Embedded Files
ฟัง-อ่าน #โอสาเรตัพพธรรม #พุทธทาสภิกขุ
ฟัง-อ่าน #โอสาเรตัพพธรรม #พุทธทาสภิกขุ
#ศาลาธรรมโฆษณ์ออนไลน์ Lifetime แชร์ได้ครับ
https://u.pcloud.link/publink/show?code=kZ0LXb5ZrI1p4nY7bPLzo266TiqtMhfw3X2X
ดูสารบัญละเอียด ชุดธรรมโฆษณ์ 1,798 หน้า จาก 83 เล่ม
* ดาวน์โหลดก่อนใช้ *
https://u.pcloud.link/publink/show?code=XZFESW5ZeTTY8qpAcYh9VkSy9aAX6BzLrMpV
.
ธรรมโฆษณ์โดยท่านพุทธทาส เรื่อง
ธรรมโฆษณ์โดยท่านพุทธทาส เรื่อง
โอสาเรตัพพธรรม
โอสาเรตัพพธรรม
เลขประจำเล่ม 13 ก
เลขประจำเล่ม 13 ก
.
.
คำชี้แจง (การใช้หนังสือเล่มนี้อย่างไร) หนังสือเล่มนี้ มีชื่อว่า โอสาเรตัพพธรรม เป็นคู่ฝาแฝดกับหนังสือชื่อ สันทัสเสตัพพธรรม หมายความว่าต้องใช้ร่วมกัน อย่างที่ไม่ต้องแยกกัน เพราะจะช่วยขยายความ หรือช่วยตอบปัญหา ให้แก่กันและกันได้เป็นอย่างดี, และมีอะไร ๆ มากอย่าง ที่สัมพันธ์กันอยู่; ดังนั้น จึงขอแนะให้ศึกษาหนังสือ ๒ เล่มนี้พร้อมกันไป.
คำชี้แจง (การใช้หนังสือเล่มนี้อย่างไร) หนังสือเล่มนี้ มีชื่อว่า โอสาเรตัพพธรรม เป็นคู่ฝาแฝดกับหนังสือชื่อ สันทัสเสตัพพธรรม หมายความว่าต้องใช้ร่วมกัน อย่างที่ไม่ต้องแยกกัน เพราะจะช่วยขยายความ หรือช่วยตอบปัญหา ให้แก่กันและกันได้เป็นอย่างดี, และมีอะไร ๆ มากอย่าง ที่สัมพันธ์กันอยู่; ดังนั้น จึงขอแนะให้ศึกษาหนังสือ ๒ เล่มนี้พร้อมกันไป.
มีผู้สงสัยและสอบถามมาแต่แรกแล้วว่า คำว่า สันทัสเสตัพพธรรม และ โอสาเรตัพพธรรม นี้แปลว่าอย่างไร หรือหมายความว่ากระไร. ข้าพเจ้าอยากจะให้ คำ ๒ คำนี้เป็นที่คุ้นปาก คุ้นหู ของพวกพุทธบริษัทเรา เพราะมีความสำคัญและ เหมาะสมอย่างยิ่ง จึงนำมาใช้ทั้งที่รู้สึกอยู่ก่อนแล้ว ว่าเป็นคำที่แปลกหูเกินไป และจะมีผู้สงสัย หรือรำคาญ, แต่เชื่อว่าคงจะเป็นคำธรรมดาไปในที่สุด และเป็นประโยชน์อย่างยิ่งสืบไปภายหน้า. ดังนั้น ควรจะอธิบายความหมายของคำทั้งสองนี้ ให้เป็นที่เข้าใจกันเสียก่อน.
