e. Trần Xuân An - Thơ sử và những bài thơ khác - Tệp 5

CHÙM THƠ SỬ VỀ PHÚ YÊN

(10 bài)

Bài 14

Trần Xuân An

HÌNH DUNG KHI ĐẾN PHÚ YÊN

xe với sao mai cùng lúc tới

Phú Yên, nhụy sáng, xinh Tuy Hòa

mình, con đom đóm nhiều năm trước

gùi trăng Chiau Mạa, có lần qua

đèn đuốc thuở nào hiu hắt lắm

sáng nhau, nguồn sáng là trăng trời

sớm nay còn xám, thơ bừng thắp

tâm kết mỗi từ, trăm ngọc tươi

đâu phải Tản Đà thơ quán gió:

đa tình con mắt Phú Yên xưa

duyên hơn lửa, nắng, trăng và điện

tim ngời, sao liếc, nghe đong đưa!

lòng hòa, nốt nhạc vin dây vút

đất giàu thương mến, rất bình an (*)

ngày đầu khẽ lắng chuông trong ngực

đom đóm - ngọc trai - sao biếc ngân.

TXA.

Lúc 17giờ, 12-9 HB10 (2010)

& lúc 12 giờ, 17-9 HB10 tại TP.HCM.

Bài 15

Trần Xuân An

KÍNH NGHĨ VỀ LÊ THÀNH PHƯƠNG (1825-1887),

NGHĨA TƯỚNG CẦN VƯƠNG

Lệnh người đi – Dụ về kẻ ở (1)

chiến là cần; “hòa”quyết bất đồng (2)

Ông yêu nước trách Người yêu nước?

hay cáo giặc làm ai nhiễu lòng? (3)

năm thập niên gần đây tưởng nhớ (4)

nước mắt buồn chảy ngược vào hồn

trang sử cũ giờ đây lật mở

Ông và Người chung trái tim son

Người gục chết, đảo đày – châu Mỹ (5)

bến Cây Dừa, máu đẫm vai Ông

“Hịch Chiêu quân”, chữ nào đã lỡ?

chú giải đành khắc giữa núi sông (6)

hay chỉ từ một chín bảy mốt

Hịch thêm vào nét nghĩa vu oan

tranh thờ Ông, cũng sai trang phục

quản hương binh, hệt tướng vua Càn! (7)

nghìn đời sau dâng hương lễ hội

trán trang nghiêm, ánh mắt trong hơn

kế li gián, giặc gieo, đã rõ

Ông và Người cùng sáng nước non.

TXA.

15:40, ngày 13-9 HB10 (2010)

và sáng sớm 14 – 9 HB10, tại TP.HCM.

Bài 16

Trần Xuân An

GÀNH ĐÁ ĐĨA

thơ tiên đĩa gốm huyền vàng? (*)

kìa em, hoành tráng đã ngàn năm đây

chồng chồng đĩa nhạc say say

ngắm cao lớp lớp ảnh đầy đĩa ghi?

núi trào cảm xúc, lạ chi

tận nơi, mắt mới ngợp kì công ai

ta xây thêm nhé, tháp đài

đĩa ngời biển chữ vun hoài tượng em.

TXA.

7:10, 14 – 9 HB10

tại TP.HCM.

Bài 17

Trần Xuân An

BÀI TOÁN ĐỐ VỀ TRUNG THU

mỗi tháng một lần tròn đầy

mỗi năm một lần sáng nhất

nếu chia đều trên trái đất

mỗi người đẹp mấy đêm ngày?

bài toán đố rất thơ ngây

mãi mãi loài người nát óc

trăng bạc phai dần mái tóc

vẫn trăng nhắc nhở giữa trời

nhưng đó là trăng xa xôi!

trăng đời: chén cơm đều trắng

trăng đời: bóng đèn đều rạng

cho dù sáng – mờ, đầy – vơi

sáng và tròn trên cõi đời

lại là vượt lên hiện có

mỗi người, mấy thời vượt khó?

lời giải là ở mình thôi!

TXA.

6g – 6g45’, 20.9 HB10

tại Sao Việt (Đồi Thơm, Phú Yên),

Trại viết văn HNV.TP.HCM.

