TAM NĂNG & BẤT NĂNG

* T.S : Thường Chiếu “Liễu tâm tu đạo đắc tĩnh lực nhi dị thành, bất liễu tâm tu đạo nãi phí công vô ích”. Nghĩa là hiểu tâm tu đạo, thì ít mất sức,mà dễ thành công. Không hiểu tâm mà tu đạo thì uổng công vô ích.

* Tiêu Dao Thiền sư :Nhàn xướng vô sinh chi khúc Dụng thù pháp nhũ chi ân/Nhàn nhã ngâm khúc vô sanh Hầu đáp ân thầy mớm sữa.

* Khể thủ thiên trung thiên/Hào quang chiếu đại thiên/Bát phong xuy bất động/Đoan tọa tử kim liên. Tạm dịch là: Đảnh lễ Bậc Giác ngộ (thiên trung thiên tức là Phật, Bậc Giác ngộ)/Hào quang chiếu vũ trụ/Tám gió thổi chẳng động/Ngồi vững tòa sen vàng.TÔ ĐÔNG PHA

* TAM NĂNG TAM BẤT NĂNG .

1-  Năng không nhứt thiết tướng thành vạn pháp trí nhi bất năng tức diệt định nghiệp./  Phật không bị ràng buộc bởi các tướng, thấu triệt hết vạn pháp “được” mà diệt định nghiệp tức thì (ngay trong một lúc) “Không được”

2-  Năng tri quần sanh tánh cùng ức kiếp sanh tử sự nhi bất năng hóa độ vô duyên./  Phật biết tất cả căn tánh chúng sanh và những việc lâu xa cùng tột ức kiếp “được” mà hóa độ chúng sanh vô duyên “không được”.

3- Năng độ vô lượng vô số chúng sanh nhi bất năng độ tận chúng sanh giới. / Phật độ vô lượng vô số chúng sanh “được” mà độ tận thế giới chúng sanh“không được”

* Thiền sư Nguyên Khuê:Phật năng không nhất thiết tướng thành vạn pháp trí, nhi bất năng tức diệt định nghiệp, Phật năng tri quần hữu tính cùng ức kiếp sự nhi bất năng hoá đạo vô duyên, Phật năng độ vô lượng hữu tình nhi bất năng tận chúng sinh giới; thị vị tam bất năng dã. / Phật có khả năng rỗng không hóa tất cả tướng, chuyển thành trí nơi muôn pháp, nhưng không thể diệt liền định nghiệp. Phật có khả năng biết sự việc suốt ức kiếp và tánh khí chúng sanh mà không thể hóa đạo người không có duyên. Phật độ được vô lượng hữu tình mà không thể độ hết chúng sanh giới. Đó là ba điều Phật không làm được .

 Thiền sư Nguyên Khuê:Định nghiệp diệc bất lao cửu, vô duyên diệc vị nhất kì, chúng sinh giới bản vô tăng giảm, canh vô nhất nhân năng chủ hữu pháp, hữu pháp vô chủ thị vị vô pháp, vô pháp vô chủ thị vị vô tâm. / Định nghiệp cũng chẳng bền vững, vô duyên cũng nghĩa là một thời kỳ, chúng sanh giới vốn không tăng giảm. Không có ai làm chủ tể pháp hữu vi, pháp hữu vi không có chủ tể gọi đó là vô pháp, vô pháp vô chủ tể gọi đó là vô tâm.  

Thiền sư Nguyên Khuê:Như ngã giải Phật diệc vô thần thông dã, đãn năng dĩ vô tâm thông đạt nhất thiết pháp nhĩ / Theo chỗ ta hiểu thì Phật cũng không thần thông, chỉ hay dụng pháp vô tâm thông đạt tất cả pháp mà thôi !.

* Kinh niết bàn“phù sĩ xử thế, phủ tại khẩu trung, sở dĩ trạm thân, do kỳ ác ngôn”. nghĩa là, xét người ở đời, búa để trong miệng, sở dĩ giết người, do lời nói ác. Cổ nhân cũng có dạy: “Bệnh tùng khẩu nhập, hoạ tùng khẩu xuất” nghĩa là: bệnh từ cái miệng do ăn uống mà đem vào, họa cũng từ cái miệng do nói chuyện thị phi mà tạo ra.

** “Từ năng dữ lạc, bi viết độ sanh, từ bi nhị tự diệt thiên khiên”; hay “từ năng dữ nhất thiết chúng sanh chi lạc, bi năng bạt nhất thiết chúng sanh chi khổ”. Nghĩa là đặc tính của từ bi thì rất dịu mát, hiền từ, hay mang sự an ổn đến cho chúng sanh. Bởi vì nó có tính tích cực trong việc chia sẻ khổ đau với chúng sanh; mong tất cả được sống an lành và hạnh phúc.[ai sát sanh dạy họ tu tâm từ tức thương xót mọi loài,ai hay giận hại thì khuyên tu bi,bi là cứu khổ.kinh hoa nghiêm T-T-TỪ Trg 197 ]

-- Phổ Hiền: Hạnh độ sanh cùng khắp pháp giới là phổ,gần địa vị cực thánh là hiền.

Tam Hiền:Thập trụ ,thập hạnh, Thập hồi hướng.

Tam vị Phổ Hiền:Vị tư lương ,Vị gia hạnh, Vị thông đạt.

-- ÂM: Văn chung ngọa bất khởi,Hộ pháp thiện thần sân,Hiện thế duyên phước bạc,Lai thế thọ xà thân.(Nghĩa là: Nằm nghe tiếng chuông mà không dậy, làm cho những vị thần hộ pháp giận, trong đời duyên phước kém, kiếp tới trở thành thân rắn)

ÂM: Long nữ hiến châu thành Phật quả,Đàn-na xả thí phúc như hà?

-- Ỷ Lan: “Đạo Thiền liễu ngộ Sắc hòa Không,Không Sắc dung thông nhất thể đồng;Vượt khỏi hai bờ, lìa bốn tướng, Nhập vào Biển Giác sáng vô cùng; Gần bùn thôn-nữ không lùi tục; Đài-các Vương-phi, Bụt làm lòng.Từ-Mẫu xứng danh Quan-Âm-Nữ,Thảo-Đường sáng-tỏ, Việt Thiền-tông".