NHỊ THẬP NGŨ HỮU

Nhi ̣ Thập Ngũ Hữu (25 cõi)

Tứ đại bộ châu: (bốn châu lớn trong vũ trụ):

- Tiếng Phạn gọi: “Diêm Phù Đề” tức là Nam Thiệm Bộ Châu (tên cây) dịch ý là Thắng kim (của quí lạ rất nhiều).

- Tiếng Phạn gọi: “Phất Bà Đề” tức là Đông Thắng Thần Châu, vì thân người ở châu này rất đẹp.

- Tiếng Phạn gọi:"Cù Đà Ni” tức là Tây Ngưu Hóa Châu vì châu này sản xuất loại trâu rất nhiều (mua bán, đổi

chác đều nhờ trâu cũng như cõi này nhờ tiền).

- Tiếng Phạn gọi: “Uất Đơn Việt” tức là Bắc Cu Lô Châu. Tàu dịch:“Thắng xứ” (phong cảnh của châu này rất đẹp)

*

Trong Kinh Đại Bát Niết Bàn, Đức Phật có nói đến 25 cõi. Sau đây là 25 cõi mà Đức Phật nói đện:

Nhị Thập Ngũ Hữu (25 cõi)

*Nhị thập ngũ hữu (25 cõi): 25 cõi này còn trong tam giới.

Tứ vức, tứ ác thú,

Lục dục, tịnh phạm thiên,

Tứ thiền, tứ vô sắc,

Vô tưởng, cập bất hoàn.

– Tứ vức cõi có: Đông thắng thần châu, Tây ngưu hóa châu, Nam thiện bộ châu, Bắc câu lâu châu.

– Tứ ác thú cõi có: Địa ngục, Ngạ quĩ, Súc sanh, A tu la.

– Lục dục cõi có: Tứ thiên vương thiên, Đa lợi thiên, Da ma thiên, Đâu xuất đà thiên, Hóa lạc thiên, Tha hóa tự tại thiên.

– Trời Phạm thiên cõi.

– Tứ thiền cõi có: Sơ thiền, Nhị thiền, Tam thiền, Tứ thiền.

– Tứ vô sắc cõi có: Không vô biên xứ, Thức vô biên xứ, Vô sở hữu xứ, Phi tưởng phi phi tưởng xứ.

– Vô tưởng cõi (trời vô tưởng): là tu thiền định thấy mình không còn gì nữa, không còn tư tưởng, tất cả rõng không (diệt tận định).

– Cập bất hoàn cõi: 5 lối tu thiền định để không còn vô minh (nếu tu đúng thì từ đây được quả nhập lưu).

*

(1) Hai Mươi Lăm Cõi Giới - Nhị Thập Ngũ Hữu (25 cõi) 二 十 五 有

25 cõi này còn trong tam giới.

Tứ vức, tứ ác thú,

Lục dục, Tịnh phạm thiên,

Tứ thiền, tứ vô sắc,

Vô tưởng, cập bất hoàn.

- Tứ vức cõi có: Đông thắng thần châu, Tây ngưu hóa châu, Nam thiện bộ châu, Bắc câu lâu châu.

- Tứ ác thú cõi có: Địa ngục, Ngạ quĩ, Súc sanh, A tu la.

- Lục dục cõi có: Tứ thiên vương thiên, Đao lợi thiên, Dạ ma thiên, Đâu suất đà thiên, Hóa lạc thiên, Tha hóa tự tại thiên.

- Trời Phạm thiên cõi.

- Tứ thiền cõi có: Sơ thiền, Nhị thiền, Tam thiền, Tứ thiền.

- Tứ vô sắc cõi có: Không vô biên xứ, Thức vô biên xứ, Vô sở hữu xứ, Phi tưởng phi phi tưởng xứ.

- Vô Tưởng Cõi (Trời Vô Tưởng - Vô Tưởng Thiên): là tu thiền định thấy mình không còn gì nữa, không còn tư tưởng, tất cả rõng không (diệt tận định).