มีผู้สงสัยและสอบถามมาแต่แรกแล้วว่า คำว่า สันทัสเสตัพพธรรม และ โอสาเรตัพพธรรม นี้แปลว่าอย่างไร หรือหมายความว่ากระไร. ข้าพเจ้าอยากจะให้ คำ ๒ คำนี้เป็นที่คุ้นปาก คุ้นหู ของพวกพุทธบริษัทเรา เพราะมีความสำคัญและ เหมาะสมอย่างยิ่ง จึงนำมาใช้ทั้งที่รู้สึกอยู่ก่อนแล้ว ว่าเป็นคำที่แปลกหูเกินไป และจะมีผู้สงสัย หรือรำคาญ, แต่เชื่อว่าคงจะเป็นคำธรรมดาไปในที่สุด และเป็นประโยชน์อย่างยิ่งสืบไปภายหน้า. ดังนั้น ควรจะอธิบายความหมายของคำทั้งสองนี้ ให้เป็นที่เข้าใจกันเสียก่อน.
คำทั้งสองนี้ หมายถึง ลักษณะเฉพาะของพุทธศาสนา, และหมายถึง สิ่งที่พุทธบริษัท จะต้องใช้ในการหล่อเลี้ยงชีวิตของพุทธศาสนาไว้; ด้วยการประพฤติให้ตรงตามความหมายของคำ ๒ คำนี้
คำทั้งสองนี้ หมายถึง ลักษณะเฉพาะของพุทธศาสนา, และหมายถึง สิ่งที่พุทธบริษัท จะต้องใช้ในการหล่อเลี้ยงชีวิตของพุทธศาสนาไว้; ด้วยการประพฤติให้ตรงตามความหมายของคำ ๒ คำนี้
คำว่า โอสาเรตัพพ แปลว่า ควรหยั่งลงให้ถึงใจความ, คำว่า สันทัสเสตัพพ แปลว่า ควรสอบถามให้ทั่วถึงโดยรอบด้าน. จากพระพุทธโอวาท เช่น กาลามสูตร เป็นต้น เราจะเห็นได้ว่า พระพุทธองค์ไม่ทรงพระประสงค์ให้พุทธบริษัทเป็นคน เชื่อง่าย หรือเชื่ออย่างงมงาย และเมื่อมีปัญหาอะไรเกิดขึ้น ก็มีหลักเกณฑ์ที่อาจจะช่วยสะสางปัญหานั้น ๆ ได้ อย่างถูกต้อง. คำ ๒ คำนี้ เป็นคำที่ข้าพเจ้า “ขอยืม”เอามาจากพระพุทธภาษิต ในมหาปริพพานสูตร ที่ตรัสไว้ในรูปของ มหาปเทส คือ หลักสำหรับตัดสินข้อขัดแย้งสงสัย เกี่ยวกับคำสอนของพระองค์ ที่อาจจะเกิดกุ้งเถียง กันขึ้นในหมู่พุทธบริษัท ซึ่งต่างฝ่ายต่างก็อ้างได้ว่า ได้ฟังมาอย่างนี้ จากพระองค์เอง, หรือจากคณะอาจารย์ ที่ศึกษามาจากพระองค์เอง เป็นต้น.
คำว่า โอสาเรตัพพ แปลว่า ควรหยั่งลงให้ถึงใจความ, คำว่า สันทัสเสตัพพ แปลว่า ควรสอบถามให้ทั่วถึงโดยรอบด้าน. จากพระพุทธโอวาท เช่น กาลามสูตร เป็นต้น เราจะเห็นได้ว่า พระพุทธองค์ไม่ทรงพระประสงค์ให้พุทธบริษัทเป็นคน เชื่อง่าย หรือเชื่ออย่างงมงาย และเมื่อมีปัญหาอะไรเกิดขึ้น ก็มีหลักเกณฑ์ที่อาจจะช่วยสะสางปัญหานั้น ๆ ได้ อย่างถูกต้อง. คำ ๒ คำนี้ เป็นคำที่ข้าพเจ้า “ขอยืม”เอามาจากพระพุทธภาษิต ในมหาปริพพานสูตร ที่ตรัสไว้ในรูปของ มหาปเทส คือ หลักสำหรับตัดสินข้อขัดแย้งสงสัย เกี่ยวกับคำสอนของพระองค์ ที่อาจจะเกิดกุ้งเถียง กันขึ้นในหมู่พุทธบริษัท ซึ่งต่างฝ่ายต่างก็อ้างได้ว่า ได้ฟังมาอย่างนี้ จากพระองค์เอง, หรือจากคณะอาจารย์ ที่ศึกษามาจากพระองค์เอง เป็นต้น.
