PHẬT GIÁO VUA TRẦN

Điều Ngự Giác Hoàng - Trần Nhân ... 

XUÂN VÃN 

Niên thiếu hà tằng liễu sắc không, 

Nhất xuân tâm sự bách hoa trung. 

Như kim khám phá Đông hoàng diện, 

Thiền bản, bồ đoàn khán trụy hồng. 

Núi thứ nhất, sanh

Chân tể huân đào vạn tượng thành

Bản lai phi triệu hựu phi manh

Chỉ sai hữu niệm vong vô niệm

Khước bội vô sinh thụ hữu sinh

Tị trược chư hương, thiệt tham vị

Nhãn manh chúng sắc, nhĩ văn thanh

Vĩnh vi lãng đãng phong trần khách

Nhật viễn gia hương vạn lý trình.

Kệ núi thứ hai, Lão

Nhân sinh tại thế nhược phù âu

Thọ yểu nhân thiên mạc vọng cầu

Cảnh bức tang du tướng hướng vãn,

Thân như bồ liễu tạm kinh thâu

Thanh điêu tích nhật phan lang mấn,

Bạch biến đương niên lã vọng đầu

Thế sự thao thao hồn bất cố

Tịch dương tây chiếu thủy đông lưu

Núi thứ 3, bệnh

Âm dương khiên đức bản tương nhân

Biến tác tai truân cập thế nhân

Đại để hữu than phương hữu bệnh,

Nhược hoàn vô bệnh diệc vô than

Linh đan mạn sá trường sinh thuật,

Lương dược nan linh bất tử xuân

Tảo nguyện viễn ly ma cảnh giới

Hồi tâm hướng đạo dưỡng thiên chân

Núi 4,Tử

Bãi đẳng cuồng phong quát điạ sinh

Ngư ông túy luý điếu chu hoành

Tứ thùy vân hợp âm mai sắc,

Nhất phái ba phiên cổ động thanh

Vũ cước trận thôi phiêu lịch lịch

Lôi xa luân chuyển nộ oanh oanh

Tạm thời trần liễm thiên biên tĩnh,

Nguyệt lạc trường giang dạ kỷ canh

Trần  Thái Tông:

Thiên giang hữu thủy thiên giang nguyệt

Vạn lý vô vân vạn lý thiên.

Lưu thủy hạ sơn phi hữu ý

Bạch vân xuất tụ bản vô tâm”

Trần Thánh Tông:

Tự thị quyện thì tâm tự tức

Bất quan nhiếp niệm, bất quan thiền”

Tuệ Trung thượng sĩ :

Hành diệc thiền, tọa diệc thiền

Nhất đóa hồng lô hỏa lý liên”

Trần Thái Tông – Tứ sơn kệ:

Tứ sơn liễu bích vạn thanh tùng

Bích liễu đô vô, vạn vật không

Hỉ đắc lư nhi tam cước tại

Mịch kỳ đả sấn thướng cao phong”

Trần Nhân Tông – Xuân vãn.

Thiền bản bồ đoàn khán trụy hồng”

TRẦN THÁI TÔNG

Mạc vị vô tâm vân thị đạo                  

Vô tâm du cách nhất trùng quan.

 TRẦN THÁI TÔNG

Trúc ảnh tảo giai trần bất động

Nguyệt luân xuyên hải thủy vô ngân.

TRẦN THÁI TÔNG

Nhược thực nhược hư

trúc ảnh tảo giai trần bất động.

Thị không thị sắc nguyệt xuyên hải để thuỷ vô ngân.

T.N TÔNG:

Cư trần lạc đạo thả tuỳ duyên

Cơ tắc xan hề khốn tắc miên

Gia trung hữu bảo hưu tầm mịch

Đối cảnh vô tâm mạc vấn thiền”.

Trần Thái Tông:

Vĩnh vi lãng đãng phong trần khách,

Nhật viễn gia hương vạn lý trình

Trần Nhân Tômg.:

Hoát nhiên Phật tánh đẳng hư không,

Thị hiện vương thân thể diệc đồng.

Quyền thật tinh quang bao chúng lý,

Hiển khai Phật pháp độ quần mông.

Trần Thái-Tông :

Phổ thuyết sắc thân

Vô vị chân nhân xích nhục đoàn,

Hồng hồng bạch bạch mạc tương man.

Thùy tri vân quyện, trường không tịnh,

Thúy lộ thiên biên, nhất dạng san.

Trần Nhân Tông:

Thân như hô hấp tỵ trung khí,

Thế tự phong hành lĩnh ngoại vân.

Đỗ quyên đề đoạn nguyệt như trú,

Bất thị tâm thường không quá xuân.

Trần Nhân Tông:

Thị phi niệm trục triêu hoa lạc

Danh lợi tâm tùy dạ vũ hàn

Hoa tân vũ tình sơn tịch tịch

Nhất thanh đề điểu hựu xuân tàn.

TRẦN NHÂN TÔNG:

Nhất thiết pháp bất sanh.

Nhất thiết pháp bất diệt.

Nhược năng như thị giải.

Chư Phật thường tại tiền.

Hà khứ lai chi hữu .

Lý Nhân Tông: (1)

Sùng Phạm cư Nam quốc

Tâm không cập đệ qui     

Nhĩ trường hồi thụy chất 

Pháp pháp tận ly vi.  

