2564-12-28 พิธีถวายราชสักการะ รำลึก 254 ปี วันสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช

วันศุกร์ที่ 28 ธันวาคม 2564 เวลา 9.00 น. ที่มณฑลพิธีลานพระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ณ หัวทุ่งสมรภูมิสวางคบุรี หน้าวัดคุ้งตะเภา จังหวัดอุตรดิตถ์ นายสุรพันธ์ เจริญทรัพย์ วัฒนธรรมจังหวัดอุตรดิตถ์ และนายรุ่งศักดิ์ เลี้ยงประเสริฐ นายกเทศมนตรีเทศบาลตำบลคุ้งตะเภา เป็นประธานในพิธีวางพานพุ่มถวายเครื่องราชสักการะเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช เนื่องในวันคล้ายวันปราบดาภิเษกสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชเถลิงถวัลยราชสมบัติเป็นสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี ปีที่ 254

โดยมีคณะผู้บริหารคณะสมาชิกสภาเทศบาล ส่วนราชการท้องถิ่น ข้าราชการ เจ้าหน้าที่ นักเรียน นักศึกษา ครู อาจารย์ พ่อค้า ประชาชน ได้ร่วมกันวางพานพุ่มถวายเครื่องถวายราชสักการะโดยพร้อมเพรียง และมีการประกอบพิธีบวงสรวงและถวายราชสักการะดวงพระวิญญาณของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ในเวลา 10.00 น. ของวันเดียวกัน

วันที่ 28 ธันวาคมของทุกปี มีความสำคัญด้วยเป็นวันคล้ายวันปราบดาภิเษกและเป็นวันที่ระลึก "วันสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช" เนื่องด้วยตามประวัติศาสตร์ไทย เมื่อวันอังคาร แรม 4 ค่ำ เดือนอ้าย จุลศักราช 1129 ตรงกับวันที่ 28 ธันวาคม พ.ศ. 2310 หรือ 253 ปีที่ผ่านมา เป็นวันที่สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ได้ทรงกระทำปราบดาภิเษกขึ้นครองราชย์ พระราชกรณียกิจที่สำคัญคือ การกอบกู้เอกราช พระองค์ทรงรวบรวมไพร่พลยกทัพไปขับไล่ทัพพม่า ซึ่งตั้งอยู่ ณ ค่ายโพธิ์สามต้น จนได้รับชัยชนะในที่สุด เป็นการกอบกู้เอกราชของชาติไทยกลับคืนมา หลังจากเสียกรุงศรีอยุธยาแก่พม่าเพียง 7 เดือน จากนั้นได้ทรงใช้เวลาถึง 3 ปี เพื่อทรงกระทำศึกรวบรวมปราบชุมนุมต่าง ๆ เพื่อรวมแผ่นดินไทยให้กลับคืนเป็นหนึ่งเดียวได้สำเร็จ ณ หัวทุ่งสมรภูมิสวางคบุรีแห่งนี้ เมื่อเดือน 9 พ.ศ. 2313

อาณาประชาราษฎร์ทั้งหลายได้พร้อมกันกราบบังคมทูลอัญเชิญขึ้นทรงปราบดาภิเษกเป็นพระมหากษัตริย์ ตรงกับวันที่ 28 ธันวาคม พุทธศักราช 2310 ทรงพระนามว่า พระศรีสรรเพชญ์ แต่เรียกขนานนามพระองค์ติดปากว่า สมเด็จพระเจ้าตากสิน หรือสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี ทรงสถาปนากรุงธนบุรี เป็นราชธานี รวมระยะเวลาทรงครองราชย์ 15 ปี

ด้วยพระมหากรุณาธิคุณอันหาที่สุดมิได้ขององค์สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ทางรัฐบาล อีกทั้งปวงประชาราษฎร์ทั้งหลายจึงพากันถวายพระเกียรติ ประกาศให้วันที่ 28 ธันวาคมของทุกปี เป็นวันคล้ายวันปราบดาภิเษกของพระองค์ ให้เป็นวันระลึก “วันสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช” จวบจนปัจจุบัน

