b. Trần Xuân An - Hát chiêu hồn mình - Tệp 2

SƯƠNG SỚM MAI

                 tặng bạn bè ở Đức Trọng và Đà Lạt

hồ như đang trôi về núi đồi cõi ấy

hay cao nguyên bay về quê tôi

                                hừng đông sương mù

thơ lãng đãng bạn bè lãng đãng

tay ôm đàn, tìm nhau, hồ như…

hồ như mùa xuân hồ như mùa thu

sương lấp trắng đất trời năm tháng

nhưng tự bao giờ em về với nắng

từ sương mờ rét buốt tâm tư?

và hoa, hoa lanh lanh dịu sáng

cà phê, hương bay vào thực vào hư

ta có nhau trong vòng tay bè bạn

hồ như, mãi còn nguyên nồng ấm, cho dù…

                                            1991

CƠN BÃO VÀ CÂY SẦU ĐÔNG

mưa bão xoáy điên cuồng trên vùng đất lửa

cây sầu đông cây sầu đông

cây sầu đông bên thêm gạch vỡ

ngã xuống nơi mình đã toả bóng xanh

sầu đông sầu đông

mưa bão chạm tận cùng cội rễ

nhánh rễ nào còn bám chặt đất thiêng lòng mẹ

sẽ còn vươn chồi biếc giữa quê hương

sức sống lạ lùng bền bĩ

tự định nghĩa chính mình

từ nhánh rễ đến từng hạt quả

đâu chỉ bằng một thoáng hương thơm

từ nhánh rễ kia cây mới lại mình.

                                      1985

BƯỚM TRẮNG

             tặng Nguyễn Ngọc Khôi và Vân Anh

nàng thơ một thuở xa vời

áo mơ trắng lụa bao người thơ mơ

sách khuya cũng trắng đôi bờ

phiến thư trắng mỏng cứ ngờ bướm xưa (*)

bướm bay là nắng hay mưa

tôi vừa giông bão lại vừa khát khô

bạn bè dăm đứa ngẩn ngơ

áo nàng bay trắng niềm thơ trắng hồn

áo trắng bay, lụa trắng vờn

cải ngồng vàng nở chập chờn giấc mơ

trôi theo lời giảng thầy cô (**)

đến cùng cõi thực, cõi vô, trong mình

nàng thơ vẫn cười tươi xinh

ngoại ô bùn bụi – đường tình riêng tôi!

bông bụt vào thơ bạn rồi

trống trường ran ngực tôi ngồi nát tan

chút tình bướm trắng mang mang

mưa nhoà se sắt nắng loang ngậm ngùi

tàn phai, chết những ngày vui

tôi vùi vào sách tôi vùi vào thơ

niềm đau trẻ dại không ngờ

đưa tôi thấu vạn bến bờ trong tôi

cũng hồn bướm trắng ấy thôi

đẹp muôn ngày tháng chân trời xa xăm…

lắng sâu gần hai mươi năm

lòng tôi hồ điệp thoảng trầm vô vi

là người là bướm từng khi

vượt qua núi vực, lại đi, tâm nhàn

trở vào phố thị, gặp nàng

bạn bè lớp cũ ngỡ ngàng bướm xưa

nắng ướt đầm giữa chiều mưa

xe quà, ổi chát, me chua, lề đường!

đâu tà áo lụa mây sương

nụ cười trong cõi vô thường, bâng khuâng

chắt chiu tiền vụn nhàu nhăn

nuôi con đi học bao năm với đời

vẫn bươm bướm trắng lưng trời

mộng thường, úa trắng, trắng đôi tay gầy

bạn bè tìm lại nhau đây

ơn nàng giữ được trắng bay mảnh hồn.

                                      1992

Cước chú bài Bướm trắng:

BÊN SÔNG

thơ xưa bát ngát ánh trăng

nâng lòng như nước triều dâng, đọng vào

dòng sông vàng ánh ca dao

bóng cô tát nước in vào, sáng thêm

ai ngồi đây giữa trời đêm

dòng sông lai láng nỗi niềm của trăng

trách chi gàu nước bên đàng

khéo vô tâm để bâng khuâng muôn đời

trách chi trăng cổ cao vời

khéo mênh mang để lòng người thênh thang

ai ngồi đây đẫm ánh trăng

bờ vai ướt sáng cả bàn tay ai!

