รวมบทความ: มังคละเมืองฝางสวางคบุรี ลมหายใจสุดท้ายของบรรพชน

คนพระฝาง และคุ้งตะเภา ที่ยังใช้สำเนียงถิ่นสุโขทัยโบราณ คือเชื้อสายส่วนหนึ่ง ผู้สืบสายตระกูลตรงจากข้าพระโยมสงฆ์ ที่พระมหากษัตริย์กรุงสุโขทัย ถวายขาดไว้ประโคมสมโภชพระมหาธาตุเมืองฝาง และไม่ต้องไปราชการทัพ ดังปรากฏตัวอย่างในจารึกสมัยสุโขทัย จนทำให้ชุมชนรอบพระฝาง ๒ หมู่บ้าน และคุ้งตะเภาหมู่ ๓,๔ ยังคงหลงเหลือผู้ใช้สำเนียงสุโขทัยโบราณสืบมาจนปัจจุบัน

วันที่ ๑๘ เมษายน ๒๕๕๘ อาจารย์สมชาย เดือนเพ็ญ นักวิชาการประวัติศาสตร์ จากกรุงเก่าสุโขทัย ได้พาคณะพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นวัดคุ้งตะเภา ไปพบปู่ประชุม วงพินิต มังคละเภรีเมืองฝาง ที่มีประวัติสืบมาแน่ชัดกว่า ๗๐๐ ปี เศษเสี้ยวแห่งวงมังคละสุดท้าย เหนือสุดปลายพระราชอาณาเขตสุโขทัย ที่กำลังจะสิ้นสลาย ประวัติศาสตร์และความยิ่งใหญ่แห่งลูกหลานพระยาพิชัย กำลังจะดับสูญ

"ความภาคภูมิใจในมรดกโลกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ แห่งอาณาจักรสุโขทัย ราชธานีแห่งแรกของสยามประเทศ"

เพื่อรำลึกภาพจริงแห่งอดีต ๗๐๐ ปี ที่ฉายชัด ภาพแห่งเสียงอันอึกทึก วงมังคละ เบญจดุริยางค์แท้ ดุจเสียงจากสวรรค์ในโลกมนุษย์ ประโคมสมโภชพระบรมธาตุพระฝาง พระมหาธาตุอันศักดิ์สิทธิ์ยิ่งใหญ่เหนือสุดของอาณาจักรสุโขทัย

สิ่งที่เห็นตรงหน้าในวันนี้ ปู่ประชุม วงพินิต ยืนหยัดอย่างโดดเดี่ยวมากว่า ๗๒ ปี

ด้วยสายตาที่ฝ้าฟาง ด้วยสังขารอันโทรมทรุด

ปู่เคยลุกขึ้นมาซ่อมแซมกลองมังคละเก่าแก่ใบสุดท้าย และนั่งเหงาอยู่ในบ้านเก่า ๆ รอคอยหาผู้สืบทอด เพื่อฝากหน้าที่ประโคมพระบรมธาตุอันยิ่งใหญ่นี้ไว้ก่อนจะสิ้นลม...

วันนี้ บ้านยังคงเงียบเหงาเหมือนเคย เสียงใกล้เงียบสนิทลง หัวใจที่อ่อนโรย ดุจผู้สิ้นแล้วซึ่งความหวัง มืออันบอบบาง ลูบคลำไปบนกลองมังคละใบสุดท้ายของเมืองฝาง กับเวลาที่เหลือน้อยลงทุกที...

ในฐานะของคนเมืองท่าเหนือ ได้เวลาแล้วหรือยัง ที่เราจะไม่ปล่อยให้ "มหัคฆภัณฑ์มหาพุทธบูชาพระบรมทันตธาตุพระฝาง แห่งพระบรมกษัตริย์กรุงสุโขทัย" ต้องสิ้นสลายไปในชั่วอายุของเรานี้