SŁOWNIK ISLAMSKI
W poniższym słowniczku znajdziecie wyjaśnienia podstawowych słówek.
Jeśli szukanego przez Was słówka nie ma, zajrzyjcie TUTAJ.
A B C D F G H I K Ł M N Q R S T U Z
A
Abu – tata (występuje w imionach, na przykład Abu Bakr – ojciec Bakra).
Adab - dobre maniery, grzeczność
Ahl al-Kitab - Ludzie Księgi; ludzie wyznający religie opierające się na Księgach Objawionych, czyli żydzi, chrześcijanie, zoroastrianie.
Ajat– pojedynczy werset (linijka) z Koranu; znak.
Ajaty – wersety z Koranu (wiele); znaki.
Akida - zasady wiary islamu (zobacz tutaj).
Alim – uczony islamski (uczeni – wielu – to ulama).
Allah – Bóg Jedyny (zob. tutaj).
Amiin – amen - „niech tak się stanie”, mówimy je na koniec sury Al-Fatiha (Otwierającej), a także po tym, jak kierujemy prośby do Allaha; Amin znaczy także wierny, zaufany - tak mówiono na Proroka Muhammada (pokój z nim), gdyż był bardzo uczciwy i prawdomówny.
Amir - przywódca.
Amir al-Muminin – Przywódca Wiernych; tytuł nadawany kalifom sprawującym władzę religijną po Proroku (pokój z nim).
Ansarowie – Pomocnicy (jeden to ansar); byli to mieszkańcy Medyny, pomagali Prorokowi Muhammadowi (pokój z nim) i pierwszym muzułmanom, którzy wyemigrowali z Mekki (Muhadżirom).
Aqida – zasady i przedmioty wiary (zob. tutaj).
Arafat – wzgórze w pobliżu Mekki, na którym pielgrzymi spędzają połowę dnia (od południa do zachodu słońca) w czasie hadżdż, dziewiątego dnia miesiąca Zul Hidżdża (zob.kalendarz muzułmański).
Asr – popołudnie; także modlitwa popołudniowa, trzecia z pięciu modlitw obowiązkowych, odprawiana w czasie od zakończenia czasu zuhr) do momentu na krótko przed zachodem słońca.
Azan – islamskie wezwanie do pięciu obowiązkowych modlitw dziennie (zob. tutaj).
A B C D F G H I K Ł M N Q R S T U Z
B
Baraka- łaska Boża; błogosławieństwo Allaha.
Basmala – zwrot „Bismillahi ar-Rahmani ar-Rahim – „W imię Boga, Miłosiernego, Litościwego” (zob. bismillah tutaj).
Bida – coś nowego, nowa praktyka wprowadzona do religii – islamu; Prorok Muhammad (pokój z nim) powiedział, że każda bida jest zbłądzeniem, a każde zbłądzenie prowadzi do Ognia Piekielnego, dlatego należy się wystrzegać zmieniania praktyk religijnych i wykonywać je wszystkie tak, jak pokazał nam nasz Prorok (pokój z nim).
Bint – córka (często pojawia się w imionach, wskazując o kogo dokładnie chodzi; na przykład: Aisza bint Abu Bakr – Aisza, córka Abu Bakra).
A B C D F G H I K Ł M N Q R S T U Z
C
Chutba – kazanie, przemowa skierowana do zebranych (na przykład przed modlitwą piątkową).
A B C D F G H I K Ł M N Q R S T U Z
D
Dadżdżal (al-Masih ad-Dadżdżal) – inaczej Antychryst, który pojawi się na Ziemi przed końcem świata; będzie kłamcą odsuwającym ludzi od Allaha; będzie jednooki (drugie oko będzie miał wadliwe), a na czole będzie mieć napis "niewierny", którzy będą mogli przeczytać tylko ludzie wierzący. Dadżdżal zostanie zabity przez Proroka Jezusa (pokój z nim), który przyjdzie ponownie na Ziemię.
Dała – zapraszanie; pokazywanie islamu poprzez słowa i czyny; nawoływanie ludzi do podążania za zasadami Allaha i Jego Wysłannika Muhammada (pokój z nim).
Din – religia.
Dżahannam – Piekło.
Dżahilija – okres ignorancji przed islamem; czas, kiedy ludzie czcili bożki poza Allahem, nie przestrzegali zasad religii, o której mówili już wszyscy wcześniejsi Prorocy wysłani przez Allaha (pokój z nimi).
Dżanna – Ogrody Raju.
Dżihad – staranie się (np. być lepszym) lub walka na drodze Allaha.
Dżinn – niewidzialne stworzenia powstałe z ognia; są dżinny dobre i złe, podobnie jak ludzie; Szatan (Iblis) także należy do dżinnów.
Dżumua – piątek; także modlitwa piątkowa w meczecie, przed którą wygłaszane jest kazanie – chutba; osobom modlącym się w meczecie zastępuje ona tego dnia modlitwę Zuhr.
