Embedded Files
Op de grens van twee werelden
Op de grens van twee werelden
Kort na de capitulatie schreef en publiceerde Colijn zijn brochure Op de grens van twee werelden. Het geschrift was enorm invloedrijk - en belangrijk, ook voor Henk. Hij schreef het bijna helemaal over. Waarom? Geen idee. Maar in ieder geval niet omdat hij het onbelangrijk vond. Teneur: Nederland is niet toevallig zo snel bezweken, we moeten iets doen! En dat was ook precies wat Henk vervolgens zou bepleiten - én in praktijk brengen.
Hoe verder?
Hoe verder?
In het verlengde van Colijns brochure (en andere geschriften van vergelijkbare strekking (zie Grijs verleden hfst 5 en 6) vonden overal in Nederland ook activiteiten plaats. Henk was bij minstens twee ervan nauw betrokken.
De eerste en belangrijkste reeks activiteiten betrof de vraag hoe het nu verder moest met de studentenwereld. Mede daarom werd de Nederlandse Studentenfederatie (NSF) opgericht. Henk was er nauw bij betrokken en wist meteen, vrij precies ook, wat er moest gebeuren. Maar het merendeel van de betrokken studenten dacht anders en Henk had geen andere keus dan opstappen. Pas twee jaar later pakte hij als Vormingsleider van het Studentenfront de draad weer op. Maar toen waren de kaarten al volledig geschud.
De tweede activiteit waarbij Henk betrokken was, was een studentenkamp in Huize Katwijk, Den Haag, eind aug. 1940 Volgens Henk was dit de laatste keer dat mensen van velerlei gezindheid bijeenkwamen. In ieder geval was het de laatste keer dat Henk zich in veelzijdig gezelschap begaf. Enkele weken later vertrok hij naar Duitsland.
Provinciale Geldersche en Nijmeegsche Courant 24-07-1940.
Na uittreding uit de NSF gaf Henk ook nog een interview in het Leidsch Dagblad over de kwestie (26 juli 1940). Verder publiceerde hij op 1 aug. een stuk over de affaire in De Waag ('Gezag en eenheid in het studentenleven').
Het conflict kreeg enorme pers. Er verschenen tientallen artikelen over het conflict. Niet zo raar. Op hetzelfde moment speelde de problematiek van de Nederlandse Unie.
Nederlandse Studentenfederatie (NSF)
Nederlandse Studentenfederatie (NSF)
Tijdens de hiernaast genoemde vergadering vatte Henk zijn pleidooi samen in vier punten.
dat de houding van de NSF tegenover buitenlandse problemen gekenmerkt wordt door [daar heb je het woord weer] ‘werkelijksheidszin’ en tegenover binnenlandse problemen ‘door de overtuiging dat beslissende hervormingen moeten worden doorgevoerd in autoritaire en solidaristische richting’
dat de NSF aan alle studentenverenigingen ‘de meest volledige volmachten’ vraagt, ‘terwijl bij weigering de overheid om machtiging wordt verzocht’
dat de studenten per universiteit ‘in een hechte organisatorische eenheid’ moeten worden samengebracht
en tot slot dat de NSF in Nederland een jodenprobleem erkent ‘en wenscht dit in de studentenwereld op eigen wijze op te lossen’.
Zijn voorstellen (zie ook nog het artikel in Het Vaderland, hieronder) werden niet aanvaard, met als gevolg dat hem slechts één weg open bleef:
In Het Vaderland van woensdag 24 juli 1940 zet Henk in een zeer uitgebreid ingezonden schrijven zijn standpunt over de toekomst van de studentenwereld, i.h.b. zijn visie op de nieuw opgerichte Nederlandsche Studenten-Federatie neer. Een meerderheid was het niet met hem eens.
In Henks nalatenschap bevindt zich veel materiaal over het conflict in de studentenwereld, zomer 1940, ook heel wat handgeschreven stukken en fragmenten.
Citadel
Citadel
Bart Saris was zeer actief in het blad, Henk publiceerde hierin een van zijn eerste artikelen uit oorlogstijd ('hier liggen hun lijken').
Het blad was sterk gegrond in de Volkshogeschoolbeweging waarin zowel Bart als Henk actief waren.
Over Citadel zie een artikel van Arnold Heumakers. Het staat hieronder in zijn geheel.
Heunakemrs. 1996-Tegenstrijdig-nationalisme.-Citadel-Algemeen-Nationaal-Studentenblad-1938-1941-.pdf
Bijeenkomst Huizen Katwijk, Henk zittend, 6de van links, het zou de moeite waard zijn de aanwezigen te identificeren
Bijeenkomst in Huize Katwijk
Bijeenkomst in Huize Katwijk
'In deze sfeer van een verloren oorlog, van geestelijke onzekerheid, om niet te zeggen ontreddering, van innerlijke ontevredenheid en van weemoed naar vernieuwing vond het Studentenkamp in het Jezuïeten-college van den Haag plaats,' schrijft Henk in zijn autobiografie. 'Ik heb niet alleen een boekje waarin alle deelnemers en alle sprekers staan vermeld bij de hand; ik heb zelfs nog een foto bewaard waar de meeste deelnemers opstaan [ik, cvdh, heb die overigens niet kunnen vinden] Het is verbluffend dat dit allemaal vergeten is: op die foto en in die sprekerslijst komen de namen voor van personen die later een belangrijke rol in het politieke en culturele leven van Nederland gespeeld hebben, hetzij in de oorlog als verzetsstrijders of als oostfrontstrijders en na de oorlog als politici, hoogleraren en historici.'
Het was overigens opnieuw Bart (Saris), Henks boezemvriend, die over het kamp de leiding had. Ongeveer op hetzelfde moment probeerden Henk en hij een Hollandse afdeling van de Volkshogeschool op te richten (zie daarvoor deze plek).
Zo goed als alle kranten berichtten over het kamp.
Archiefmateriaal Leidse Universiteit
Archiefmateriaal Leidse Universiteit
Veel materiaal over de zomer van '40, het NSF, Citadel, de bijeenkomst en Katwijk e.d. is te vinden in het voorlopig zogenoemde archief van J.A.F. de Jongste, hieronder beschreven door Willem Otterspeer in Het Horzelnest en, overigens, ook belangrijkste bron van dat boek. Henk komt er vrij uitvoerig in voor, helaas onder vermelding van nogal wat feiten die onjuist zijn. Hieronder een paar kaartjes en documenten uit dat archief. De Jongste interviewde ook Bart Saris, niet Henk. En verder Pater van Rooijen.
Page updated
Google Sites
Report abuse