สักการะพระบรมธาตุ ๓ ประเทศ ณ วัดคุ้งตะเภา

ณฑูตที่นำพระพุทธศาสนาไปประกาศในแคว้นต่าง ๆ ถึง ๙ สาย เพื่อจะได้ให้พระพุทธศาสนาถาวรแผ่ไพศาลไปทั่ว เพื่อเป็นการเผยแผ่พระพุทธศาสนา ในปี พ.ศ. ๒๓๖ โดยพระบรมสารีริกธาตุของวัดคุ้งตะเภา ในส่วนที่ได้รับมาจากพระสังฆนายกพม่า เป็นพระบรมสารีริกธาตุส่วนวิปปกิณณาธาตุ ซึ่ง เป็นของเดิมที่ได้มาแต่ครั้งพระเจ้าอโศกมหาราชส่งพระอรหันต์สมณฑูตมาเจริญพระศาสนายังเมืองสุธรรมวดี เมื่อกว่า ๒๓๐๐ ปี ก่อน และได้ อัญเชิญมายังเมืองพุกามในปี พ.ศ. ๑๖๐๐ พระบรมสารีริกธาตุในส่วนที่ได้รับมาจากสาธารณรัฐอินเดีย สันนิษฐานว่า เป็นส่วนดั้งเดิมที่พระมหากัสสปะเถระและพระเจ้าอชาตศัตรูได้อัญเชิญมากระทำธาตุนิธานปาฏิหาริย์ไว้ ณ เมืองราชคฤห์ ตามนัยในอรรถกถามหาปรินิพพานสูตร และพระบรมสารีริกธาตุในส่วนที่ได้รับมาจากพระสังฆราชไทยเป็นพระบรมสารีริกธาตุหลวงส่วนพระองค์ของสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปรินายก ซึ่งเป็นพระบรมสารีริกธาตุที่รักษาสืบมาตั้งแต่ครั้งพระพุทธศาสนามาตั้งมั่นในสยามประเทศ และ เป็นพระบรมธาตุส่วนเดียวกับที่ได้แบ่งอัญเชิญไปประดิษฐานยังพระมหาธาตุนภเมทนีดลและพระมหาธาตุนภพลภูมิสิริ บนยอดดอยอินทนนท์

ลักษณะพระบรมธาตุวัดคุ้งตะเภานี้ มีปรากฏในพระคัมภีร์ มีคำอธิบายว่า "สพฺพขุทฺทกา ธาตุ สาสปวีชมตฺตา, มหาธาตุ มชฺเฌ ภินฺนตณฺฑุลมตฺตา, อติมหตี มชฺเฌ ภินฺนมุคฺคามตฺตา" ตรงตามอรรถาธิบายในคัมภีร์พระไตรปิฎกและคัมภีร์ปฐมสมันตาปาสาทิกา ทางวัดคุ้งตะเภาเคยนำพระบรมธาตุออกสรงน้ำ ปรากฏว่าองค์พระบรมธาตุไม่จมน้ำ แต่กลับลอยน้ำ โดยน้ำเป็นแอ่งบุ๋มลงไปรองรับพระบรมสารีริกธาตุไว้ และปรากฏรัศมีของน้ำรอบๆ พระบรมสารีริกธาตุเป็นที่น่าอัศจรรย์ยิ่งนัก ตรงตามคำโบราณาจารย์ที่บอกสืบกันมาทุกประการฯ