ธรรมบรรยายต่อหางสุนัข 

ธรรมโฆษณ์โดยท่านพุทธทาส เรื่อง

ธรรมบรรยายต่อหางสุนัข 26ตุลา2523

เลขประจำเล่ม 39 ค

"...ผมจะทำความเข้าใจกับท่านทั้งหลายว่า การพูดจา เรื่องที่จะเอามาพูดนี้ ชั่วเวลา ๑๐ ชั่วโมงนี้ จะพูดให้ครบหมดในหลักของพุทธศาสนา,แล้วให้สูงที่สุด ตั้งแต่ต่ำที่สุด จนถึงสูงที่สุด ตามหลักของพระพุทธศาสนา. จะสรุปให้สั้นที่สุด ในเมื่อจะต้องสรุป และมันอาจจะเป็นว่าดูต่ำ เป็นคำพูดต่ำ ๆ ง่าย ๆ ของชาวบ้านธรรมดา และดูธรรมดาไปเสียอีก ; แล้วก็ไม่อยากจะฟัง เห็นเป็นเรื่องธรรมดาไปเสีย.

ฉะนั้น ขอให้สนใจฟังที่เรียกว่า “เป็นธรรมดา” นี่ เราต้องการให้เป็นสันทิฏฐิโก คือเข้าใจได้ด้วยความรู้สึก; ไม่ใช่ว่าจำ, จำคำพูดเหล่านี้ไว้ได้. นี้ไม่พอ ต้องมองเห็นด้วยจิตใจของตนจริงๆ : ในบทว่า สันทิฏฐิโกนั้น ก็ต้องพูดด้วยคำธรรมดา, ให้เป็นเรื่องธรรมดา, ให้เข้าไปในจิตใจ จึงจะสำเร็จประโยชน์.

คุณคงจะเคยได้ทราบว่า ผมนี่ ถูกคนพวกหนึ่งเขารุมกันด่า. คำด่านั้นก็ไม่มีอะไร นอกจากหาว่า เอาธรรมะมาพูดให้ต่ำ หรือทำลายพุทธศาสนาไปเสียเลย. นี่เราต้องการจะพูดให้เป็นสันทิฏฐิโก ให้เป็นเอหิปัสสิโก ไปเสียทุกเรื่อง ก็เลยต้องพูดให้เกิดความรู้สึกขึ้นมาในใจให้ได้ เช่นเรื่อง นรกก็ดี สวรรค์ก็ดี นิพพานก็ดี ต้องพูดกันในลักษณะที่รู้สึกได้ด้วยจิตใจ ที่นี่ และ เดี๋ยวนี้.

ที่เขาทำกันมาจนเป็นประเพณีนั้น เขาใช้คำสูง ๆ, คำบาลีสูง ๆ คำธรรมะสูง ๆ แล้วก็พูดด้วยโวหารสำนวนไพเราะ ตามแบบเทศนา หรือแบบอะไรก็ตาม ก็ได้ยินกันมาแต่อย่างนั้น พอได้ยินคำธรรมดาๆ, พูดอย่างธรรมดาสำนวนโวหารอย่างธรรมดา เขาก็ไม่อยากฟัง ก็เลยไม่สำเร็จประโยชน์ในการพูด.

ฉะนั้น ถ้ารู้สึกอย่างนี้ ก็อยากจะขอร้องว่า อย่าเพ่ออย่างนั้น,อย่าเพ่อเห็นอย่างนั้น อย่าเพ่อท้อใจ อย่าเพ่อขี้เกียจฟัง, ขอให้ทนฟังคำธรรมดา เรื่องธรรมดา โวหารพูดธรรมดา ให้สำเร็จประโยชน์ นี่เรียกว่า ทำความเข้าใจกันในเบื้องต้นอย่างนี้"

