NRC

'Sneltram brengt ons schorem'

AMSTERDAM, 30 JULI. 'Door moordenaarshand gevallen. Rust zacht.' Tegen de pui van sigarenwinkel Primera rusten bloemen en hartekreten. Winkeliers en vaste klanten van winkelcentrum Bankrashof in Amstelveen zijn geschokt door de moord, vorige week zaterdag, op de 52-jarige winkelier Van Loon. 'Waarom? Waarom was dit nodig? Waarom doet iemand jou dit aan? Waarom?' Een ander kaartje eist gerechtigheid.

30 juli 1996

Zaterdagavond werd Van Loon door een werknemer dood aangetroffen in zijn winkel. Hij was geboeid en had een zak over zijn hoofd. Sectie heeft uitgewezen dat hij is overleden door verstikking. De man was astmatisch. Omdat er sloffen sigaretten zijn verdwenen en er “waarschijnlijk ook geld mist”, denkt de politie aan een overval. Veel meer kon een woordvoerder vanochtend niet zeggen. Er werken vijftien rechercheurs aan de zaak.

Bankrashof is een bescheiden winkelcentrum: een supermarkt, een groentenboer, een kapper en nog wat zaken. Er heerst, zo kort na de moord, alweer de gewone middagdrukte, maar onbekende bezoekers worden door de winkeliers met argusogen gevolgd. Een man die een tijdje bij de boeketten staat, wordt door twee rechercheurs in burger op de schouders getikt met de vraag wat hij hier doet. De rechercheurs zijn bezig met hun buurtonderzoek en al het ongewone trekt hun aandacht.

De overval van zaterdag heeft een oude discussie opgerakeld: brengt de sneltram criminelen uit Amsterdam naar Amstelveen? In 1989 werd lijn van het Centraal Station Amsterdam naar Middenhoven in Amstelveen in gebruik genomen. Aan het besluit was een jarenlange ruzie tussen de twee steden voorafgegaan; over geld, op te heffen buslijnen en technische problemen. En over het gevaar dat grotestadsboeven voortaan wel erg gemakkelijk het kleinsteedse en rijke Amstelveen konden bereiken. Vooral de bewoners van de straten in de buurt van de tramlijn maakten zich zorgen.

De politie van Amstelveen-Noord constateert, zeven jaar na dato, dat de zogeheten 'kleine criminaliteit' - winkeldiefstal, inbraak - met de komst van de sneltram duidelijk is toegenomen.

In Capelle aan den IJssel, een voorstad van Rotterdam, heeft zich hetzelfde voorgedaan. Toen daar twee jaar geleden de metro werd aangelegd, steeg het criminaliteitscijfer snel.

De woordvoerder van de Amstelveense politie verwijst voor precieze cijfers naar de gemeente, die echter ontkent dat sprake is van een significante toename en zegt dat het verband met de sneltram onduidelijk is.

Fractievoorzitter F. Schneider van het Amstelveense CDA ziet wel een verband. “Bepaalde lieden komen nu wel naar Amstelveen. Railvervoer is nu eenmaal anoniemer dan de bus die Amsterdam en Amstelveen eerst verbond.” Hij betwijfelt echter of de moord op Van Loon mag worden toegeschreven aan het tramlijn-publiek. “Het grote, nare werk heeft er weinig mee te maken. Ik denk niet dat een bankrover met zijn buideltje naar de tramhalte loopt.”

Interim-voorzitter F. Veltman van de winkeliersvereniging van Bankrashof is minder omzichtig: “Sinds de sneltram is gaan rijden is er veel meer schorem in Amstelveen. Die komen even langs om rotzooi te schoppen en gaan daarna weer terug naar Amsterdam.” De drogist denkt dat de gebrekkige kaartcontrole op de sneltram mede debet is aan de import van criminele elementen. “Bent u wel eens met de sneltram hier gekomen? Dan zie je toch geen controleurs? Vroeger kwam je hier met de bus en toen was zwartrijden veel minder gemakkelijk.”

De winkeliers van Bankrashof willen het er niet bij laten zitten. “We zullen wachten met onderling overleg tot na de begrafenis. Daarna gaan we met de gemeente en de politie praten over wat ons te doen staat”, zegt Veltman. “Dit kan ons allemaal gebeuren.”