In februari of maart 1942, dus kort voordat hij met Miep een verhouding kreeg, meldde Henk zich aan bij het Vrijwilligerslegioen ofwel de Waffen SS. In zijn autobiografie schrijft hij:
Op 28 november 1941 is Jan van Lith [zie in het boek het hfst Last op de schouders] voor de poorten van Moskou gesneuveld. Pas begin 1942 bereikte ons het bericht. Ik was er volkomen kapot van. Ik heb er over liggen tobben en mij zelf verweten hem niet van zijn stap te hebben teruggehouden. Maar het was zo en.... ik ging in zijn plaats. Ik meldde mij voor het front in de lente van 1942, maar het zou tot augustus duren voordat ik werd opgeroepen.
Ik vermoed dat er wel meer redenen zijn geweest waarom Henk zich meldde: eigen ambitie, zucht naar avontuur, anticommunisme. Hoe dan ook, hij meldde zich en belandde daardoor binnen zeer korte tijd aan het Oostfront. De gebeurtenissen daar zijn in het boek over mijn ouders uitvoerig beschreven. Hieronder slechts wat bijlagen, documenten & illustraties.
Henk heeft altijd gezegd en regelmatig geschreven dat hij de eed op Hitler nooit afgelegd heeft. Helaas: een leugen, zij het gelukkig een van de weinige waarop ik hem heb kunnen betrappen. Hij schrijft hierover ook in een brief aan Miep. ‘Dit moest gebeuren voordat ik naar het front ging. Om kwart voor zes werd ik beëdigd, om zes uur sprak de Führer voor de radio. En dat alles wanneer je de volgenden dag naar het front gaat! Het was een erg mooie en plechtige afsluiting.'
Fragment uit het verhoor annex proces verbaal zoals opgemaakt naar Henks arrestatie in aug. 1949. Hij heeft ditzelfde regelmatig herhaald. Dat van dat bloedgroepteken klopt overigens wel.
Op het hiernaast afgebeelde uniform is Henk, op de dag van zijn huwelijk, te zien in vol ornaat. Dat wil zeggen:
Hij draagt het voor de Waffen SS gebruikelijke grauwe (grijs-groene) uniform met de meest simpele epauletten,
met op het rechter rever het SS-runenteken
en op het linker rever de insignia van een Waffen SS Rottenführer.
In het eerste knoopsgat steekt het lintje van het IJzeren Kruis 2de klasse, het kruis zelf werd gewoonlijk alleen op de dag van de verlening gedragen, daarna niet meer
Links daaronder een anjer, met weer links daarvan
het Joris van Severen ereteken (zie verderop) en
links daarvan het Sturmabzeichen.
Wat ontbreekt is het Nahkampfabzeichen (-spange), waarom dat ontbreekt is me onduidelijk, misschien had Henk het nog niet ontvangen, alleen toegezegd gekregen, misschien vond mijn moeder het een te eng symbool voor zo'n mooie dag, misschien...
Daarboven, boven het linker vestzakje dus, het WA-Strijdersteken, een Nederlands symbool dus.
Op de linkermouw de adelaar en daaronder nogmaals zijn insignia van een Rottenführer. Op het onderste deel van de mouw staat Nordland, de Divisie waartoe Henk op dat moment nog altijd behoorde en waarvoor hij in de Kaukasus gevochten had.
Ook de riem die Henk draagt is gewoon, met de gebruikelijke koppel. Ook daarvan staat hieronder een afbeelding
Wel ongewoon is Henks pet, die is Nederlands met een Wehrmacht adelaar & doodskop.
zie ook: Henks trouwuniform
IJzeren Kruis (mét Kruis)
Joris van Severen ereteken
(zie verder hieronder)
Sturmabzeichen
SS Rottenführer
Koppel van de riem
Aantekening bij Joris van Severen Ereteken
The front is formed from a large medallion, with a shield in its center and sword pointing upwards crossing horizontally. The sword symbolizes the Flemisch people fighting trough its history , the plough stands for the traditional Agriculture off Flanders, and the gear wheel for the technological development and its industries.