- Bất Hoàn Cõi (Tịnh Cư Thiên)

Là 18 năng lực đặc thù duy chỉ Phật hoặc Bồ-tát mới có, còn Thanh văn, Duyên giác không có.

I. 18 pháp bất cộng của Phật:

Gọi đủ là Thập bát bất cộng phật pháp (18 pháp bất cộng của Phật). Nội dung 18 pháp này giữa Phật giáo Đại thừa và Tiểu thừa có sự khác biệt.

a. Theo Phật giáo Đại thừa:

Căn cứ Đại phẩm bát-nhã kinh, quyển 5; Đại trí độ luận, quyển 6; Đại thừa nghĩa chương, quyển 20; Pháp giới thứ đệ, quyển hạ… ghi chép, thì 18 pháp bất cộng của Phật là:

1. Thân vô thất: Thân không lỗi lầm. Nghĩa là, từ vô lượng kiếp đến nay, Phật thường lấy Giới, Định, Tuệ, Từ bi… để tu tập trang nghiêm thân mình, tất cả mọi công đức đều viên mãn, tất cả moi phiền não đều đã diệt hết.

2. Khẩu vô thất: Miệng không có lỗi lầm. Nghĩa là, Phật có đầy đủ vô lượng trí tuệ biện tài, thuyết pháp tùy theo căn cơ của chúng sanh, khiến cho tất cả đều được chứng ngộ.

3. Niệm vô thất: Ý không lỗi lầm. Nghĩa là, Phật tu các thiền định thâm sâu, tâm không tán loạn, đối với các pháp tâm không còn vướng mắc, đắc an ổn đệ nhất nghĩa.

4. Vô dị tưởng: Không có ý phân biệt. Nghĩa là, Phật phổ độ một cách bình đẳng đối với tất cả chúng sanh, tâm không lựa chọn.

5. Vô bất định tâm: Tâm luôn ở trong định. Nghĩa là, Phật luôn đi, đứng, nằm, ngồi trong thiền định.

6. Vô bất tri dĩ xả: Xả tất cả những điều đã biết. Đối với tất cả các pháp, Đức Phật đều biết hết rồi mới xả, không một pháp nào được biết rồi mà không xả.

7. Dục vô giảm: Ước muốn độ sinh không giảm sút. Dù Phật đã đầy đủ tất cả mọi công đức, nhưng đối với các pháp, ý chí tu học chưa từng giảm sút và ước muốn độ sinh tâm không mệt mỏi.

8. Tinh tấn vô giảm: Tinh tấn không giảm. Thân tâm của Phật tràn đầy sức tinh tấn, thường độ tất cả chúng sinh, chưa từng dừng nghỉ.

9. Niệm vô giảm: Trí nhớ không giảm. Đối với pháp của ba đời chư Phật, Phật thường ghi nhớ, giữ gìn không bao giờ khuyết giảm.

10. Tuệ vô giảm: Phật có đủ tất cả trí tuệ, vô lượng vô biên, không thể cùng tận.

11. Giải thoát vô giảm: Phật đã viễn ly tất cả phiền não, chấp trước, đã giải thoát hoàn toàn hữu vi và vô vi.

12. Giải thoát tri kiến vô giảm: Trong tất cả những pháp đã giải thoát, Phật thấy biết một cách rõ ràng, phân biệt rõ ràng, không có gì trở ngại.

13. Nhất thiết thân nghiệp tùy trí tuệ hành: Tất cả thân nghiệp đều hành động theo trí tuệ.

14. Nhất thiết khẩu nghiệp tùy trí tuệ hành: Tất cả khẩu nghiệp đều hành động theo trí tuệ.

15. Nhất thiết ý nghiệp tùy trí tuệ hành: Tất cả ý nghiệp đều hành động theo trí tuệ.

(Phật tạo tác ba nghiệp thân, khẩu, ý bằng trí tuệ, trước hết ngài quán sát sự được – mất, sau đó tùy theo trí tuệ mà hạnh động, cho nên cả ba nghiệp đều không có lỗi lầm mà chỉ có lợi ích cho chúng sinh).