Trần Nhân Tông:

Đăng Bảo Đài Sơn

Địa tịch đài du cổ

Thời lai xuân vị thâm

Vân sơn tương viễn cận

Hoa kính bán tình âm

Vạn sự thuỷ lưu thủy

Bách niên tâm ngữ tâm

Ỷ lan hoành ngọc địch

Minh nguyệt mãn hung khâm

Hòa thượng Trúc Lâm dịch: 

CUỐI XUÂN 

Thuở bé chưa từng rõ sắc không, 

Xuân về hoa nở rộn trong lòng. 

Chúa Xuân nay bị ta khám phá, 

Thiền bản, bồ đoàn, ngắm cánh hồng.  

Dịch

Thiên điạ giao thoa vạn vật thành

Nhân duyên hội ngộ sắc và danh

Vì sai hữu niệm quên vô niệm

Bổn trái vô sanh chịu hữu sanh

Muĩ lưỡi mê hương ưa mùi vị

Mắt tai đắm sắc thích âm thanh

Lang thang khách trọ đời phiêu bạt

Xa cách quê hương vạn dặm trình.

Dịch

Bềnh bồng sóng nước kiếp con người

Thọ yểu nào ai cưỡng số trời

Cảnh đã nương dâu làn nắng tắt

Thân như bồ liễu làn sương rơi

Phan lang thưở nọ đầu xanh mướt

Lã vọng năm nay tóc bạc rồi

Sự thế bộn bề, thôi ngoảnh lại,

Vầng hồng gác núi, nước trôi xuôi.

Dịch

Âm dương hoạ phúc vốn theo nhau

Gieo rắc nhân gian nỗi thảm sầu

Vì bởi có thân, nên có bệnh

Nếu như không xác, ắt không đau

Phép tiên, đã mấy ai không chết

Thuốc thánh nào đâu kẻ sống lâu

Xa lánh cõi ma mau tỉnh thức

Trên đường tu đạo sớm quay đầu

Dịch

Lồng lộng khắp nơi trận gió ngàn,

Ông chài say khướt mặc thuyền lan

Bốn bề mây kéo trời u ám

Một giải sống gầm trống giục ran

Tầm tả cơn mưa bay lã tả

Ì ầm tiếng sấm nổ lan man

Giây lâu, tan bụi bầu trời tạnh

Đêm xuống, dòng sông bong nguyệt tan.

Nghĩa:

Ngàn sông có nước ngàn trăng hiện

Muôn dặm không mây muôn dặm trời.

Nước chảy xuống đồi không cố ý,

Mây ra khỏi núi vốn vô tâm.

nghĩa:

Lúc mệt mỏi rồi tâm tự tắt,

Chẳng cần nhiếp niệm, chẳng cần thiền 

Nghĩa:

Đi cũng thiền, ngồi cũng thiền,

Trong lửa lò hồng một đóa sen

Nghĩa:

Bốn núi cheo leo vạn khóm xanh,

Muôn lời không cả hiểu cho rành,

Lừa ba chân đó may tìm được,

Lên thẳng non cao sấn bước nhan.

Nghĩa:

Nệm cỏ ngồi yên ngó rụng hồng.

NGHĨA

Chớ bảo vô tâm ấy là đạo                         

Vô tâm còn cách một lớp rào.  

NGHĨA

Bóng trúc quét sân trần chẳng động

Vầng trăng xuyên biển nước không xao

NGHĨA:

Như thực như hư, bóng trúc quét thềm,

bụi trần chẳng chuyển.

Là không là sắc, trăng xuyên đáy biển,nước không dấu vết.

NGHĨA

Ở đời vui đạo hãy tuỳduyên

Đói đến thì ăn mệt ngủ liền

Trong nhà có báu thôi tìm kiếm

Đối cảnh không tâm chớhỏi thiền. 

NGHĨA:

Phong trần thất thểu làm thân khách,

Ngày một xa quê vạn dặm đường.

Nghĩa:

Rỗng toang Phật tánh tợ hư không,

Thị hiện thân vua thể cũng đồng.

Quyền thật sáng ngời gồm mọi lý,

Mở mang Phật pháp độ quần mông.

Dịch:

Nói rộng sắc thân

Vô vị chân nhân thịt đỏ au,

Hồng hồng bạch bạch chớ lầm nhau.

Ai hay mây cuộn, không toàn tịnh,

Sương biếc bên trời một núi xanh.

Dịch:

Thân như hơi thở qua buồng phổi,

Kiếp tựa mây luồn đỉnh núi xa.

Chim quyên kêu rã bao ngày tháng,

Đâu phải mùa xuân dễ luống qua.

Dịch:

Thị phi buổi sớm theo hoa rụng

Danh lợi mưa đêm với lạnh tàn

Hoa hết mưa ngừng non vắng lặng

Tiếng chim chợt hót báo xuân tàn.

Nghĩa:

Tất cả pháp không sanh.

Tất cả pháp không diệt.

Ai hiểu được như vầy.

Thì chư Phật hiện tiền.

Nào có đến có đi” 

Nghĩa:        

Nước Nam ngài Sùng Phạm   

Tâm không thi đậu về

Tai dài hiện tướng lạ

Pháp pháp thảy nhiệm mầu.

DỊCH thơ Ngô Tất Tố

LÊN NÚI BẢO ĐÀI

Đất vắng đài thêm cổ,

Ngày qua xuân chửa nồng.

Gần xa mây núi ngất,

Nắng rợp ngõ hoa thông.

Muôn việc nước trôi nước,

Trăm năm lòng nhủ lòng.

Tựa lan, nâng ống sáo,

Đầy ngực ánh trăng lồng.