Embedded Files
ธรรมโฆษณ์โดยท่านพุทธทาส_เรื่อง
ธรรมโฆษณ์โดยท่านพุทธทาส_เรื่อง
กข ก กา ของการศึกษาพุทธศาสนา
กข ก กา ของการศึกษาพุทธศาสนา
เลขประจำเล่ม 14 ค
เลขประจำเล่ม 14 ค
จะตั้งต้นศึกษาธรรมะที่ตรงไหน อย่างไร ?
จะตั้งต้นศึกษาธรรมะที่ตรงไหน อย่างไร ?
“ ธรรมะนี้..เราไม่ต้องเรียนชนิดที่มีปริญญายาวเป็นหาง : แต่ขอให้เรียนอย่างถูกต้องเท่าที่จําเป็น, ให้รู้เรื่องที่เกี่ยวกับ “ความทุกข์” ทุกเรื่อง เพื่อจะดับมันเสีย และตั้งต้นที่ ก ข ก กา, ที่รากฐานของวิชานี้ ก็คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ จงตั้งต้นศึกษา ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ มันมีระบบทํางานของมันอย่างไร, จนกระทั่งมันเกิดเป็นกิเลส เป็นตัณหา เป็นอุปาทาน เป็นความทุกข์ขึ้นมาอย่างไร, แล้วก็ทําไปในทางที่มันกลับกันหรือตรงกันข้าม ก็ไม่เกิดความทุกข์ : ไม่ใช่ว่าจะเรียนกันทั้งพระไตรปิฎก ไม่มีใครสามารถจะเรียนหมดทั้งพระไตรปิฎกได้สักกี่คนดอก, แต่ว่า แม้จะเรียนได้ เนื้อหาสาระมันก็มีเท่านี้, มันมีเท่านี้ เท่าที่เราจะรู้จัก ตา หู ลิ้น กาย ใจ จนควบคุมมันได้, ควบคุมมันให้ไปแต่ในทางที่จะไม่เกิดกิเลส มันเท่านี้ มันมีเท่านี้ คําอธิบายนอกนั้นก็เป็นฝอยทั้งนั้น ไม่ใช่ใจความ ; แต่ถึงอย่างนี้มันก็ยังเป็นระบบที่ตายตัว ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ นี่เป็นเรื่องที่มีระบบอย่างตายตัว ซึ่งได้เคยพูดกันมาแล้วหลายครั้งหลายหน ในเรื่อง ปฏิจจสมุปบาท นั้น เป็นเรื่อง ก ข ก กา เป็นเรื่องตั้งต้น ที่พระพุทธเจ้าท่านเรียกว่า “จุดตั้งต้นของพรหมจรรย์” คือเรื่อง ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ.
“ ธรรมะนี้..เราไม่ต้องเรียนชนิดที่มีปริญญายาวเป็นหาง : แต่ขอให้เรียนอย่างถูกต้องเท่าที่จําเป็น, ให้รู้เรื่องที่เกี่ยวกับ “ความทุกข์” ทุกเรื่อง เพื่อจะดับมันเสีย และตั้งต้นที่ ก ข ก กา, ที่รากฐานของวิชานี้ ก็คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ จงตั้งต้นศึกษา ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ มันมีระบบทํางานของมันอย่างไร, จนกระทั่งมันเกิดเป็นกิเลส เป็นตัณหา เป็นอุปาทาน เป็นความทุกข์ขึ้นมาอย่างไร, แล้วก็ทําไปในทางที่มันกลับกันหรือตรงกันข้าม ก็ไม่เกิดความทุกข์ : ไม่ใช่ว่าจะเรียนกันทั้งพระไตรปิฎก ไม่มีใครสามารถจะเรียนหมดทั้งพระไตรปิฎกได้สักกี่คนดอก, แต่ว่า แม้จะเรียนได้ เนื้อหาสาระมันก็มีเท่านี้, มันมีเท่านี้ เท่าที่เราจะรู้จัก ตา หู ลิ้น กาย ใจ จนควบคุมมันได้, ควบคุมมันให้ไปแต่ในทางที่จะไม่เกิดกิเลส มันเท่านี้ มันมีเท่านี้ คําอธิบายนอกนั้นก็เป็นฝอยทั้งนั้น ไม่ใช่ใจความ ; แต่ถึงอย่างนี้มันก็ยังเป็นระบบที่ตายตัว ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ นี่เป็นเรื่องที่มีระบบอย่างตายตัว ซึ่งได้เคยพูดกันมาแล้วหลายครั้งหลายหน ในเรื่อง ปฏิจจสมุปบาท นั้น เป็นเรื่อง ก ข ก กา เป็นเรื่องตั้งต้น ที่พระพุทธเจ้าท่านเรียกว่า “จุดตั้งต้นของพรหมจรรย์” คือเรื่อง ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ.
