คำว่า อ่อง ทางเหนือก็หมายถึง วิธีการปรุงน้ำพริกที่ต้องผัดเคี่ยวแล้วทิ้งไว้ให้น้ำค่อยๆ งวดลง อีกทั้งน้ำพริกอ่องยังสะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมการกินของคนเหนือที่ชัดเจน สังเกตได้จากส่วนผสมต่าง ๆ ในน้ำพริก ส่วนใหญ่จะได้มาจากธรรมชาติ และสามารถปลูกเองที่บ้าน

น้ำพริกอ่องยังมีเรื่องเล่าขานต่อ ๆ กันมาว่า .... 

เมื่อก่อนมีชาวพม่าชื่อ “นายอ่องหม่อง” อยากจะกินขนมเส้นน้ำเงี้ยว หรือขนมจีนน้ำเงี้ยว เขาก็เลยจะตำน้ำพริกเพื่อจะทำน้ำเงี้ยว ตอนที่เขากำลังเตรียมส่วนผสมคั่วพริกคั่วหอมอยู่ ลูกนายของอ่องหม่องก็ร้องไห้หนักเพราะหิวข้าว นายอ่องหม่อง บอกให้ลูกเงียบก็ไม่เงียบสักที นายอ่องหม่องโมโห จึงตักน้ำพริกที่กำลังทำแบบที่ยังไม่เสร็จให้ลูกชายกิน น้ำพริกตอนนั้นมันเผ็ดมาก นายอ่องหม่องเลยไปเก็บผักมาให้กับน้ำพริก ปรากฏว่าอร่อย และก็รู้สึกติดใจ ก็เลยลองเอาไปให้ชาวบ้านแถวนั้นกิน ชาวบ้านก็ติดใจไปด้วย ก็เลยพากันเรียก “น้ำพริกปู่อ่อง” พอนานวันเข้า ก็เรียกชื่อเพี้ยนไป ให้สั้นลง เหลือเพียง “น้ำพริกอ่อง” ที่่เรียกติดปากกันมาถึงทุกวันนี้

น้ำพริกอ่อง ควรรับประทานกับแคบหมู ไข่ต้ม พร้อมผักที่เป็นเครื่องเคียง ผักตัม ผักสด และถ้าไม่เปรี้ยวให้ใส่น้ำมะขามเปียก ถั่วเน่าคือ ถั่วเหลืองที่หมักแล้วโม่ทำให้เป็นแผ่นตากให้แห้งซึ่งจะใช้แทนกะปิ