ทั้งนี้อนุสาวรีย์คู่บารมีกู้แผ่นดิน เป็นอนุสาวรีย์ที่สร้างขึ้นเพื่อเป็นที่รำลึกถึงเหตุการณ์สิ้นสุดสภาพจลาจลหลังการเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่สอง ในการรวบรวมแผ่นดินไทยได้สำเร็จ หลังสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรียกทัพปราบชุมนุมเจ้าพระฝางเมืองสวางคบุรีได้เป็นชุมนุมสุดท้าย ในปี พ.ศ. 2313 ตั้งอยู่ที่หน้าวัดคุ้งตะเภา จังหวัดอุตรดิตถ์ โดยมี ฯพณฯ ศาสตราจารย์ นพ.เกษม วัฒนชัย องคมนตรี เป็นประธานในพิธีวางศิลาฤกษ์ ใน พ.ศ. 2559 และประดิษฐานองค์แล้วเสร็จในปี พ.ศ. 2563

อนุสาวรีย์คู่บารมี ตั้งอยู่ใจกลางตำบลคุ้งตะเภา หรือชื่อเดิมเมืองฝางสวางคบุรี บริเวณหน้าวัดคุ้งตะเภา อดีตวัดที่สถิตย์ของเจ้าคณะใหญ่เมืองฝาง (ตำแหน่งสังฆราชาเมืองฝางในสมัยอยุธยา) ด้านหน้าติดกับถนนพิษณุโลก-เด่นชัย บริเวณนี้เป็นจุดเริ่มต้นการเข้าปราบชุมนุมเจ้าพระฝาง หน้าอนุสาวรีย์มีลานกว้างขนาดใหญ่ ด้านตรงข้ามของอนุสาวรีย์เป็นทุ่งสมรภูมิสวางคบุรี หัวไผ่หลวง-บ่อพระ-ฝาง สถานที่สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีทรงกระทำศึกรวบรวมแผ่นดินไทยได้สำเร็จตามพระราชพงศาวดาร

พระบรมรูปสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช และรูปเหมือนพระยาพิชัยดาบหัก ได้อัญเชิญขึ้นประดิษฐานบนแท่นพระบรมราชานุสาวรีย์ และแท่นอนุสาวรีย์ เมื่อวันที่ 28 ธันวาคม พ.ศ. 2563 เวลา 11.09 น. (ราชาฤกษ์วันสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช) อนุสาวรีย์ประกอบด้วย พระบรมรูปสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชประทับด้านซ้ายเป็นประธาน พระหัตถ์ทรงกุมเตรียมเก็บพระแสงดาบ เป็นสัญลักษณ์แสดงถึงการสิ้นสุดศึกรวมแผ่นดินไทย พระยาพิชัยดาบหักอยู่เบื้องขวา ยืนคู่พระบารมีในฐานะขุนศึกคู่พระทัย เพื่อระลึกถึงวีรกรรมและความกล้าหาญของท่าน ที่ได้เคยร่วมรบเคียงคู่พระวรกายสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ในการกอบกู้คืนอิสรภาพและความเป็นปึกแผ่นของไทยจนสำเร็จสมบูรณ์ได้ในปี พ.ศ. 2313 ณ เมืองสวางคบุรี และเหตุการณ์สืบเนื่องที่ท่านได้รับแต่งตั้งให้ครองเมืองพิชัยบ้านเกิด และวีรกรรมการปกป้องขับไล่พม่าจนดาบหักคามือในปี พ.ศ. 2316

ทั้งนี้ตัวฐานอนุสาวรีย์มีความสูงกว่า 8 เมตร เป็นพระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชที่สูงที่สุดในภาคเหนือ และเป็นอนุสาวรีย์พระยาพิชัยดาบหักที่สูงที่สุดในประเทศไทย