พระพุทธองค์ได้ตรัสไว้ว่า ถ้าเกิดขัดแย้งกันขึ้นด้วยข้อธรรมวินัยใด ก็อย่า เพ่อคัดค้านกัน หรือถึงกับทะเลาะวิวาทกัน ขอให้เอาประเด็นแห่งปัญญานั้น ๆ มาทำ การ “สันทัสเสตัพพ” หรือ “โอสาเรตัพพ” กับหลักเกณฑ์ใหญ่ หรือหลักการทั่วไป ในวินัยและในสูตร ทั้งหลายดู, ถ้าข้อความใด ของผู้ใดลงรอยกันได้กับกฎเกณฑ์ ใหญ่นั้น ๆ แล้ว ให้ถือว่านั้นถูกต้อง หรือตรงตามพระพุทธประสงค์, ถ้าลงกันไม่ได้ก็อย่าได้ถือเอามาเป็นหลักปฏิบัติ, เพราะมันเป็นข้อปลีกย่อย ที่มีผู้จำมาผิด, สอนสืบ ต่อกันมาผิด เป็นต้น. นี่แหละคือความหมายของคำที่ข้าพเจ้ากล่าวว่า คำทั้งสองนั้น หมายถึง หลักการสำหรับทดสอบให้พบเนื้อแท้ของพุทธศาสนา และทั้งยังเป็นสิ่งที่ พุทธบริษัทจะพึงกระทำ เพี่อเป็นการหล่อเลี้ยงชีวิตของพระพุทธศาสนาที่ถูกต้อง ให้คงอยู่ตลอดกาลนาน. ข้าพเจ้าขอยํ้า ถึงคำทั้งสองนั้น อีกครั้งหนึ่งว่า: -
พระพุทธองค์ได้ตรัสไว้ว่า ถ้าเกิดขัดแย้งกันขึ้นด้วยข้อธรรมวินัยใด ก็อย่า เพ่อคัดค้านกัน หรือถึงกับทะเลาะวิวาทกัน ขอให้เอาประเด็นแห่งปัญญานั้น ๆ มาทำ การ “สันทัสเสตัพพ” หรือ “โอสาเรตัพพ” กับหลักเกณฑ์ใหญ่ หรือหลักการทั่วไป ในวินัยและในสูตร ทั้งหลายดู, ถ้าข้อความใด ของผู้ใดลงรอยกันได้กับกฎเกณฑ์ ใหญ่นั้น ๆ แล้ว ให้ถือว่านั้นถูกต้อง หรือตรงตามพระพุทธประสงค์, ถ้าลงกันไม่ได้ก็อย่าได้ถือเอามาเป็นหลักปฏิบัติ, เพราะมันเป็นข้อปลีกย่อย ที่มีผู้จำมาผิด, สอนสืบ ต่อกันมาผิด เป็นต้น. นี่แหละคือความหมายของคำที่ข้าพเจ้ากล่าวว่า คำทั้งสองนั้น หมายถึง หลักการสำหรับทดสอบให้พบเนื้อแท้ของพุทธศาสนา และทั้งยังเป็นสิ่งที่ พุทธบริษัทจะพึงกระทำ เพี่อเป็นการหล่อเลี้ยงชีวิตของพระพุทธศาสนาที่ถูกต้อง ให้คงอยู่ตลอดกาลนาน. ข้าพเจ้าขอยํ้า ถึงคำทั้งสองนั้น อีกครั้งหนึ่งว่า: -
โอสาเรตัพพ : ต้องหยั่งเข้าไปให้ถึงใจความอันแท้จริง,
โอสาเรตัพพ : ต้องหยั่งเข้าไปให้ถึงใจความอันแท้จริง,