Dua – prośby w formie modlitwy do Boga Jedynego (Allaha).
A B C D F G H I K Ł M N Q R S T U Z
E
Eid al-Adha – Święto Ofiarowania; rozpoczyna się 10 dnia miesiąca Zul Hidżdża (zob. kalendarz muzułmański); muzułmanie w tym dniu odmawiają specjalną zbiorową modlitwę, oraz zabijają baranka (lub inne zwierzę), na pamiątkę ofiary Abrahama (więcej informacji TUTAJ).
Eid al-Fitr – święto muzułmańskie na zakończenie Ramadanu; obchodzone pierwszego dnia miesiąca Szałłal (zob. kalendarz muzułmański). Więcej informacji TUTAJ.
A B C D F G H I K Ł M N Q R S T U Z
F
Fadżr – świt; także pierwsza z pięciu obowiązkowych modlitw, odmawiana w czasie od świtu do wschodu słońca.
Fard – obowiązek (rzeczy, które wykonywać trzeba).
Fatła – opinia uczonych islamskich wyjaśniająca jakąś sprawę, wydana w oparciu o Koran i Sunnę.
Fikh - prawodawstwo muzułmańskie oparte o Koran i Sunnę.
Fitna - pokusa, zły podszept szatana, niezgoda między wiernymi, sianie nieufności pomiędzy muzułmanami.
Fitra - naturalny stan człowieka, z jakim każdy się rodzi - świadomość istnienia Jedynego Boga, dopiero później otoczenie, rodzice, kultura, zwyczaje zmieniają ten pierwotny stan.
A B C D F G H I K Ł M N Q R S T U Z
G
Ghaib - niewidzialne, ukryte, oczekiwane; do ghaib należą: Aniołowie, Raj, Dzień Sądu itp.
Ghazła - bitwa armii muzułmańskich w obronie wiary i pozwalająca na szerzenie jej.
Ghusl – kąpiel, w której myje się całe ciało (zob. tutaj).
A B C D F G H I K Ł M N Q R S T U Z
H
Hadis – wypowiedź o tym, co powiedział, zrobił czy na co pozwolił lub czego zakazał Prorok Muhammad (pokój z nim).
Hadżdż – wielka pielgrzymka do Mekki, jeden z pięciu filarów wiary islamu (zobacz tutaj).
Halal – dozwolone (coś, co można robić, na co Allah pozwolił).
Hanif - osoba, która jeszcze przed objawieniem islamu czciła jedynie Allaha, szła za przykładem Abrahama, który w Koranie także jest nazwany hanifem.
Haram – zabronione (coś, czego robić nie wolno); także: święte (na przykład Święty Meczet).
Hasana - dobry uczynek; hasanat - dużo dobrych uczynków.
Hidżab – zasłona, okrycie; dotyczy sposobu ubioru oraz zachowania zgodnego z zasadami islamu.
Hidżra – Wielka Emigracja (w 622 roku Prorok Muhammad wyemigrował z muzułmanami z Mekki, gdzie byli prześladowani, do Medyny, gdzie znaleźli bezpieczne schronienie – od tego momentu liczy się kalendarz muzułmański – zob. tutaj).
Hilal - półksiężyc.
Hira - nazwa jaskini, w której często przebywał Prorok Muhammad (pokój z nim); tam rozmyślał, tam też po raz pierwszy przybył do niego anioł Gabriel, przekazując Prorokowi Objawienie od Allaha - pierwsze wersety Koranu.
A B C D F G H I K Ł M N Q R S T U Z
I
Ibada – czczenie Allaha poprzez czyny (np. modlitwy, post, pielgrzymka, jałmużna itp.), ale też poprzez bycie Mu posłusznym i życie zgodnie z Jego wolą.
Iblis – zwany także Szatanem; to dżinn, który nie posłuchał Allaha, kiedy nakazał mu On pokłonić się Adamowi. Iblis kusi też ludzi, żeby popełniali błędy i grzechy. Dlatego powinniśmy prosić Allaha o ochronę przed pokusami Szatana.
Ibn – syn (często pojawia się w imionach osób, aby wskazać dokładnie o kogo chodzi; na przykład: Muhammad ibn Abdullah – Muhammad syn Abdullaha).
Idżma – zgoda uczonych w jakiejś sprawie związanej z islamem, jeśli nie ma co do niej wyjaśnienia w Koranie i Sunnie.
Idżtihad – wysiłek uczonego, aby na podstawie dowodów z Koranu i Sunny podjąć jakąś decyzję odnośnie zasad religijnych.
Ihram - stan czystości duchowej i fizycznej podczas pielgrzymki do Mekki (hadżdż).
Imam – przywódca; także osoba prowadząca modlitwę.
Iman – wiara; im większa jest nasza wiara, tym lepszymi muzułmanami jesteśmy.
Indżil – Ewangelia; Księga dana Prorokowi Jezusowi (pokój z nim) przez Allaha; jedna z Ksiąg Objawionych (zobacz tutaj).
