Hematopoëse
Hematopoiese
Ontwikkeling
Reeds vanaf de eerste weken van de embryonale ontwikkeling vindt er hematopoeise plaats op verschillende locaties in de embryo. In de vroege ontwikkeling lijkt er een nauwe relatie tussen de ontwikkeling van bloedcellen en vasculaire structuren, getuige de eerste 2 locaties (yolk sac en dorsale aorta).
2-4 weken AD: yolk sac (dooierzak)
productie van primitieve erytropoeiese (productie van primitieve erytrocyten die zuurstof kunnen vervoeren)
4-10 weken AD: aorta-gonad mesonephros (AGM) in de dorsale aorta
productie van "definitieve" hematopoeietische stamcellen (HSCs)
5 weken AD tot a term: HSCs in lever, milt en thymus
HSCs expanderen en differentieren in voorlopercellen
vanaf geboorte: beenmerg
Hierarchie
Pluripontente HSCs en multipotente voorloper cellen gaan vooraf aan alle hematopoeietische cellen. Ze worden gekenmerkt door "selfrenew" en mogelijkheid tot differentiatie. HSCs zijn weinig gevoelig voor cytokine stimulatie, in tegenstelling tot voorloper cellen. Deze voorloper cellen verliezen gaande hun differentiatie steeds meer hun mogelijkheid tot self-renewal; ze differentiëren van multi-potente naar oligo-potente naar mono-potente voorlopers.
HSCs worden multipotente progenitors (MPPs) die differentiëren in common myeloid progenitor (CMP) en de common lymphoid progenitor (CLP). CMP evolueert vervolgens in de myeloïde reeks: megakarocytaire en erytrocytaire voorloper of granulocytaire en monocytaire voorloper. De LMP in de lymfocyten (B-, T- en NK-cellen).
Hematopoeietische niche
De hematopoeiese wordt gereguleerd door de zogehete microenvironment van het beenmerg. Elementen van deze micro-omgeving kunnen grofweg worden onderverdeeld in:
heterologe cellen, zoals mesenchymale (stromale) cellen
endotheliale en neurale cellen (stimulate van circadiane beweging van cellen)
hematopoietische cellen
extracellulaire matrix
Transcriptie factoren
Een complex netwerk van transcriptiefactoren en groeifactoren reguleren de self-renewal en differentiatie van HSCs.
Epigenetica
Naast transcriptie factoren speelt epigenetica ook een belangrijke rol in de differentiatie van HSCs.