Bài 18

Trần Xuân An

CUỘC KHỞI BINH NÂU SỒNG 1898-1900

tam quan, bình phong nứt

khu bảo tháp gió lùa

chùa cổ đồi Đá Trắng

còn chăng dăm nét xưa?

am nghĩa binh Võ Trứ (*)

vọng hoài vó ngựa khua

gạch vôi sao quá mới

dưới gốc thu trăm mùa

tìm đâu thư tịch cũ

qua lửa bão đạn mưa

kí ức rêu bụi phủ

chuyện sử đành phai thưa

rộng cửa thiền xưa đón

giúp vua lẫn không vua

duy một điều: yêu nước

là chung tấm lòng chùa

tượng bồ tát từng lấp

chuông đồng đau vết cưa

Phật nguyên nụ cười Việt

lung linh bóng nắng trưa.

TXA.

13- 16:40, 23.9 HB10

tại Sao Việt (Đồi Thơm, Phú Yên),

Trại viết văn HNV.TP.HCM.

Bài 19

Trần Xuân An

TÙY BÚT Ở PHÚ YÊN

Đà Diễn xưa, có một nguồn Thạch Hãn (*)

Quảng Trị ơi, vào đây tự bao giờ?

thời mở cõi dẫu khuyết hao lịch sử

nhưng địa chí kia nào phải mơ hồ

chiều Sông Hinh, mưa mịt mờ

nghe một thoáng đăm chiêu áy náy

quán cà phê sớm mai, nhã nhạc dăm đời xa ngái

ca từ mỗi thời mỗi khác rồi chăng?

một nguồn Đà Rằng: mấy đời tiên tổ đã dừng chân

ở Quảng Trị của cõi miền Thuận – Quảng?

chỉ mang vào Phú Yên tên sông Thạch Hãn

vẫn giữ gốc xa xưa: Thanh Hóa, Nghệ An?

nghe cây lá gật gù, nắng bớt phân vân

và chiếc xe băng qua ban trưa ngẫu hứng

ngỡ xoay quanh núi Đá Bia sừng sững

tôi tình cờ tìm thêm một góc nhìn riêng

Đá Bia: Phượng hoàng dợm cánh bay lên!

bay lên tầm nhìn Tây Sơn – Gia Long nhất thống

bay lên tầm nhìn Vũng Rô thâm sâu lặng sóng

bay lên tầm nhìn biển bờ Mũi Điện – Trường Sa

Tháp Nhạn như cây xương rồng nâu non không già

từ Đa Đảo sóng giạt vào, mấy trăm năm còn lại

đôi mắt Phật, đôi mắt Shiva

trông ra Biển Đông thức mãi

bóng áo lam

như bay lên

trong lời khấn nguyện cuối chiều tà

đón chuyến xe về là trăng sáng giữa xanh xa

một trung thu trên Đồi Thơm, thơm ngát

giữa những ước mơ, có ước mơ:

                                   không sai lạc

trên trang sách tuổi thơ.

TXA.

Chiều 22.9 HB10 (16.8 Canh Dần), lúc 15:00 – 17:12

tại Sao Việt (Đồi Thơm, Phú Yên),

Trại viết văn HNV.TP.HCM.

Bài 20

Trần Xuân An

TỪ SÔNG CẦU,

NGẮM PHÚ YÊN NHƯ TRANH SƠN THỦY

1

ai trên gành cát Phú Yên

quê xa, ai cũng trên triền cát xa?

– biển trời soi chiếu bóng ta

lên mây xuống cát cho xa thành gần

cũng dương liễu rất quen thân

cát muôn đời vẫn trắng ngần Miền Trung

nhưng dạt dào sóng Cửa Tùng

thiết tha Mỹ Thủy, trầm hùng Việt Yên! (1)

biển Xuân Đài lại rất thiền

Vịnh Hòa, Xuân Hải nếp phiền phẳng phiu

vuông Ô, lồng Lấm hiu hiu

nuôi bao nguồn sống dưới trìu mến xanh

2

giấc trưa Bến Ghé ngọt lành

vương chiều Gành Đỏ nhớ quanh quất nào

mướn Xiêm khẩn đất, tiễn chào (2)

đưa miền Thuận – Quảng gắn vào Phú Yên

Thành Hồ, xe chỉ lướt nghiêng

nghe An Thổ vọng tiên hiền: thần Lương (2)

3

khi không chín nhớ mười thương

bạc rồi một nhớ quê hương trong mình!

trội hơn thi sĩ đa tình

hai đèo – guốc võng, trùng trình: Phú Yên

đẹp xinh sơn thủy nên tiên

chút đa tình để chiêu hiền, thuở xưa ?