สันทัสเสตัพพ : ต้องสอบสวนให้ทั่วถึง โดยรอบด้านจริง ๆ;
สันทัสเสตัพพ : ต้องสอบสวนให้ทั่วถึง โดยรอบด้านจริง ๆ;
เมื่อได้กระทำไปอย่างทั่วถึง ด้วยความระมัดระวัง สุขุมรอบคุมแล้ว ในอาการทั้งสองนี้ เราจะมองเห็นอะไรลึก และ กว้าง, ละเอียดลออ และสมบูรณ์, มากแง่มากมุม และ ทุกระดับ ; ในที่สุดเราก็สามารถเลือก และพบสิ่งที่ดีที่สุด หรือเหมาะสมที่สุด อันอาจจะใช้ให้สำเร็จประโยชน์ได้จริง คือแก้ปัญหา หรือดับทุกข์ทั้งปวงได้ตามความประสงค์ ขอให้คำ ๒ คำนี้ คุ้นปากสำหรับพูด, คุ้นหูสำหรับ ได้ยิน, สืบไปตลอดกาล.
เมื่อได้กระทำไปอย่างทั่วถึง ด้วยความระมัดระวัง สุขุมรอบคุมแล้ว ในอาการทั้งสองนี้ เราจะมองเห็นอะไรลึก และ กว้าง, ละเอียดลออ และสมบูรณ์, มากแง่มากมุม และ ทุกระดับ ; ในที่สุดเราก็สามารถเลือก และพบสิ่งที่ดีที่สุด หรือเหมาะสมที่สุด อันอาจจะใช้ให้สำเร็จประโยชน์ได้จริง คือแก้ปัญหา หรือดับทุกข์ทั้งปวงได้ตามความประสงค์ ขอให้คำ ๒ คำนี้ คุ้นปากสำหรับพูด, คุ้นหูสำหรับ ได้ยิน, สืบไปตลอดกาล.
การหยั่งลงไปให้ลึก กับ การสอบให้รอบด้าน นี้ไม่ใช่สิ่งเดียวกัน เพราะมุ่งทำหน้าที่ต่างกัน แต่จะขาดเสียอย่างใดอย่างหนึ่งมิได้, ดังนั้น จึงถือว่าต้องไปด้วยกันอย่างเป็นคู่ฝาแฝด ในทุกกรณีแห่งกิจการที่ต้องใช้สติปัญญาอันเต็มไปด้วยปัญหาอันสลับซับซ้อน. หนังสือชื่อ สันทัสเสตัพพธรรม และ โอสาเรตัพพธรรม ๒ เล่มนี้มีลักษณะดังที่กล่าวนี้ และเป็นการเพียงพอโดยแน่นอน สำหรับการศึกษา ของนักศึกษาสมัยปัจจุบัน ที่รุ่งเรืองอยู่ด้วยปัญญา แต่มีกิจมากมีเรื่องมาก จนหาเวลามาทุ่มเทให้กับการศึกษาพุทธศาสนาได้ยาก. กล่าวอีกอย่างหนึ่ง ก็คือหนังสือ ๒ เล่มนี้ จะเป็น สูตรสำเร็จ ที่ครบถ้วน สำหรับการเลือกเฟ้นอย่างรุนแรงไม่ไว้หน้า ต่อสิ่งที่กำลังเป็นปัญหาอยู่ในหมู่มนุษย์ สมัยอวกาศหรือปรมาณู หรือกระทั่งสมัย ปิงปอง นี้เอง.
