسنێ سار بفا نەرم نابیت

·      ئاشی نەزان خوا ئەیگێڕێت 

·      دزی خۆماڵی له‌ گرتن نایه‌  

·      دزی خومالە دەرگرتن بەتالە

·      بەری هەسپی ب کرت هافر چێکر

·      ب چیتە سەر ئاڤێ، ئاڤ دێ لێ حشک بیت  

·      یێ بلند فرێت دێ نزم کەڤیت 

·      یێ ماسیا دگریت دێ لاق لێ تەربن

·      ئەڤ هەڤیرە دێ هێشتا ئاڤێ ڤەخوت

·      بالندێ گوشت خور دمێ ویێ خارە

·      برامان برایی كیسه‌مان جیایی

·      برا برایە، بازار جودایە

·      بزن کاتێ ئه‌جه‌لی هات نان شوان ئه‌خوات

·      ئەگەر ئەجەلا بزنێ هات، نانێ شڤانی دخوت

·      به‌ ده‌رگا ئه‌ڵێم ، دیوار تۆ گوێ بگره‌

·      دیوارو بو تە دبێژم، پشتە دەرێ گوه بدێ

·      دەنگ ژ دەستەکی ناهێت 

·      بەرەکی دوو کێل ئێخستن 

·      بەرخێ نێر بو سەر بڕینێ یە

·      بەر ل جهێ خو یێ ب قەدرە

·      بەرێ بچیک ژی سەی دشکێنیت

·      پێ خو ل دیف بەرکا خو بکێشە

·      پێنج قامکه ‌که‌ وه‌کوو یه‌ک نین  

·      هەر پێنج تبلێت تە نەوەکی ئێکن

·      تاریکی مانگ سه‌ر له‌ ئێواره‌ دیاره‌

·      شەڤا تاری دیارە ژ ئێڤاری 

·      تفا سەر ئەڤرازە دکەفتە ناڤ چاڤا  

·      چ ب چینی، دێ وی هەلینی

·      خوا تا کێو نەبینێت بەفری تێ ناکات

·      خودێ چیا دبینیت لەوما بەفرێ لێ دبارینیت

·      درگای ماڵ خۆت بوه‌سه هاوساماڵ به دز مه‌زانه‌  

·      دەفرگەهێ خو بگرە، جیرانێ خو دزنەکە

·      ده‌ریا به‌ ده‌می سه‌گ گڵاو نابێت  

·      دەریا ب دەڤێ سەی پیس نابیت 

·      دەنگێ دەهولێ ژ دویرڤە یێ خوشە

·      دڵ پیرنابیت، چاڤ تێرنابیت 

·      سه‌گ ساحێبی خۆی نه‌ده‌ناسی  

·      سە خودانێ خو ناس دکەت 

·      شەر ژ بەتالیێ چێترە

·      کون مشک لێ بونە قەیسەری 

·      کەس نابیژیت ماستێ من یێ ترشە

·      گرا ب دەستی ڤەدبیت نە هەوجەی ددانایە 

·      باران ژ هەمی عەەورا ناهێت

·      مار ب ئاخڤتنا خوش ژ کونێ دەر دکەڤیت

·      ماڵ به‌ میوانه‌و خۆشه‌ 

·      مال ب مێڤانا خوشە 

·      ماڵ له‌ ماڵخۆ حه‌رامكرا

·      مالا ل مالخوی حەرامکری 

·      دبێژم نێرە، دبێژیت ب دوشە

·      نازانم و ناتانم ڕاحه‌تی گیان

·      نازانم رەحەتی جانم

·      تا ئاره‌ق نه‌ڕێژی شیرینی ناچێژی

·      حەتا پانکا دەستی رەش نەبیت، تاما دەڤی خوش نابیت 

·      کەس نا بێژیت ماستێ من یێ ترشە

·      ئاری بدە ف نانپێژی، بلا نیڤەکێ ب خوت

·      ئاگر که هه‌ڵگرسا وشک و ته‌ڕ پێکه‌وه‌ ده‌سووتێن

·      ئاگر بەربو دەحلی تەر وهشک پێگڤە دسوژن

·      شینێت خەنجەرا چێدبن بەلێ شینێت خەبەرا چێنابن 

·      مروڤێ تە گوشتێ تە ب خوت، هەستیکی ناشکێنیت

·      ژنا شەرمین ب شارەکێ، ئو مێرێ شەرمین ب کارەکێ

·      گوتنە پشیکێ گویێ تە دەرمانە، ئینا ئاخ رادا سەر

·      به‌ بونه‌ی گوڵێک گه‌نمه‌وه‌ سه‌د میللوره‌ ئاو ده‌خوات

·      سەر خاترا رپنەکا گەنمی، سەد بنێت جەهی ئاڤێ ڤەدخون

گوتنێ باکور (تورکیا) بەرەورد دگەڵ بادینی ( عیراق )