                                      1985

NIỀM VUI

có gì đâu em

mình tìm đến nhau như một điều rất lạ

mãi hoài vẫn còn bỡ ngỡ

dẫu tự bao giờ vẫn ở trong nhau

anh đã vượt qua từ lâu

         cơn xoáy lốc

         ngậm buồn với nỗi sầu thơ

bao ngọn sóng ập ào thời mới lớn

đã vượt qua tháng năm (ôi tuổi thanh niên!)

         sững sờ

         mừng vui

         với niềm tin yêu vô cùng lãng mạn

qua rồi thời hụt hẫng

         vỡ tan, phẫn nộ, cuồng điên

có gì đâu em

không lẽ đời người như con ốc vặn mình

         trong tháp khổ đau một đời tự hỏi

vật vờ giữa lòng biển tối

một hôm nào rỗng trơ bên bờ nguôi quên?

không, không có gì đâu em

khi em nhẫn nại lặng thầm như ngọn gió

em thổi vào lòng anh

– con ốc nhỏ bơ vơ – lên tiếng hú

tiếng hú gọi người, tiếng hú yêu thương,

                    cho trẻ thơ ngơ ngác kiếm tìm

không, không có gì đâu em

con ốc kia lại âm vang tiếng đời khi có gió

ta vui mừng làm đồ chơi cho con

                             một thời tuổi nhỏ

con áp vào tai

             sẽ nghe tiếng vọng chúng mình

không, không có gì ngoài niềm vui đâu em

âm thanh từ con ốc kia, may chăng,

      mai sau sẽ làm cho con nhẹ nhàng phần số

bao đắng cay ta gánh chịu hết rồi?

không, không có gì ngoài niềm vui, em ơi.

                                                   1985

BA HÁT VÀ CON RU

bây giờ ba làm thơ

ước gì ba có thể

sống lại thời tấm bé

để nô đùa cùng con

như mấy chú chim non

thơ có là phép lạ

là hạnh phúc cho người

cho con còn tất cả

tiếng nội ru, à ơi…

ngọn nắng vàng, xa xôi…

cho ba còn tất cả

kỉ niệm hoà ước mơ

mơ đẹp hơn ngày xưa

và cho con tất cả

trong và ngoài lời thơ

bây giờ ba làm thơ

thơ yêu thương con nhé

ba hát và con ru

tuổi hồng con sướng thế

có bao nhiêu là thơ!

                         1989

HOA QUỲ VÀNG

hoà lẫn với đồi nương

dọc đường dài mưa nắng

ơi cây lá và màu xanh thầm lặng

chợt bủa quanh tôi nghìn đóa quỳ vàng

hoa quỳ vàng!

hoa quỳ vàng!

bao năm rồi cứ tưởng

thấm tan vào cao nguyên

ngờ đâu bao năm sống

mới hiểu mình vô tâm!

hoa quỳ vàng! hoa quỳ vàng!

nghìn mặt trời chói chang trong đêm

hoa quỳ vàng! hoa quỳ vàng!

day lòng tôi không yên…

                                         1981

NHỚ NHÀ

chừng mươi hôm nữa ta về thăm

sao trong đêm ai gọi thâm trầm

nghe vẳng đâu tiếng trẻ con khóc

mưa, mưa khuya, phố ướt, đèn câm

chừng mươi hôm nữa, rất thoáng chốc

sạn chai lớp lớp giữa tâm hồn

bà có cháu, con ta có mẹ

thì can chi gan ruột bồn chồn!

chừng mươi hôm nữa, mươi hôm nữa…

phương nam, mưa rào rạt, cháy lòng

càng ngấm chút tình quê rả rích

ta già đi, ta bồng bột, chờ, trông…

                                       1991

NỤ CƯỜI TÌM GẶP

ngoảnh trước và nhìn sau

phận đời như thoáng gió

mới trông trời mưa mau

thoắt nắng vàng ngoài

có đôi điều để nhớ

dăm nỗi niềm để quên

giữ nụ cười nho nhỏ

nở lặng thầm lặng yên

ôi nụ cười an nhiên

nửa đời tôi mới gặp

rã rời tay với tìm

ngờ đâu ngay giữa ngực

có gì đâu, mái tóc

bạc phai dần: thời gian

có gì đâu, khúc hát

vang thì thầm: trái tim.

                         1982

ĐÊM NGỦ TRÊN HIÊN

1

sương bay trên hiên nhà?

bên ngoài chân ai qua?

chợt hé sơ đôi mắt

ô hay! trăng vội tà

cây chao mình ngân nga

sương vàng rơi trên mặt

2

ta quên đi sầu ta

ta quên ta hôm qua

bạn sao chưa tỉnh giấc

dậy thôi, trông mù sa

khoả đời chìm huyễn hoặc

hư không vang xao xác.

                           1973

NGÀY ẤY, ĐÁ MỒ CÔI

quay lưng với ráng chiều phai

bóng cây mờ nhạt loang dài mờ tan

có nhìn đâu phía lụn tàn

người đi phương ấy trăng vàng và cao

và mây và gió vẫy chào

và bàn tay đợi đặt vào bàn tay

một ai một góc buồn này

nắng bùng và tắt, đêm dày và đen

tiếng cười khô khốc bật lên

bật lên trầm thống cái tên rất lành

một ai bước bước bước nhanh

bước xiêu vẹo bước quẩn quanh bước về

một ai rủ xuống bên hè

người ơi người ở đừng về đừng đi

một ai khẽ hát thầm thì

hỡi ơi hạnh phúc là gì người ơi

người đi về phía của người

một ai hoá đá mồ côi, cũng buồn…

nghìn đêm đặc quánh mù sương

đá lặng trơ giữa bình thường từ xưa.