Phú Yên: mười ngón xòe thưa –

núi non – múc cát, thêu thùa Biển Đông

chỉ tay nối lại bao sông?

xe mình đi cũng trong lòng tay thiêng

bạc tình quê, bạc tình riêng

Sông Cầu một sáng còn miên man chiều…

TXA.

6:30 –  11:03, 25.9 HB10 (2010)

tại Sao Việt (Đồi Thơm, Phú Yên),

Trại viết văn Hội Nhà  văn TP.HCM.

Bài 21

Trần Xuân An

Ở GÀNH ĐÁ, HUẾ BỖNG DƯNG TUY HÒA

cách đây ngàn năm xa

hình như lũ phù sa

tràn về gần lút núi

hay từng năm, dần dà

núi thành cụm đá gửi

trên cánh đồng Tuy Hòa

bao mùa vàng rộng ra

sóng lúa thay sóng biển

vỗ Gành Đá thơ ca

sông Ba cùng cất tiếng

trầm đục và ngân nga

trên bao la Tuy Hòa

tóc em là sông Ba

tay em, mùa vàng đó

ôm anh trong tình ca

cho Gành Đá anh thở

đừng bắt anh khuyụ đổ

trên mênh mông Tuy Hòa

tình ta ngàn năm qua

bao vun bồi, không đếm

bao lần chung môi nếm

sao ào ạt, khi xa

một mình, không chăn đệm

Huế bỗng dưng Tuy Hòa!

TXA.

14:30 – 16:19, 26.9 HB10

tại Sao Việt (Đồi Thơm, Phú Yên),

Trại viết văn HNV.TP.HCM.  

Bài 22

Trần Xuân An

TIỀN CHIẾN VÀ ĐỒNG CAM

rất nhiều nơi hẳn bình thường

ở nước mình sao thấy lạ

nỗi chiến tranh còn vật vã

phu phen nô lệ được thờ!

giặc Pháp thương chi đồng khô

sợ đói khiến dân nổi dậy

chúng mong thóc đầy hạt mẩy

tàu viễn chinh há họng to

nhưng ta thương bao nhà thơ

phần nào văn nô thuở đó

ép lệ tình duyên òa đổ

cũng như dòng kênh Đồng Cam!

thắp hương, cháy nỗi đau thầm

chết đập khác gì chết giấy

Tiền Chiến là Đồng Cam đấy

chừng nay tim ấm lòng no

chiến tranh đau đến bao giờ?

cách nào niềm đau chóng dứt?

người thắng khơi trong – vớt mục

lạ, nhưng bỡ ngỡ gì đâu!

TXA.

6:00 -9: 27, 9 HB10 (2010)

tại Sao Việt (Đồi Thơm, Phú Yên),

Trại viết văn HNV. TP.HCM.

Bài 23

Trần Xuân An

TRONG ÂM HƯỞNG SỬ PHÚ YÊN,

NHỚ TÊN TRƯỜNG CŨ TRẦN CAO VÂN Ở TAM KỲ

quân sư của Võ – truyền đơn đỏ (1)

dù cũi Phú, Bình, ngục Quảng Nam

Côn Đảo, lưu đày, lòng chẳng khác

chí ngời khởi nghĩa lắng sen Tâm (2)

học đón Duy Tân như Trị – Tĩnh (3)

đầu rơi, Cống Chém ngập hờn căm (4)

ai người Mai – Hãn tìm xương lấp

cải táng trong đêm Huế tối tăm? (5)

nhà sư mãi sáng Trung Thiên dịch

Trời với Đất thân, Người xứng tầm (6)

mấy thuở đuổi thù, bao thuở kính:

chuông chùa Đá Trắng vọng ngàn năm (7)

mừng hết lạm mù trong đáy mắt

bói trong thư ấy (8), vướng mê lầm

mõ vang khẽ thức hồn yêu nước

sử học là chuông, không quẻ xăm!

dịch biến tùy thời, mong chính trực

đâu ai tạ sự, nổ hay ngầm

Mai Xuân, án kết (9), nào sư Trứ

tuyệt mệnh thơ Người, mãi hát ngâm (10).

TXA.

10-10-10 (HB10 – 2010)

Xin xem chú thích ở cuối tập thơ (tệp 7)