การหยั่งลงไปให้ลึก กับ การสอบให้รอบด้าน นี้ไม่ใช่สิ่งเดียวกัน เพราะมุ่งทำหน้าที่ต่างกัน แต่จะขาดเสียอย่างใดอย่างหนึ่งมิได้, ดังนั้น จึงถือว่าต้องไปด้วยกันอย่างเป็นคู่ฝาแฝด ในทุกกรณีแห่งกิจการที่ต้องใช้สติปัญญาอันเต็มไปด้วยปัญหาอันสลับซับซ้อน. หนังสือชื่อ สันทัสเสตัพพธรรม และ โอสาเรตัพพธรรม ๒ เล่มนี้มีลักษณะดังที่กล่าวนี้ และเป็นการเพียงพอโดยแน่นอน สำหรับการศึกษา ของนักศึกษาสมัยปัจจุบัน ที่รุ่งเรืองอยู่ด้วยปัญญา แต่มีกิจมากมีเรื่องมาก จนหาเวลามาทุ่มเทให้กับการศึกษาพุทธศาสนาได้ยาก. กล่าวอีกอย่างหนึ่ง ก็คือหนังสือ ๒ เล่มนี้ จะเป็น สูตรสำเร็จ ที่ครบถ้วน สำหรับการเลือกเฟ้นอย่างรุนแรงไม่ไว้หน้า ต่อสิ่งที่กำลังเป็นปัญหาอยู่ในหมู่มนุษย์ สมัยอวกาศหรือปรมาณู หรือกระทั่งสมัย ปิงปอง นี้เอง.
หนังสือเพียง ๒ เล่ม จะเพียงพอสำหรับนักศึกษาพุทธศาสนาแห่งยุคปัจจุบัน ได้อย่างไร เป็นสิ่งที่จะประจักษ์แก่ใจของนักศึกษานั้น ๆ ในเมื่อได้ผ่านเรื่องราวต่าง ๆ ในหนังสือ ๒ เล่มนั้นไปแล้ว ด้วยความพยายามที่จะเข้าใจ โดยวิธีทั้ง ๒ วิธี คือทั้ง
หนังสือเพียง ๒ เล่ม จะเพียงพอสำหรับนักศึกษาพุทธศาสนาแห่งยุคปัจจุบัน ได้อย่างไร เป็นสิ่งที่จะประจักษ์แก่ใจของนักศึกษานั้น ๆ ในเมื่อได้ผ่านเรื่องราวต่าง ๆ ในหนังสือ ๒ เล่มนั้นไปแล้ว ด้วยความพยายามที่จะเข้าใจ โดยวิธีทั้ง ๒ วิธี คือทั้ง
โอสาเรตัพพะ และ สันทัสเสตัพพะ นั้นเอง. โดยไม่ต้องเชื่อตามคำยืนยันของข้าพเจ้า ที่กำลังยืนยันอยู่เช่นนี้, เพราะถ้าไปเชื่อเช่นนั้น มันก็จะผิดจากหลักเกณฑ์แห่งหนังสือ ๒ เล่มนี้ ไปเสียอีก อย่างน่าเวทนา.
โอสาเรตัพพะ และ สันทัสเสตัพพะ นั้นเอง. โดยไม่ต้องเชื่อตามคำยืนยันของข้าพเจ้า ที่กำลังยืนยันอยู่เช่นนี้, เพราะถ้าไปเชื่อเช่นนั้น มันก็จะผิดจากหลักเกณฑ์แห่งหนังสือ ๒ เล่มนี้ ไปเสียอีก อย่างน่าเวทนา.