In the medallion come the following words; "Trouw aan Joris Van Severen - Abbeville - 20 Mei.
The reverse off this award is plain.
Het klassieke grijs-groene uniform
hiernaast achtereenvolgens:
WA-ereteken, Nakampfspange en de klassieke adelaar
Benamingen, achtereenvolgens: SS-Division Germania (20 nov 1940), SS-Division Wiking (jan. 1941), Panzergrenadier-Division Wiking (9 nov 1942), Panzer-Division Wiking (22 okt 1943).
Obergruppenführer van 1 dec 1940 tot 1 mei 1943 was Felix Steiner
Actief in: Tarnopol Galicië (juni 1941), daarna richting Dnjepr, Dnipro en Mius. Zomer 1942 richting Kaukasus, terugtrekkend begin 1943 (Charkov). Zie kaartjes. Onderstaande is uit een van de vele, meestal opmerkelijk goede Wikipedia-pagina's over het onderwerp, in dit geval over de Strijd in de Kaukasus. Zie onder meer ook: SS Wiking en de daaraan gerelateerde pagina's (in het Engels en het Duits zijn die veelal uitgebreider dan in het Ned.).
De strijd om de Kaukasus (waar Henk aan meedeed dus)
Er is ontzettend veel informatie te vinden over Wiking. Een historiografie bestaat vooralsnog niet. Er zijn nogal wat apologetische geschriften waaronder die van Felix Steiner. Vereweg de meeste geschriften over de Waffen SS, buitenlandse vrijwilligers en Wiking zijn van militaire aard. In afgelopen jaren is de aandacht verschoven naar de door Waffen SS'ers begane oorlogsmisdaden.
Enkele meer algemene, goede werken zijn:
Germanic volunteers from northern Europe: A European History van Niels Bo Poulsen en Peter Scharff Smith (DB2)
A European Anabasis — Western European Volunteers in the German Army and SS, 1940-1945 van Kenneth W. Estes
Een artikel met een wat tegendraadse visie (vergelijkbaar met de mijne) is van de hand van Martin Gutmann (DB3)
Zie ook: https://www.feldgrau.com/ww2-german-waffen-ss-schutzstaffel/
The Danish Volunteers in the Waffen SS and German Warfare at the Eastern Front (DB14)
Dat Henk bij Nordland gestationeerd werd en niet bij 'zijn eigen groep' (Westland) heeft een voor de hand liggende reden: kort voor zijn komst had Nordland enorme verliezen geleden. Dat gebeurde op 12 oktober (1942) tijdens een Russische luchtaanval op het gebied tussen Magobek en Voznesenskaya. 'Casualties weren't counted any more, just men left alive,' zoals een veteraan later schreef en in tal van beschrijvingen herhaald wordt.
De naam Nordland wordt zowel gebruikt voor het regiment waartoe Henk behoorde als voor de van Wiking losgemaakte pantserdivisie die begin '43 opgericht werd. Hier gaat het alleen over het regiment.
Zo kwam ik op eenendertig oktober 1942 na een reis van drieduizend kilometer van de Karawanken tot de Kaukasus in het donker bij mijn eenheid, het SS - 5de Gemotoriseerde Infanterie-regiment 'Nordland' van de Divisie 'Wiking' aan... De divisie die onder commando van generaal Felix Steiner stond ('pappa Steiner' noemden wij de gemoedelijke reus die zich altijd bijzonder correct gedragen heeft en die na de oorlog, zoals ik boven vermeldde, verscheidene boeken over zijn ervaringen met de 'Germaanse' vrijwilligers heeft geschreven) maakte deel uit van het 1.Panzerleger onder commando van von Kleist, dat op zijn beurt behoorde bij de Achtste Legergroep onder commando van List. Deze Achtste Legergroep had zich van de Zesde Legergroep afgesplitst en was naar de Kaukasus afgezwenkt, terwijl de Zesde Legergroep recht naar het oosten was doorgestoten, naar Stalingrad waar zij begin 1943 haar tragisch einde zou vinden.
voor meer, zie hier