Trần Xuân An - Thơ sử về Quảng Trị (nạn đói Ất dậu 1945): Nghi thức nhặt cơm rơi của bà mẹ quê

HAI BÀI THƠ VỀ NẠN ĐÓI ẤT DẬU 1945

Ảnh: Nhiếp ảnh gia Võ An Ninh (Hà Nội, 1945)

Ảnh lớn hơn

Xem lại một bài thơ

trong tập "Lặng lẽ ở phố" (TXA., 1995):

ĐA NHIM, NHỚ LẠI MỘT TỨ THƠ

MƯỜI LĂM NĂM TRƯỚC

Trần Xuân An

                 tưởng niệm nỗi đau lịch sử:

                  nạn đói Ất dậu 1945

ngồi trước trang sách mở

bóng điện tròn sáng soi

nghe trĩu đau vầng trán:

nghẹn đặc giọt mồ hôi

giọt mồ hôi cúi mặt trồng đay

                   bỏng kiếp tôi đòi

trên đồng lúa ngậm đòng

                   phải cắn răng nhổ bỏ!

chữ học trò giấy vở

bóng đèn chao nét ngời

ngước lên nhìn: giọt lệ

tự thuở nào, sắp rơi

giọt lệ rơi từ hốc mắt hờn căm ngút trời

hai triệu rưởi người quắt queo chết đói!

sổ tay thơ buốt nhói

máu ứa ra chảy ròng

như mồ hôi nước mắt

bóng điện rực rỡ hồng

giọt máu hồng nhoà ngực lạnh mưa đông

vẫn nắm chặt tầm vông lao vào đồn giặc!

đâu chỉ là nước mắt

chuyện tình xưa, đa nhim! (1)

bóng điện treo từng giọt

lương tâm không im lìm

thắp màu nắng nghìn xưa

       bao dung nhân hậu ấm buồng tim

để Hi-rô-shi-ma, Na-ga-sa-ki (2)

                          cũng đêm đêm rưng rưng

                                                  giọt nắng!

1981 – 1995

Đức Trọng, Lâm Đồng – TP.HCM.

TXA.

(1) Đa Nhim, địa danh ở tỉnh Lâm Đồng, tiếng nhân tộc K’Hor, có nghĩa là nước mắt. Đó là nơi có hồ nước thuỷ điện. Công trình thủy điện Đa Nhim này do Nhật Bản bồi thường chiến tranh, trước 1975.

(2) Hiroshima, Nagasaki, hai thành phố của Nhật Bản bị đánh bom nguyên tử, kết liễu cuồng vọng Đại Đông Á thuộc Nhật của phát-xít Nhật.

Xem bản dịch thô (phác dịch) bài thơ này ra tiếng Anh, ở cuối trang. 

<<<<<<<<<  >>>>>>>>>:

Trần Xuân An -- CHÙM THƠ SỬ VỀ QUẢNG TRỊ, 07 bài 

(chùm thứ 1) -- bài 1 - bài 7

Trần Xuân An -- Những tồn nghi trong loạt thơ sử mới viết

(luận giải)

Trần Xuân An -- Viết tiếp thơ sử về Quảng Trị, 3 bài

(chùm thứ 2) -- bài 8 - bài 10 

Trần Xuân An -- Thơ sử về Quảng Trị, 2 bài

(chùm thứ 3) -- bài 11 - bài 12

Trần Xuân An -- Thơ sử về Quảng Trị, 2 bài

(chùm thứ 4) -- bài 13 - bài 14

Hai bài thơ sử được viết đã lâu - 1977 & 1997

Nguồn ảnh: Báo Người Hà Nội (Bắc kỳ,1945)

Ảnh lớn hơn

NGHI THỨC NHẶT CƠM RƠI

CỦA BÀ MẸ QUÊ

Trần Xuân An

                 nhớ bài thơ về Đa Nhim, 1981

quý hạt ngọc trời, thói quen từ bé

chao vào muỗng canh những hạt cơm rơi

đưa lên miệng, kính cẩn lời niệm khẽ

chưa từng nhạt phai, dù tuổi tám mươi

Ất Dậu, bốn lăm, niềm đau trận đói

(cha lén ăn, để chết lịm con thơ

quá tủi thẹn, đã tự mình treo cổ!)

suốt đời bà, chưa khuây quên bao giờ

chuyện quê buồn, tôi nghe từ tuổi nhỏ

người thành ma đói, ngập chợ đầy đường

một cơ khổ giữa trùng trùng cơ khổ

năm năm giặc Nhật, mấy triệu đau thương

trở mặt Đông Du, mị lừa Đại Á

xót đau, biết trước, còn bịp ai đây!

nay tóc bà vẫn trắng mây nhân hậu

lỡ cơm rơi, nhặt lại, dẫu đủ đầy

nỗi mất nước khắc sâu vào số phận

tiếc ngọc trời thành nghi thức nguyện cầu

Hiro, Naga cũng hằng tưởng niệm

với tiếng bẻ gươm? vỗ cánh bồ câu.

14 – 15:25, 29-12 HB10

TXA.

Tôi có chỉnh sửa lại đôi chút ở khổ thơ đầu, so với bản đã gửi đăng. Dẫu vậy, nội dung vẫn không có gì thay đổi. Đây là bản chính thức. Xin thành thật cáo lỗi. TXA. (30-12 HB10).

Ảnh: Nhiếp ảnh gia Võ An Ninh (Hà Nội, 1945)

Ảnh lớn hơn

Bóng đèn điện -- từ nguồn điện Đa Nhim (Đơn Dương) -- ở Đức Trọng, Lâm Đồng: giọt mồ hôi tủi nhục, giọt lệ căm hờn, giọt máu tiến công, giọt nắng nhân hậu (tứ thơ của TXA.)

Ảnh lớn hơn

(ảnh chỉ có tính chất minh họa - Google tìm kiếm)