Wies Moens

Moens hoort tot de, althans in Nederland, onbekende en vergeten figuren die onlosmakelijk deel uitmaken van het katholieke, fascistoïde wereldje waarin mijn ouders in de jaren 30, 40 en misschien ook nog wel lang daarna verkeerden. Vergelijkbare figuren zijn Wouter Lutie en Carlos van Sante. 

Henk leerde Wies Moens kennen via het Verdinaso, althans als schrijver, Nog niet in persoon. Moens was voor hem een van degenen die geleerd hadden wat het betekent om je, tegen de stroom in, in te zetten voor je vaderland. Dat is tenslotte wat hij ook wilde, en deed. In zijn autobiografie schrijft hij: 

Wij leerden er [in het Verdinaso, in Vlaanderen, halverwege de jaren 30] mensen kennen die voor het nationaal besef hadden geleden en er nog dagelijks vol geestdrift en overgave voor streden. Wij ontdekten er de roman als strijdmiddel, zoals 'De Leeuw van Vlaanderen', de poëzie als middel van nationaal verzet en het lied als uiting van nationale geest. Vlaanderen had de Eerste Wereldoorlog meegemaakt en had daar in nood en dood het bijkomstige en het onbenullige van zich leren afschudden, leren werken en leven voor ideële waarden met wegcijfering van klein eigenbelang. 'Hier liggen hun lijken als zaden in het zand. Hoop op de oogst o Vlaanderenland'. Dit was taal die ons aanstond evenals de toren met de leus 'Alles voor Vlaanderen, Vlaanderen voor Christus'. Wij lazen Wies Moens met wie ik later in bitterder dagen bevriend raakte en wij lazen Rodenbach, Gezelle en Cyriel Verschaeve. Dit Vlaanderen was een schokkende, maar ook in zekere zin een bevrijdende ervaring voor jonge noord-Nederlandse studenten en wij kregen behoefte om iets te doen, iets te wagen en iets te offeren voor het vaderland waartoe wij behoorden...

Later, in Scheveningse gevangenschap, leerde Henk Moens ook persoonlijk kennen. Hoe hij daar terechtkwam, staat hieronder. Over die kennismaking schrijft Henk: 

Wies Moens [...] schreef voor mij op 1 januari 1950 op een ansichtkaart met een mannenportret van Rubens: 'Aan mijn nieuwe vriend Henk van der Heijden, met oprechte nieuwjaarswensen'. En hij voegde er een citaat aan toe uit zijn dichtbundel Golfslag :

'Een kamper is de man: hij valt en staat weer op.

Geschonden schrijdt de mensch  naar 't einde toe;

Zijn winst is wijsheid, diep in 't donker hart'.

Met Kerstmis 1949, toen hij pas enkele maanden opnieuw gevangen zat, gaf Miep aan Henk de Celbrieven van Wies Moens. Kort daarop schreef Moens daarin een opdracht.