Strafgevangenis Leeuwarden
(+ Scheveningen & Norg)
(+ Scheveningen & Norg)
Enkele maanden na zijn veroordeling, begin augustus 1950, werd Henk naar de strafgevangenis van Leeuwarden overgebracht. Het was voor Miep, woonachtig in Tongerlo, Vlaanderen, een klap om nooit meer boven te komen. Ze kwam hem boven.
Henk deed in Leeuwarden wat hij altijd heeft gedaan - en gekund: er het beste van maken. Hij studeerde tot hij een ons woog, met name alles wat hij kon vinden over de 16de eeuwse staatsfilosoof Jean Bodin. Nadat zijn eerste dissertatieonderwerp, de nieuwe lees nationaalsocialistische staatsleer, definitief gestrand was, zocht hij iets nieuws. Dat werd Bodin. Resultaat: een kist vol aantekeningen en een 16de eeuws boek (Six livres de la Republique) volgekrabbeld met potloodaantekeningen. Ook dit project strandde, grotendeels omdat Henk na zijn vrijlating in de zomer van 53 geen tijd meer had. Hij liep al tegen de 40, had twee, drie, vier en uiteindelijk zelfs zes kinderen, moest brood verdienen. Bodin kwam in de kist, de kist kwam op zolder en bleef daar, ook toen het niet langer Henks zolder was.
Studeren was niet het enige wat Henk in Leeuwarden deed. Ook schreef hij er zijn Evangelieën, met de hand. Later in zijn leven werden ze verlucht. Meer daarover elders. Verder leerde hij boekbinden, gaf les en hielp zijn medegevangenen met juridische zaken. Uiteindelijk bleef Henk ruim anderhalf jaar in Leeuwarden. Ik geloof niet dat hij zich ook maar één moment verveelde: een monnik in zijn cel.
Wat snippers uit de honderden pagina's die Henk schreef over, uit en in verband met het werk van Jean Bodin. Doel: een dissertatie, nummer 2. Hij kwam er niet. Pas dissertatie nummer 3 kwam tot een goede einde.
was wat strenger dan dat van de gevangenis. Bij de afkortingen is goed te zien waarin hij zoals les gaf: middenstandskennis, bedrijfsleer, handelscorrespondentie ondermeer. Onderaan, zoals zo vaak, een opdracht voor Miep.
is tegenwoordig een centrum van talloze acitivteiten. Maar de indeling is nog altijd min of meer dezelfde.
Veel respect voor oude boeken had Henk niet. Ze waren om te gebruiken. Zo ook deze editie uit 1577 van Bodins hoofdwerk. Hij staat vol met aantekeningen en is volgeplakt met papiertjes.
Na Leeuwarden verbleef Henk nog een tijdje in Scheveningen, om uiteindelijk in Norg, Drenthe terecht te komen. Daar herkreeg hij in de zomer van 1953 de vrijheid. Meer dan acht jaren waren sinds het eind van de oorlog verstreken. Van die acht jaren had Henk er uiteindelijk zes in gevangenschap doorgebracht. Zeker over deze laatste jaren in gevangenschap valt niet zo heel veel meer te vertellen en/of te laten zien dan al getoond is en in het boek verteld wordt. Het was vooral meer van hetzelfde. Hieronder nog wat snippers.
In Scheveningen begon Henk voor de zoveelste en voor zover ik weet laatste keer aan een soort autobiografisch schriftje. Dit keer raakte 't aardig vol, niet zozeer met autobiografische aantekeningen als met gedachten. Daaronder ook zeer fraaie, bijv. over de rechte lijn als kenmerk van de moderne cultuur, lees scheiding tussen ondermeer het aardse en het bovenaardse. Maar er stonden ook meer prozaïsche gedachten in. Hier een paar voorbeelden.