ทีนี้ เราไม่สนใจตัวระบบที่สําคัญที่สุด คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ,ไปคิดเอาเอง ไปว่าเอาเอง ไปเดาเอาเอง เป็นเรื่องนั้นเรื่องนี้ ตามที่กิเลสมันหลอกลวงไป, จนกระทั่งออกไปนอกวงของธรรมะ ไปสู่ไสยศาสตร์, ไปถือธรรมะไสยศาสตร์ ที่เคยพูดไปครั้งหนึ่งแล้วในการบรรยายครั้งก่อน ธรรมะที่ออกไปอยู่ในรูปของไสยศาสตร์, เป็นบุคคลที่ยึดถือไสยศาสตร์เป็นชีวิตจิตใจ นั้นไม่ใช่สิ่งที่ประสงค์ในที่นี้
ทีนี้ เราไม่สนใจตัวระบบที่สําคัญที่สุด คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ,ไปคิดเอาเอง ไปว่าเอาเอง ไปเดาเอาเอง เป็นเรื่องนั้นเรื่องนี้ ตามที่กิเลสมันหลอกลวงไป, จนกระทั่งออกไปนอกวงของธรรมะ ไปสู่ไสยศาสตร์, ไปถือธรรมะไสยศาสตร์ ที่เคยพูดไปครั้งหนึ่งแล้วในการบรรยายครั้งก่อน ธรรมะที่ออกไปอยู่ในรูปของไสยศาสตร์, เป็นบุคคลที่ยึดถือไสยศาสตร์เป็นชีวิตจิตใจ นั้นไม่ใช่สิ่งที่ประสงค์ในที่นี้
ในที่นี้ ให้ศึกษากันอย่างระบบของธรรมชาติที่แท้จริง เป็นลักษณะของวิทยาศาสตร์ ไม่ใช่ไสยศาสตร์เลย ; มีใจความสั้นๆว่า : ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ มีคู่ของมันคือ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ธัมมารมณ์, เป็นคู่ๆอยู่ ๖ คู่ แต่ละคู่ทํางานเหมือนกัน ตัวอย่างเช่น ตากระทบรูป ก็เกิดจักษุวิญญาณ สามอย่างนี้ทํางานด้วยกันเรียกว่า ผัสสะ, ตากับรูปกับจักษุวิญญาณทํางานด้วยกันเรียกว่าผัสสะ พอมี ผัสสะ มันก็เกิดเวทนา ที่รู้สึกพอใจไม่พอใจ, แล้วก็เกิดตัณหา คือความอยาก ไปตามอํานาจของความพอใจหรือไม่พอใจ พอใจก็ยึดเอา ไม่พอใจก็ทําลายเสีย, จึงเกิดราคะ หรือ โทสะ โกธะ, ถ้าไม่เข้าใจมันก็หลงใหลอยู่นั่น คือโมหะ มันก็เกิดกิเลส อยากไปตามอํานาจของความไม่รู้ ของความโง่ ก็ได้เกิดทุกข์, คือยึดถือว่าเป็นตัวเรา เป็นของเรา ที่อาจจะยึดถือเอาได้ก็ยึดถือเอา แล้วก็เป็นทุกข์ นี่มันมีเท่านี้
ในที่นี้ ให้ศึกษากันอย่างระบบของธรรมชาติที่แท้จริง เป็นลักษณะของวิทยาศาสตร์ ไม่ใช่ไสยศาสตร์เลย ; มีใจความสั้นๆว่า : ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ มีคู่ของมันคือ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ธัมมารมณ์, เป็นคู่ๆอยู่ ๖ คู่ แต่ละคู่ทํางานเหมือนกัน ตัวอย่างเช่น ตากระทบรูป ก็เกิดจักษุวิญญาณ สามอย่างนี้ทํางานด้วยกันเรียกว่า ผัสสะ, ตากับรูปกับจักษุวิญญาณทํางานด้วยกันเรียกว่าผัสสะ พอมี ผัสสะ มันก็เกิดเวทนา ที่รู้สึกพอใจไม่พอใจ, แล้วก็เกิดตัณหา คือความอยาก ไปตามอํานาจของความพอใจหรือไม่พอใจ พอใจก็ยึดเอา ไม่พอใจก็ทําลายเสีย, จึงเกิดราคะ หรือ โทสะ โกธะ, ถ้าไม่เข้าใจมันก็หลงใหลอยู่นั่น คือโมหะ มันก็เกิดกิเลส อยากไปตามอํานาจของความไม่รู้ ของความโง่ ก็ได้เกิดทุกข์, คือยึดถือว่าเป็นตัวเรา เป็นของเรา ที่อาจจะยึดถือเอาได้ก็ยึดถือเอา แล้วก็เป็นทุกข์ นี่มันมีเท่านี้