16. Trí tuệ tri quá khứ thế vô ngại: Trí tuệ của Phật thấy biết quá khứ không có gì chướng ngại.

17. Trí tuệ tri vị lai thế vô ngại: Trí tuệ của Phật thấy biết vị lai không có gì chướng ngại.

18. Trí tuệ tri hiện tại thế vô ngại: Trí tuệ của Phật biết hết hiện tại không có gì chướng ngại.

b. Theo Phật giáo Tiểu thừa:

Căn cứ Đại tì-bà-sa-luận, quyển 17; Câu-xá luận, quyển 27… ghi chép, 18 pháp bất cộng của Phật là Thập lực, Tứ vô sở úy, Tam niệm trụ và Đại bi.

II. 18 pháp bất cộng của Bồ-tát:

Theo Bảo vũ kinh, quyển 4:

1. Bố thí không theo sự chỉ bảo của người khác.

2. Trì giới không theo sự chỉ bảo của người khác.

3. Nhẫn nhục không theo sự chỉ bảo của người khác.

4. Tinh tấn không theo sự chỉ bảo của người khác.

5. Thiền định không theo sự chỉ bảo của người khác.

6. Bát-nhã không theo sự bảo của người khác.

7. Thực hành nhiếp sự để thu nhiếp tất cả chúng sinh hữu tình.

8. Hiểu rõ pháp hồi hướng.

9. Lấy phương tiện thiện xảo làm chủ, tự tại tu hành và khiến cho tất cả chúng sinh tu hành, đồng thời có khả năng thị hiện tối thượng thừa để được xuất ly.

10. Không bao giờ thối thất pháp Đại thừa.

11. Khéo léo thị hiện trong cõi sinh tử, niết-bàn nhưng vẫn thường an lạc; sử dụng ngôn ngữ, âm thanh khéo léo tùy thuận theo văn hóa thế tục mà ý nghĩa khác tục.

12. Trí tuệ dẫn đường, mặc dù thọ sinh vô số thân hình khác nhau nhưng không làm điều gì lỗi lầm.

13. Thân, khẩu, ý luôn luôn đầy đủ mười nghiệp thiện.

14. Để nhiếp hóa chúng sinh hữu tình, Bồ-tát không bao giờ từ bỏ chúng sinh, thường thực tập hạnh nhẫn chịu tất cả mọi khổ uẩn.

15. Vì thế gian mà thị hiện làm chỗ yêu thương, hạnh phúc.

16. Dù ở chung với phàm phu ngu si và Thanh văn, chịu không biết bao nhiêu khổ não nhưng không đánh mất tâm nhất thiết trí, giống như ngọc báu kiên cố, thanh tịnh, trang nghiêm.

17. Nếu giáo cho tất cả pháp vương thì lấy lụa và nước làm quán đảnh cho họ.

18. Không bao giờ xa lìa tâm mong cầu chính pháp chư Phật thị hiện.

*

LỜI PHỤ:

Diêm phù đề: Là một thứ cây ở giữa châu Nam thiệm bộ này, hoa sắc vàng rất đẹp hơn vàng thiệt, nên gọi là Thắng kim.

Đông thắng thần châu: Vì châu này con người xinh đẹp lạ thường, nên gọi là Thắng thần hay Thắng thân.

Tây ngưu hóa châu: Châu này sản xuất loại trâu rất nhiều, người ta lấy trâu làm của cải mua bán, đổi chác, nên gọi là châu Ngưu hóa.

Bắc cu lô châu: Người sanh vào châu này, sự sung sướng như cõi trời, nên gọi là Thắng xứ, rất thù thắng (thiệt đẹp). Bốn châu đây, mỗi châu cũng gọi là quả địa cầu, hay bốn thế giới, mỗi thế giới có nhựt, nguyệt có núi Tu Di. Song trong bốn châu này không phải như năm châu: Âu, Á, Úc, Mỹ, Phi mà người đời thường gọi.