หนังสือ ๒ เล่มนี้ บรรจุไว้ด้วยคำบรรยาย ที่เป็นเสมือน การผ่าตัด ตามวิธีโอสาเรตัพพะ และสันทัสเสตัพพะ อย่างเต็มที่ ในทุกแง่ทุกมุมของพระพุทธศาสนา ที่จำเป็นสำหรับผู้ศึกษาแห่งยุคปัจจุบัน. ถ้าท่านสังเกตดูให้ดี ท่านจะพบว่า ข้าพเจ้าผู้บรรยายกำลังมุ่งหมายจะผ่ากระโหลกศีรษะคน ที่มีมันสมองเติมอัดอยู่ด้วยความ กระหายที่จะศึกษาพุทธศาสนาแต่ตามวิถีทางของปรัชญาเสียท่าเดียว; เกลียดวิธีหรือวิถีทางศาสนา ที่เป็นอิสระจากการใช้เหตุผลอย่างยาเสพติดเพราะกำลังเห่อคำว่า “ปรัชญา” อย่างหลับหูหลับตาแบบสมัยนิยมแห่งยุคปัจจุบัน. ประโยชน์อันแท้จริง ที่มนุษย์จะได้รับจากพุทธศาสนา (ซึ่งไม่จำเป็นต้องใช้คำว่าอย่างแท้จริงพ่วงท้ายเข้าอีก) นั้นก็เลยไม่ได้รับ เพราะมัวแต่ไปเสพติดเฮโรอีนของปรัชญาเสียหมด. ข้าพเจ้าขอยืนยันและวิงวอนซํ้าอีกครั้งหนึ่งว่า ขอให้ช่วยกัน ใช้วิธีการ ๒ อย่างนี้ ตามวิถีทาง ของศาสนา เพื่อการเข้าถึง ตัวแท้ของศาสนา, แล้วหล่อเลี้ยง “ชีวิต” ของศาสนา ให้ยังคงอยู่สำหรับจะช่วยเหลือมนุษย์ ได้อย่างแท้จริง และครบถ้วนทุกระดับของมนุษย์ที่มีความแตกต่างกัน โดยธรรมะระดับที่ต่างกัน ตามธรรมชาติแห่งปัจเจกชน นั้นๆ ทุกยุคทุกสมัยทีเดียว.
หนังสือ ๒ เล่มนี้ บรรจุไว้ด้วยคำบรรยาย ที่เป็นเสมือน การผ่าตัด ตามวิธีโอสาเรตัพพะ และสันทัสเสตัพพะ อย่างเต็มที่ ในทุกแง่ทุกมุมของพระพุทธศาสนา ที่จำเป็นสำหรับผู้ศึกษาแห่งยุคปัจจุบัน. ถ้าท่านสังเกตดูให้ดี ท่านจะพบว่า ข้าพเจ้าผู้บรรยายกำลังมุ่งหมายจะผ่ากระโหลกศีรษะคน ที่มีมันสมองเติมอัดอยู่ด้วยความ กระหายที่จะศึกษาพุทธศาสนาแต่ตามวิถีทางของปรัชญาเสียท่าเดียว; เกลียดวิธีหรือวิถีทางศาสนา ที่เป็นอิสระจากการใช้เหตุผลอย่างยาเสพติดเพราะกำลังเห่อคำว่า “ปรัชญา” อย่างหลับหูหลับตาแบบสมัยนิยมแห่งยุคปัจจุบัน. ประโยชน์อันแท้จริง ที่มนุษย์จะได้รับจากพุทธศาสนา (ซึ่งไม่จำเป็นต้องใช้คำว่าอย่างแท้จริงพ่วงท้ายเข้าอีก) นั้นก็เลยไม่ได้รับ เพราะมัวแต่ไปเสพติดเฮโรอีนของปรัชญาเสียหมด. ข้าพเจ้าขอยืนยันและวิงวอนซํ้าอีกครั้งหนึ่งว่า ขอให้ช่วยกัน ใช้วิธีการ ๒ อย่างนี้ ตามวิถีทาง ของศาสนา เพื่อการเข้าถึง ตัวแท้ของศาสนา, แล้วหล่อเลี้ยง “ชีวิต” ของศาสนา ให้ยังคงอยู่สำหรับจะช่วยเหลือมนุษย์ ได้อย่างแท้จริง และครบถ้วนทุกระดับของมนุษย์ที่มีความแตกต่างกัน โดยธรรมะระดับที่ต่างกัน ตามธรรมชาติแห่งปัจเจกชน นั้นๆ ทุกยุคทุกสมัยทีเดียว.