                                            1992

GẶP NHAU

                 kính tặng anh Hà Linh Chi

rất lâu mới gặp nhau 

cánh tay như sóng biển

trên vai tôi, sóng choàng

tôi như hòn đảo nhỏ

đứng lặng trong nỗi mừng

rất lâu mới gặp nhau

chén rượu chiều sóng sánh

bài thơ “chiều củi rụng”

đập vào vách đá im

nước mắt tràn trong đêm

rất lâu mới gặp nhau

cười đó rồi khóc đó

có khóc thì khóc thầm

có cười thì cười vỡ

sóng vỗ bờ đảo xanh

rất lâu mới gặp nhau

rượu cuồng đêm tâm sự

sáng ra còn làm, ăn

sóng còn ru đời nữa

đảo còn vui chim muông

rất lâu mới gặp nhau

để biển thêm tiếng sóng

đảo xanh vì mai sau

biết thế nào mà hẹn

tóc còn xanh trên đầu…

                        1982

Cước chú bài Gặp nhau:

                                 (Chú thích ngày 07. 03. 2005).

NGHĨ VỀ NGƯỜI NGHỆ SĨ

VÀ TIẾNG ĐÀN TÀI HOA THUỞ ẤY

người yêu, ta xấu với người

yêu nhau thì lại bằng mười phụ nhau (*)

                        (Nguyễn Du)

giá như Kiều có một đứa con

chắc hẳn tâm hồn chúng mình bây giờ đã khác

khúc đoạn trường thêm ánh nắng

                               lẫn đầm đìa nước mắt

hay trong veo tiếng cười trẻ thơ

                                       xanh ngát đất trời?

giữa tiệc đoàn viên Kiều vẫn lẻ loi

tiếng đàn cất lên niềm vui gượng gạo

được làm mẹ, lòng nguôi đi giông bão

nhưng nỗi đoạn trường cô đơn

                                   vẫn đeo đẳng trọn đời!

tanh tưởi luật Tú Bà đâu cho nàng làm người

độc ác cũng thành thói quen xót xa?!

         và mơ ước vẹn nguyên với tình đầu đau đớn

ngấm bỏng vô thức, hằn lên vết gợn?

hay số phận đoạ đày trêu ngươi?

đã tan nát cả rồi

dù sao, chiếc thoa ngày xưa cũng chỉ là kỉ vật

nỗi buồn tủi tuổi già cút côi

            là lũ dâng đêm đêm tràn ngập

dù sao, nàng vẫn chìm chết đau thương

                   giữa biển khổ trập trùng!

giá như Kiều có một đứa con. Dẫu con nàng

       lớn lên càng thấm thía nỗi bão bùng

đau niềm oan khốc của cõi đời máu ứa

sẽ thương mẹ hơn, thương kiếp người giẫy giụa

Kiều sống với thẳm sâu tiếng đàn,

       với tình yêu thương chăm chút cho con

hay chốn bể dâu này đã nhân ái hơn

khi tức tưởi cái kết thúc đoạn trường dường như

                                 chưa là có hậu

thì trách gì nhà thơ. Trách cuộc đời

                           cứ mãi hoài chảy máu

từ những tật nguyền, những vết thương

                              không lành lặn bao giờ!

                                                     1992

Cước chú bài Nghĩ về người nghệ sĩ và tiếng đàn tài hoa thuở ấy:

xanh trong thăm thẳm là Hương

nguồn thơ ca chảy với nguồn mây bay

“ngang trời một lưỡi gươm dài” (*)

còn in vào thép tháng ngày máu loang…

dòng sông – khúc hát dân gian (**)

lắng niềm đau nỗi buồn thầm mà trong

dòng sông dòng sông dòng sông

ngợp mắt tôi cúi xuống lòng, không yên…

dòng sông dòng sông uy nghiêm

lương tâm là lưỡi gươm thiêng sáng loà

dòng sông trĩu khúc dân ca

lương tâm là tiếng ơi à bên nôi

dòng sông bây giờ Huế ơi

thâm trầm tiếng gọi như lời lương tâm

nguồn sông – hai cánh tay trần (***)

vươn từ sâu thẳm nâng tầm Huế lên…

dòng sông – khát vọng thanh niên

chiều nay chảy thẳng vào tim, bàng hoàng…

                                                      1982

Cước chú bài Dòng sông chiều:

(*) Hình tượng bướm, bướm trắng của Trang Tử, Nhất Linh, Nguyễn Bính.

(**) Đây là một loại tình yêu tuổi học trò trung học đệ nhị cấp (cấp III hoặc phổ thông trung học) ngày ấy. Loại tình yêu hoàn toàn mộng ảo này thật trong trắng, mở ra những chiều kích tâm hồn, nhưng đồng thời cũng gây tác hại không ít trong vấn đề học tập.