ถ้าเรามีความรู้เพียงพอ ฉลาดเพียงพอ ก็รู้ว่า โอ้..สิ่งเหล่านี้มันเป็นอย่างนี้ ระวังให้ดี พอมันกระทบกัน สัมผัสกันเป็นผัสสะ เกิดเวทนาแล้ว, ระวังให้ดี อย่าโง่, อย่าโง่ในตอนผัสสะ หรือในตอนเวทนา รู้ว่ามัน“เช่นนั้นเอง”, มันเป็นเช่นนั้นเองตามธรรมชาติ เช่นนั้นเอง ไม่เกิดความยินดี ที่น่ายินดี, ไม่เกิดความยินร้าย ที่ชวนให้ยินร้าย ก็ไม่เกิดตัณหา ไม่เกิดอุปาทาน ไม่เกิดทุกข์, เรื่องมันก็ สิ้นสุดลงที่ตรงไม่เกิดทุกข์,
ถ้าเรามีความรู้เพียงพอ ฉลาดเพียงพอ ก็รู้ว่า โอ้..สิ่งเหล่านี้มันเป็นอย่างนี้ ระวังให้ดี พอมันกระทบกัน สัมผัสกันเป็นผัสสะ เกิดเวทนาแล้ว, ระวังให้ดี อย่าโง่, อย่าโง่ในตอนผัสสะ หรือในตอนเวทนา รู้ว่ามัน“เช่นนั้นเอง”, มันเป็นเช่นนั้นเองตามธรรมชาติ เช่นนั้นเอง ไม่เกิดความยินดี ที่น่ายินดี, ไม่เกิดความยินร้าย ที่ชวนให้ยินร้าย ก็ไม่เกิดตัณหา ไม่เกิดอุปาทาน ไม่เกิดทุกข์, เรื่องมันก็ สิ้นสุดลงที่ตรงไม่เกิดทุกข์,
นี่เป็นระบบที่เฉียบขาดที่สุดและตายตัว ของตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ , ส่วนที่จะไปเรียนให้ละเอียดออกไป ละเอียดออกไป นั้นก็ได้ แต่มันอาจจะทําไม่ได้สําหรับทุกคน ฉะนั้น ความจําเป็นมันอยู่เพียงเท่าที่ทุกคนทําได้ คือ เรียนรู้สําหรับจะไม่โง่เขลา เมื่อมีผัสสะ เมื่อมีเวทนา นี้ก็พอแล้ว.”
นี่เป็นระบบที่เฉียบขาดที่สุดและตายตัว ของตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ , ส่วนที่จะไปเรียนให้ละเอียดออกไป ละเอียดออกไป นั้นก็ได้ แต่มันอาจจะทําไม่ได้สําหรับทุกคน ฉะนั้น ความจําเป็นมันอยู่เพียงเท่าที่ทุกคนทําได้ คือ เรียนรู้สําหรับจะไม่โง่เขลา เมื่อมีผัสสะ เมื่อมีเวทนา นี้ก็พอแล้ว.”
พุทธทาสภิกขุ
พุทธทาสภิกขุ
ที่มา : ธรรมบรรยายประจำวันเสาร์ แห่งภาคมาฆบูชา หัวข้อเรื่อง “พฤกษาแห่งชีวิตชนิดสมบูรณ์แบบ” จากหนังสือชุดธรรมโฆษณ์ เล่มชื่อว่า “ธรรมะเล่มน้อย”
ที่มา : ธรรมบรรยายประจำวันเสาร์ แห่งภาคมาฆบูชา หัวข้อเรื่อง “พฤกษาแห่งชีวิตชนิดสมบูรณ์แบบ” จากหนังสือชุดธรรมโฆษณ์ เล่มชื่อว่า “ธรรมะเล่มน้อย”
สารบัญ มีดังนี้
สารบัญ มีดังนี้
ผมเก็บไว้ใน SoundCloud
ผมเก็บไว้ใน SoundCloud
เสียงธรรมท่านพุทธทาส
เสียงธรรมท่านพุทธทาส
ขอท่านเซฟเก็บไว้ใช้และเชิญรับฟังได้แล้วครับ
ขอท่านเซฟเก็บไว้ใช้และเชิญรับฟังได้แล้วครับ
อ่าน
อ่าน
Page updated
Google Sites
Report abuse