مێر چەمە، ژن گولە    باکور (تورکیا)

مێر سوکە، ژن برکە  بادینی ( عیراق )

زمانێ مە هەبونا مە

زمان مە هەبونا مە یە

شەڤا رەش، ژ ئێڤارێ کفشە

شەڤا تارێ ژ هونگورڤا یا دیارە

شولا دەمی پاشایێ سەر تەختی

شولێ لبەر وەختی وەکی میرێ سەر تەختی

هەڤال تونە، ژێ خەینی چیان

هەڤالێت مە بەس چیانە

زانەتیێ سڤک، بارێ گران

زانینا سڤک، بارەکێ گرانە

دەنگێ دەهول لە دور خوشە

دەنگێ دەهولێ ژ دویرڤە یێ خوشە

دەستێ بەتال سەر زکێ برسی

دەستێ رویس دانا سەر زکێ برسی

هەر بەرەک جهێ خوە هەیە

هەر بەرەکی جهێ خو یێ هەی

مست دەستەک نا هێن لێدان

دەنگ ژ دەستەکێ پتنێ ناهێت

بەرد لە جێگای خویدا قورس ترە

بەر ل جهێ خو یێ ب قەدرە

چ دل هزرکەت، دەڤ خەبەر دەبەت

یا دڵ هزر دکەت، چاڤ خەبەر دەت

گول گول بو، باران لێ هات وسل بو

گول یا شڵ بو، باران لێ هات تەر وشڵ بو

روڤی نە گەهشتە تری، گوت: تڕشە

ریوڤی نە گەهشتە تری، گوت:  یێ تڕشە

شام شەکرە،  لێ کوردستان شرینترە

شام شەکرە،  بەلێ وەلات شرینترە

بەر خوهدان ژیانە، ئو ژیان بەر خوهدانە

خوهدان ژیانە، ئو ژیان خوهدانە

دەست یێ ل کفتکێ، ئو چاڤ یێ ل ئافکێ

ب هێجەتا سلکێ، خو گەهاندە کوتلکێ

مرنا سەر پیان باشترە ل ژیانا سەر چوکان

مرنا سەر پێت کوک، چێترە ژ مرنا سەر چوک

ئاگر خوەشە، لێ خوەلی ژی ژێ چێ دبە

ئاگرێ خوشە، بەلێ خوەلی ژی ژێ چێدبیت

دەردێ خەنجەر ئاسانە، دەردێ دل پڕ گرانە

چێدبن جهێت خەنجەرا، بەلێ جێنابن جهێت خەبەرا

ئەگەر بار نە چیتە بەر کەری، کەر دچیتە بەر باری

ئەگەر کەر نە چیتە بەر باری ، باری ببەن بەر کەری

دیوارێ بلند ژی، جیرانێ خراب چێترە

دیواری بلند زور جێترە ژ جیرانێ خراب

ئاڤا خورتا بەرو ئەرڤاس دچە

ئاڤا خورتا سەر ئەڤراز دچیت

بەرخێ مێژوک، نابێ بەران

بەرخێ مێژوکی نابیت بەران

گوتنێت ڤالا زکێ ڤالا تێر ناکە

گوتنێت ڤال، تێر ناکەن زکێت جوهال

دوژمنێ باڤان نابن دوستی لاوان

دوژمنێ بابێ نابیت دوستی کوری

کانیا تە ئاڤ ژێ ڤەخواری ژبیر نەکە

کانیا تە ئاڤ ژێ ڤەخواری پیس نەکە

دەینێ دێ کەس نکارە بدە

کەس نەشێت دەینێ دایێ ئەداکەت

ژن کەلە ئو مێرگرتیێ وێیە

ژن کەلاتە، ئو مێر گرتی وخەلاتە

بەرف دحەلە، چیا دمینە

بەفر دحەلیێت، بەس چیا دمینن

مالێ مالداران، دقەرمینە زمانێ فەقیر وفەقیران

مالێ مالداران، دقەرمینیت زمانێ ژار وفەقیران

نێچیر ونێچیرڤان هەر دو ژی هێڤی ل خودێ نە

نێچیر ونێچیرڤان هەر دو پێگڤە یێ ل هێڤیا خودێ

تو هەرە کودەرێ، خلاس نابی ژدەستێ قەدەرێ

کیڤە بچی، قەدەر یا ب دیف تە ڤە

 بەرهەڤکرنا : ئەحمەد عەلی ٢٦-٢- ٢٠١٧ دهوک