จากหนังสือ มหาวิทยาลัยต่อหางสุนัข  หน้า 6-7

สารบัญ มีดังนี้

0.ปฐมนิเทศ

1.สิ่งที่เป็นคู่ชีวิต

2.ทิศทั้งหก

3.นรกกับสวรรค์

4.นิพพานที่นี่และเดี๋ยวนี้

5.โพธิหรือกิเลส

6.ตัดต้นเหตุทันเวลา

7.มัชฌิมาคือหนทาง

8.ความสะอาด สว่าง สงบ

9.พบชีวิตจริง

10.ทุกสิ่งอยู่เหนือปัญหา

11.ปัจฉิมนิเทศ

ผมเก็บไว้ใน SoundCloud

เสียงธรรมท่านพุทธทาส

https://tinyurl.com/2r8rufb6 

อ่าน https://drive.google.com/drive/folders/1lSxfWRO0IU0ASUNYflMwPFAOEe9ZJIMT?usp=sharing 

ขอท่านเซฟเก็บไว้ใช้และเชิญรับฟังได้แล้วครับ

วันนี้ในอดีต 26ตุลา2523

ท่านพุทธทาสบรรยายเรื่อง 

#ธรรมบรรยายต่อหางสุนัข

(#การศึกษาหมาหางด้วน)

โลกปัจจุบันกำลังจะวินาศ

ทั้งโลกมันมีแต่ “การศึกษาหมาหางด้วน”

ความฉลาดเลยกลายเป็น “ความเห็นแก่ตัว”

.

…. “ โลกปัจจุบันกําลังจะวินาศ หรือกําลังจะไม่วินาศ นี่ขอให้คิดดู เอาตามประจักษ์พยานหลักฐานที่มีอยู่ ก็เห็นว่า มันกําลังเดินไปหา “ความวินาศ”. ที่อาตมาจะขอยืนยันอยู่เสมอว่า เดี๋ยวนี้ทั้งโลก ทั้งโลกมันมีแต่ “การศึกษาหมาหางด้วน” ฉลาด ฉลาด ฉลาด จนไม่มีคําจะพูดว่าจะฉลาดกันอย่างไรแล้ว แต่ไม่มีอะไรจะมาควบคุมความฉลาด ความฉลาดนั้นก็เลยกลายเป็น “ความเห็นแก่ตัว”

…. คนฉลาดเห็นแก่ตัวนี่ ปัญหามาก มันลึก! มันลําบาก คนโง่เห็นแก่ตัวเสียยังค่อยยังชั่ว คนฉลาดเห็นแก่ตัวนี้มันลึกเกินไป ยิ่งให้การศึกษามากเท่าไร ปราศจากการควบคุมแล้ว ก็มีแต่ความเห็นแก่ตัวที่ลึกๆๆ เพิ่มขึ้นในโลกมากเท่านั้น แล้วโลกนี้จะอยู่หรือจะวินาศ ขอให้ลองคิดดู: ถ้ายังมีการศึกษาชนิดนี้อยู่ในโลกแล้ว ก็ไม่ต้องสงสัยดอก มันจะเพิ่มความเห็นแก่ตัว จนเป็นโลกที่วินาศ...”

.

พุทธทาสภิกขุ

ที่มา : ธรรมบรรยายชุดอตัมมยตาปริทัสน์ หัวข้อเรื่อง “อตัมมยตา กับ การตามรอยพระอรหันต์” บรรยายเมื่อวันที่ ๑๗ ธันวาคม ๒๕๑๒ จากหนังสือชุดธรรมโฆษณ์ เล่มชื่อว่า “อตัมมยตาปริทัสน์” หน้า ๓๐๓

--------------------------------------

.

ระบบการศึกษาชนิด “หมาหางด้วน”

.

…. “จงดูให้ดี ว่าเยาวชนของเรานี้กำลังรู้ธรรมะอย่างวิชาความรู้ แต่ “ไม่มีธรรมะ” อย่างที่เขาจะต้องมีหรือต้องเป็นตามหลักของศาสนา เด็กๆ รุ่นหลังนี้จึงมีปัญหาชนิดที่ไม่เคยมีมาแต่ก่อน การแต่งเนื้อแต่งตัว กิริยามารยาท การกระทำ เป็นปัญหาไปหมด ไม่เหมือนกับในโรงเรียนหรือนักเรียนสมัยก่อน

…. นี่ก็เพราะว่า มันเรียนแต่หนังสือกับวิชาชีพ ไม่ได้เรียนธรรมะให้เพียงพอ...เขารู้หนังสือและรู้อาชีพ แต่ไม่มีธรรมะ เพื่อความเป็นมนุษย์ให้ถูกต้อง

