Verdrietig genoeg is het verhaal van Henk en Miep na het huwelijk van de twee in mei 1943 bijna helemaal 't verhaal van Henk. Het ergert maar dat verandert niets aan het feit. In de toenmalige wereld eiste de man zo goed als alle aandacht op, zeker als die man ook nog 's een publieke rol speelde. Miep legde zich daarbij neer. Ze protesteerde wel 's maar dat was toch grotendeels voor de vorm. In de conservatief katholieke wereld waarvoor mijn ouders vol overtuiging gekozen hadden, was deze ongelijkheid overigens nog heel wat sterker dan in meer liberale of sociaal-democratische milieu's.
Miep's verreweg belangrijkste activiteiten in de jaren na het huwelijk waren: voor Henk zorgen, zich over Henk zorgen maken en voor de kinderen zorgen. Zorgen dus. Haar literaire carrière doofde zo goed als uit - om pas begin jaren '50 nog eenmaal te herleven en nog weer veel later tot op zekere hoogte en in andere vorm, als hispaniste, voortgezet te worden. Buiten de deur werken deed ze ook niet meer. Gevolg: er is buiten brieven met Henk en anderen weinig materiaal van en over Miep en wat er is, gaat grotendeels over een van de genoemde zorgtaken.
Op deze pagina vind je:
fragmenten van brieven die Miep schreef op het moment dat ze nauwelijk of geen idee had waar Henk zat en hoe het hem verging. Idem dito van het babyboek
Enkele foto's van Miep, Henk en Saskia uit de tijd dat Henk ontsnapt was
iets over het onderzoek naar Mieps 'politieke' rol & veroordeling; 't stelt niet veel voor maar toch
een verwijzing naar de affaire met Werenfried & de gevolgen daarvan (o.a. 'slaapkuur')
idem dito naar haar publicaties vóór okt. 1954 toen Honger van ons hart verscheen
Paaszaterdag 31 maart 1945 nam Henk afscheid van Miep en zijn, op dat moment 13 dagen jonge dochter Saskia. Vervolgens duurde het tot 17 mei dat Miep verneemt dat Henk nog in leven is en tot 20 juni dat ze iets meer hoort dan dat. Vervolgens duurt het tot november en Henks terugkeer naar Nederland dat de twee echt weer contact krijgen. Al die tijd kan Miep eigenlijk weinig anders doen dan brieven schrijven 'voor de wind' (ze heeft immers geen idee waar ze die brieven naartoe moeten sturen) en aantekeningen maken in haar babyboek. Contact met anderen heeft ze bijna niet. Ze woont ver weg van familie en vrienden - althans wat daarvan over is - en wordt ook in haar woonplaats Lochem nu niet bepaald met open armen ontvangen. iedereen weet immers wel dat zij de vrouw is van een man die aan de verkeerde kant had gestaan. Voeg hierbij alle gevoelens van twijfel, schuld, spijt en wat er nog meer in die richting te bedenken is en de gesteldheid laat zich raden.
Hieronder een paar fragmenten uit de brieven die Miep in deze maanden schreef, plus wat aantekeningen uit het babyboek.
Opmerkelijk stel foto's genomen na de ontsnapping van Henk uit Duindorp en dus 'op de vlucht'. Foto's zijn welhaast zeker (zie de eerste, met mijn oma) genomen aan de achterkant van het huis van Henks ouders in Aerdenhout. Saskia was op dat moment twee. Henk zou spoedig hierop naar België vertrekken. Over de details, zie het boek.
Over Miep zijn er in het CABR drie dossiers te vinden:
Inv.nr. 108307: PF Arnhem BV 8053
Inv.nr. 99115: PRA Zutphen 3744
Inv.nr. 97906: PRA Utrecht 17037
In deze dossiers zit weinig, weinig van belang ook. Wel ondermeer:
brieven Corry Herbermann (zie boek)
overzicht woonplaatsen
wat briefjes van derden: Hilbert Strijker bij wie ze in Lochem woonde; Hans Kessens, die in Lochem journalist was
een briefje waarin Miep haar lidmaatschap van het Nationaal Front opzegt en beweert sympathie voor de NSB te voelen (d.d. 20 april 1941)
kleine wetenswaardigheden, bijv dat ze medewerkster was aan de Winterhulp (okt 41) en dat ze op 13 juli 1943 afgevoerd werd van het ledenbestand van de NSB ('geroyeerd', zie boek).
Grappig en veelzeggend is dit briefje van de redactie van NSB-krant Volk en Vaderland:
‘kameraadske, wij ontvingen van de persdienst van het Nederl. Agr. Front uw schrijven van 6 dezer [brief gedateerd 29 juli 1941], en hebben het opstel en de gedichten meet zeer veel belangstelling gelezen. Uit litterair oogpunt gezien zijn zij zeker te waarderen, maar voor ons strijdblad toch minder geschikt. Wij stellen voor ons blad meer prijs op gedichten, waarin de strijdgeest meer tot uiting komt.’
Beslissing Rechtbank: voorwaardelijke buitenvervolgstelling 22 mrt 1948, aan Miep uitgereikt op 6 april 1948, ontzetting 10 jaar stemrecht, 1 jr toezicht.
Henks verslag van zijn arrestatie op 8 aug 1949, einde van een tijdperkje. Tekst staat in het Scheveningse dagboekje en wordt herhaald in Henks autobiografie.
Saskia herinnert zich die 8ste augustus anders:
En toen werd het augustus 1949.
Op 8 augustus, aan het eind van de dag, klommen twee meneren in lange regenjassen de steile trappen op naar de zolderverdieping van de familie de Koninck, belden aan en werden opengedaan.
Hier ging iets niet goed! Mijn moeder raakte helemaal in de war en de beide heren bleven stilzwijgend wachten. Het was angstig stil op het Antwerpse zolderverdiepinkje.
Maar gelukkig, daar hoorde ik het fluitje van mijn vader onder aan de trap. Hij floot altijd voor hij de trap op kwam. Een soort voorzorgsmaatregel, in dit geval overbodig want waarschuwen kon niet meer.
Mijn vader kwam naar boven.
Mijn volgende plaatje is van een vader die tussen twee mannen de trap af wordt gevoerd en een moeder die op de grond gaat zitten huilen
Daar sta je dan met je vier jaar!!
Nadat Henk opnieuw gevangen genomen is, begint ook voor Miep weer een lastige periode aan. Aanvankelijk, zelf gedurende lange tijd, is ze redelijk optimistisch. Ze verhuist van Antwerpen naar Tongerlo, gaat voor Oostpriesterhulp werken, merkt dat Henk de gevangenschap redelijk goed doorstaat en verwacht dat de straf die Henk te wachten staat wel mee zal vallen. Er zijn immers al bijna vijf jaar sinds het eind van de oorlog verstreken. De tijden veranderen.
Niet dus. In mei 1950, driekwart jaar na zijn arrestatie krijgt Henk maar liefst 15 jaar gevangenisstraf. Even slaat de paniek toe maar ook dit keer wordt die weer getemperd door de hoop. Hij zou vast gratie krijgen. Zou cassatie te overwegen zijn? Nog moeilijker werd de situatie toen Henk in augustus naar Leeuwarden werd gestuurd. Dat viel voor Miep niet te bereizen. Maar nog altijd verloor zijn niet alle hoop. Bijna, dat wel maar niet helemaal, tot zij zich door Werenfried liet troosten. Dat betekende in haar ogen het einde, van alles.
Zie verder het boek & op deze website de pagina over Werenfried van Straaten.