AMSTERDAM – Het Amsterdamse vervoersbedrijf GVB lapte aanbestedingswetgeving aan de laars, waardoor soms tonnen te veel publiek geld is uitgegeven.

Dat onthult de Telegraaf op basis van onderzoek. De krant heeft tientallen documenten bestaande uit facturen, rapportages, e-mails en verslagen in handen. Hieruit komt een beeld van fraude naar boven.

Zo is het GVB voor grotere aankopen verplicht om aanbestedingen uit te voeren, omdat ze uit publiek geld worden betaald. Toch doet de onderneming dat niet.

Niet aanbesteden

Als voorbeeld haalt de krant de inhuur van buschauffeurs aan. Deze opdracht wordt onderhands gegund aan het bedrijf Consolid. Die onderneming zou tijdens werktijd zijn opgericht door twee GVB-medewerkers. Een opdracht die alleen voor de jaren 2006 en 2007 al goed was voor 5,8 miljoen.

Er wordt niet aanbesteed, waardoor volgens bronnen van de Telegraaf ruim 20 procent te veel is betaald. In plaats van een gebruikelijk 35 euro per uur zou er nu zo’n 42 euro per uur per chauffeur betaald zijn.

Aanvullende rekening

Toen er automaten voor de OV-chipkaart in de bus moesten worden geplaatst, kreeg het bedrijf LCC Network Services de deal. De waarde hiervan was zo’n 400.000 euro. Dat bedrag ligt net onder de aanbestedingsgrens. Maar na de eerste factuur volgt een aanvullende rekening voor meerwerk à 572.500 euro.

Het totaalproject komt daarmee op bijna een miljoen euro en had wél moeten worden aanbesteed. De prijs is ongeveer tweemaal zo hoog als bij de Rotterdamse vervoerder RET. Dat bedrijf zei in maart nog tegenover NU.nl door aanbesteding geld te besparen.

Klachten

De Telegraaf beschikt verder over een rapport van onafhankelijk onderzoeksbureau DPA. Daaruit blijkt dat het niet doen van aanbestedingen vaker voorkomt. De onderzoekers stellen rond het GVB “een aantal voorbeelden tegen te zijn gekomen van afdelingen die zelfs grote contracten niet via een Europese aanbesteding laten lopen.”

Er is wel geklaagd door ondernemingen die geen kans kregen om mee te bieden naar opdrachten, maar die geluiden zouden systematisch genegeerd zijn.

Inkoop negeren

Uit het onderzoek van de Telegraaf blijkt verder dat er vaak sprake is van vriendjespolitiek. GVB-bestuurder Adrie Bolier zit in de Raad van Advies bij Ormit, een bedrijf gespecialiseerd in management. Toch weerhoudt dit hem er niet van miljoenenopdrachten aan dat bedrijf te geven.

Een beschuldiging van GVB-medewerkers is ook dat ieder contract dat de directie had gesloten uitbundig is gevierd. Daar zouden rekeningen van duizenden euro’s geen uitzondering zijn.

OV-chipkaart

Rond de OV-chipkaart ging ook het nodige mis. Zo werden zeshonderd klantbegeleiders en beveiligers ingehuurd toen Amsterdam definitief overstapte op de OV-chipkaart. Daarvoor is volgens experts per medewerker twee euro per uur te veel betaald. Ook zo’n opdracht had mogelijk moeten worden aanbesteed.

Veel contracten worden buiten de afdeling Inkoop om gesloten. Uit e-mails zou blijken dat inkopers zich bijvoorbeeld beklagen over een proef met de OV-chipkaart die 1,2 miljoen euro te duur zou zijn. Tegen het advies in wordt het contract toch ondertekend, omdat het project anders teveel vertraging zou oplopen.

De toenmalig verantwoordelijke werd vrijdag door Minister Schultz van Infrastructuur en Milieu voor een ander OV-chipkaartproject op non-actief gezet.

Het hoofd Inkoop zou zich bij herhaling beklaagd hebben over het negeren van zijn afdeling. Dit was altijd zonder succes. Uiteindelijk zou een klacht over de OV-chipkaartproef hem opbreken. Niet veel later zou hij niet functioneren en werd ontslagen.

Herhaling

Volgens de Telegraaf zou het onderzoek in de periode tussen 2006-2008 de malversaties een nieuwe hoogtepunt hebben bereikt onder leiding van Gert Jan Kroon. Dat ging in tegen de belofte om een einde aan fraude te maken.

Dat kwam nadat een onderzoek duidelijk maakte dat er eind jaren ’90 voor zo’n 50 miljoen was gerommeld. Kroon is momenteel de baas van Trans Link Systems (TLS), het bedrijf achter de OV-chipkaart.

Het GVB heeft een onderzoek aangekondigd en ook de gemeente Amsterdam, als enig aandeelhouder, zou plannen hebben om de zaken te onderzoeken. Het GVB wil daarom niet inhoudelijk reageren. De gemeente Amsterdam reageerde niet op een verzoek om commentaar. Wel is inmiddels bekend dat de gemeente Amsterdam het GVB om opheldering heeft gevraagd.

Door: NU.nl/Brenno de Winter

Beeld: NU.nl/Alphons Nieuwenhuis