…. นี่แหละ คือลักษณะที่เรียกว่า ระบบการศึกษาชนิด “หมาหางด้วน” เพราะว่าเราไปตามหลัง ตามก้น ชนชาติใหญ่ๆ ที่เป็นมหาประเทศ ที่เขาเริ่มเอาศาสนาออกไปจากการศึกษา

…. บางประเทศถ้าสอนศาสนาในโรงเรียนถือว่าผิดกฎหมาย ทำให้ศาสนาเป็นเรื่องส่วนตัวบุคคล อยากรู้ก็ไปหารู้เอาเอง ไม่สอนในโรงเรียนในมหาวิทยาลัย อย่างนี้ เราไปตามก้นเขา ก็ได้ระบบการศึกษาที่ไม่มีธรรมะหรือศาสนาอยู่ในระบบการศึกษา พลอยเป็น “หมาหางด้วน” ตามๆ กันไป

.

…. “หมาหางด้วน” ในนิทานสุภาษิต หรือนิทานอีสป ก็อาจลืมไปแล้ว #มันเผอิญหางด้วนแล้วก็เลยหลอกเพื่อนว่าหางด้วนนี้ดี ให้ช่วยกันตัดหางตามๆ กันไป

…. นี่ ประเทศชาติใหญ่ที่เขากันศาสนาออกไปจากการศึกษา แล้วบอกว่าดี ประเทศเล็กๆ ก็ตามก้น เหมือนสมัครตัดหางไปตามหมาหางด้วนตัวแรก”

.

พุทธทาสภิกขุ

ที่มา : บรรยายธรรมแก่คณะผู้กำกับลูกเสือจากโคราช ปี ๒๕๑๓ หัวข้อเรื่อง “ลูกเสือกับการกลับมาแห่งศีลธรรม”

-------------------------------------------

.

…. “ เราถือว่าฝรั่งมีสติปัญญา เรายอมรับสติปัญญาของฝรั่ง เฉพาะประเทศเล็ก ๆ อย่างประเทศของเรานี้ ก็ชะเง้อดูสติปัญญา ความคิด ความก้าวหน้าของฝรั่ง ที่ฝรั่งเป็นผู้ริเริ่ม แยกเอาศีลธรรมออกไปจากมนุษย์ ไปยึดหนทาง ทางวัตถุเศรษฐกิจ ซึ่งเราเรียกกันว่า “วัตถุนิยม” ก็เท่ากับว่าปิดหนทางสันติภาพของโลก...

.

ให้เรียนหนังสือเพื่อให้มีอาชีพ แต่ไม่มีธรรม ไม่มีศาสนา เปรียบเหมือนกับ “สุนัขหางด้วน” มันจะใหญ่โตอ้วนพีอย่างใด มันก็ไม่น่าดู...

.

“ฝรั่ง” ก็คือ “หมาหางด้วน” หมาตัวใหญ่ที่ไปติดกับ หางก็เลยด้วน

“กับ” ก็คือ “วัตถุนิยม”

.

ตามนิทานอีสป หมาหางด้วนมันก็ชักชวนหมาทั้งหลายว่า หางเอาไว้ไม่ดีเอาออกเถอะ ก็มีหมาหลายตัวเอาหางออก...มันถูกวัตถุนิยมงับหางด้วน มันก็ชักชวนประเทศทั้งหลายด้วยการเป็นตัวอย่างก็ได้ ให้มาสนใจแต่เศรษฐกิจกับการเมืองและการผลิตทางวัตถุ ศาสนาเอาออก แม้แต่ประเทศไทยก็กันศาสนาออกจากหลักสูตร การเป็นหมาหางด้วนก็แผ่กระจายไปทั่วโลก”

.

#พุทธทาสภิกขุ

#การศึกษาหมาหางด้วน  #หมาหางด้วน

.

Listen to #ธรรมบรรยายต่อหางสุนัข 26ตุลา2523 (ระดับมหาวิทยาลัย), a playlist by สืบสานงานท่านพุทธทาส on #SoundCloud

https://on.soundcloud.com/BwvFQ