29 Zo komt Jan Splinter door de Winter

        Zo komt Jan Splinter door de Winter.

IJsvrij, IJsvrij! Als kind moesten we schreeuwen om een dagje vrij te krijgen. De voetballers hebben dat beter geregeld. Die hebben gewoon "de winterstop" uitgevonden, een soort rust tussen twee competitiehelften. Winterstop, als ik

het woord hardop uitspreek vraag ik me af wie heeft het kunnen bedenken. Koning Winter stopt niet, kijk maar naar de buitenthermometer. Ik raadpleeg het Wolters Woordenboek om te zien waar we eigenlijk middenin zitten. Op bladzijde 1616 kom ik na winterslaap, wintersport, winterstof tegen, maar geen Winterstop. Het woord zomerstop niet vermelden, daar kan ik nog inkomen, maar om winterstop te vergeten is wel heel onnozel van de heer Matthijs Jacobus Koenen, schrijver van het Verklarend Handwoordenboek der Nederlandse Taal. Zou

mijnheer Koenen geen sportman zijn geweest. Was ten tijde van de zevenen-twintigste druk in 1985, de winterstop nog niet uitgevonden? "Rust" dan maar denk ik en blader opnieuw door de missaalachtig gele pagina's naar de R. Rust:

Dat woord heeft een hoop betekenissen en uiteindelijk vind ik onder nummer 10. rust – voorgeschreven pauze in een (voetbal)wedstrijd; "na de – ging Ajax beter spelen". Na de rust ging Ajax beter spelen, wat is dat nou voor een onzin? Wat had de suffende Zutphense M.J. Koenen met Ajax? Was hij een sportkenner soms of vulde hij in 1985 wekelijks de voetbalpool in? Ajax werd in dat jaar wel kam-pioen, maar toch niet omdat ze na de rust beter gingen spelen. De Dikke van

Dale van 1984 doet het een stuk beter, die geeft winterstop wel en geeft geen

adviezen aan Ajax. Ik vind dat Koenen zich er met een Jantje-van-Leiden heeft afgemaakt. Als een soort Jan Klaassen van de Dam. Nu zijn dat twee figuren

die echt bestaan hebben, net als Koenen zelf neem ik aan. Jan Beukelszoon uit Leiden – Jantje-van-Leiden dus - was kleermaker en stond erom bekend dat hij na gemaakte fouten met mooie praatjes wist te voorkomen dat hij zijn werk opnieuw moest doen. Net Koenen dus. De Haarlemmer Jan Claessen was trompetter in het leger van stadhouder Willem de Tweede. Toen dit leger werd ontbonden, kreeg Claessen een vergunning om op de Dam van Amsterdam een

poppenkast te beginnen. Net Koenen, mooie praatjes verkopen en er een poppenkast van maken. Maar Winterstop weergeven, ho maar! De winterstop ben ik doorgekomen met oliebollen, sneeuwballen en klappen met de klapschaats. Mooie praatjes vallen er in de winterstop niet zoveel te verkopen, en blijf ik met

de vraag zitten: Hoe komt Jan Splinter door de Winterstop? Bestond Jan Splinter soms ook, hoor ik al. Het antwoord is: Ja, de echte Jan Splinter leefde in de zestiende eeuw en was penning-meester van enkele tehuizen voor bejaarde

nonnen in Zuid Holland. Toen Splinter zelf te oud was om te werken, dreigde hij midden in de winter op straat te worden gezet. Hij redde zich eruit door te suggereren dat hij koffers vol geld had, die hij na zijn dood aan het tehuis zou schenken. Jan mocht blijven, maar toen de koffers na zijn dood werden geopend

                                       M a k e s     P e o p l e   S m i l e

 10.01.2009                                                                                                             Tweede Jaargang Nummer  29

      EEN  PUNT