ขอให้ลองสังเกตดูอย่างธรรมดาสามัญ ว่า ถ้าเราไม่มีการตรวจดูโดยรอบคอบรอบด้านแล้ว เราจะหยั่งลึกลงไปที่ตรงไหน อย่างไรถูก, แม้ที่สุดแต่การที่จะปลูกต้นไม้สักต้นหนึ่งลงไปในสวน ก็ยังต้องตรวจสอบดูอย่างทั่วถึงเสียก่อนที่จะตัดสินใจลงไปว่าจะปลูกต้นไม้อะไร ที่ตรงไหน. การที่จะปลูกธรรมสักข้อหนึ่งลงไปในขันธสันดาน ก็จำเป็นที่จะต้องทำโดยวิธีการ ดังที่กล่าวมาแล้ว, และที่สำคัญยิ่งไป กว่านั้นอีกก็คือว่า ต้นไม้มีชื่ออย่างเดียวกัน ก็ยังมีหลายชนิด, เช่นกล้วยมีหลายชนิด เราจะปลูกกล้วยอะไร, โดยวิธีใด จึงจะได้ผลที่สุด, กระทั่งถึงการรับประทานผลของมัน ก็ยังจะต้องดูอีกว่าจะรับประทานอย่างไร จึงจะมีแต่คุณโดยส่วนเดียว.
ขอให้ลองสังเกตดูอย่างธรรมดาสามัญ ว่า ถ้าเราไม่มีการตรวจดูโดยรอบคอบรอบด้านแล้ว เราจะหยั่งลึกลงไปที่ตรงไหน อย่างไรถูก, แม้ที่สุดแต่การที่จะปลูกต้นไม้สักต้นหนึ่งลงไปในสวน ก็ยังต้องตรวจสอบดูอย่างทั่วถึงเสียก่อนที่จะตัดสินใจลงไปว่าจะปลูกต้นไม้อะไร ที่ตรงไหน. การที่จะปลูกธรรมสักข้อหนึ่งลงไปในขันธสันดาน ก็จำเป็นที่จะต้องทำโดยวิธีการ ดังที่กล่าวมาแล้ว, และที่สำคัญยิ่งไป กว่านั้นอีกก็คือว่า ต้นไม้มีชื่ออย่างเดียวกัน ก็ยังมีหลายชนิด, เช่นกล้วยมีหลายชนิด เราจะปลูกกล้วยอะไร, โดยวิธีใด จึงจะได้ผลที่สุด, กระทั่งถึงการรับประทานผลของมัน ก็ยังจะต้องดูอีกว่าจะรับประทานอย่างไร จึงจะมีแต่คุณโดยส่วนเดียว.
จาก คำชี้แจงการใช้หนังสือเล่มนี้อย่างไร หน้า 27
จาก คำชี้แจงการใช้หนังสือเล่มนี้อย่างไร หน้า 27
.
สารบัญ มีดังนี้
สารบัญ มีดังนี้
ผมเก็บไว้ใน SoundCloud
ผมเก็บไว้ใน SoundCloud
เสียงธรรมท่านพุทธทาส
เสียงธรรมท่านพุทธทาส
ขอท่านเซฟเก็บไว้ใช้และเชิญรับฟังได้แล้วครับ
ขอท่านเซฟเก็บไว้ใช้และเชิญรับฟังได้แล้วครับ
อ่าน
อ่าน
Page updated
Google Sites
Report abuse