Iqama – drugie wezwanie do modlitwy, wykonywane tuż przed nią (zob. tutaj).
Isra – Nocna Podróż Proroka Muhammada (pokój z nim) z Mekki do Jerozolimy na cudownym rumaku o imieniu al-Buraq; po niej miała miejsce miradż.
Isza – noc; także piąta z modlitw obowiązkowych, odprawiana od początku nocy, gdy czerwone światło słońca zniknie za horyzontem, trwa do połowy nocy.
Itikaf - odosobnienie się muzułmanina w meczecie w celu modlitw, recytacji Koranu.
A B C D F G H I K Ł M N Q R S T U Z
K
Kaba – Święty Dom w Mekce w kształcie sześcianu (jak kostka do gry), zbudowana przez Proroka Abrahama i jego syna Izmaela (pokój z nimi) na rozkaz Allaha; później przebudował ją Prorok Muhammad (pokój z nim); w kierunku Kaby zwracają się wszyscy muzułmanie podczas modlitwy.
Kafir – niewierny; osoba, która nie wierzy w przesłanie wszystkich Proroków - od czasu nadejścia Proroka Muhammada (pokój z nim) każdy, kto odrzuca jego nauki (tzn. islam) nazywana jest kafir.
Kalif – następca, namiestnik; tak określano przywódców muzułmańskich po Proroku Muhammadzie (pokój z nim); czterema wielkimi kalifami byli: Abu Bakr, Umar, Usman i Ali ibn Abi Talib.
Koran – Święta Księga muzułmanów, którą Allah objawił Prorokowi Muhammadowi (pokój z nim); są to autentyczne, nie zmienione Słowa Boga (zob. tutaj).
Kufr – niewiara, odrzucenie wiary; osoba, która odrzuca islam nazywa się kafir.
A B C D F G H I K Ł M N Q R S T U Z
Ł
Ładżib – to, co bowiązkowe.
Łali – opiekun.
Łitr – nieparzyste; nazwa nadobowiązkowej modlitwy nocnej, składającej się z nieparzystej liczby cykli.
Łudu – obmycie przed modlitwą (zob. tutaj).
A B C D F G H I K Ł M N Q R S T U Z
M
Maghrib – zachód słońca; także nazwa czwartej z pięciu modlitw obowiązkowych, odprawianej od zachodu słońca do początku nocy, czyli do zniknięcia czerwonego światła słonecznego za horyzontem.
Mahr – dar ślubny, jaki pan młody daje pannie młodej.
Mahram – mężczyzna związany z kobietą w taki sposób, że jest im zabronione małżeństwo; mahram dla kobiety to jej tata, dziadek, syn, wnuk, brat, wujek (brat taty lub mamy), teść (tata męża), zięć (mąż córki), przybrany syn (syn jej męża od innej kobiety), brat mleczny (to znaczy taki, który nie należy do rodziny, ale wykarmiła go swoim mlekiem nasza mama).
Makruh – niemile widziany; coś, czego się robić nie powinno, chociaż nie jest to zabronione.
Malaika - anioły (zob. tutaj).
Masdżid – arabska nazwa meczetu.
Masih (al-Masih) - Mesjasz; tytuł Proroka Jezusa (pokój z nim).
Mazhab - szkoła prawnej interpretacji zasad islamu. Są cztery takie główne szkoły, które różnią się tylko pewnymi szczegółami, wszystkie opierają się jednak na Koranie i Sunnie.
Meczet – budynek, w którym muzułmanie zbierają się głównie na modlitwę; meczet pełni też inne role – jest miejscem spotkań muzułmanów, nauczania, itp.
Mihrab – nisza w ścianie w meczecie, oznaczająca kierunek, w jakim wierni powinni się modlić muzułmanie (qiblę).
Minaret – wieżyczka meczetu, z której muezzin ogłasza azan.
Minbar (Mimbar) – stopień, podwyższenie; miejsce w meczecie, z którego wygłaszane jest kazanie (chutba).
Miradż – podróż Proroka Muhammada (pokój z nim) do nieba, podczas której anioł Gabriel wyjaśniał mu co się dzieje z duszą ludzką po śmierci; wtedy też zostały przekazane Prorokowi (pokój z nim) niektóre z zasad muzułmańskich, między innymi modlitwa pięć razy dziennie; miradż miała miejsce zaraz po isra, tej samej nocy.
Misłak - kawałek patyka ze specjalnego drzewa, służący do czyszczenia zębów (zamiast szczoteczki i pasy); takiego misłaka używał Prorok (pokój z nim); dziś jest udowodnoione, że substancje w misłaku zabijają bakterie.
Muezzin - osoba zwołująca na modlitwę (wykonująca azan).
Mufti - uczony muzułmański, który ma prawo do wydawania opini religijnych (fatł). Jest to najwyższy tytuł uczonego muzułmańskiego w kraju.
Muhadżid – osoba wykonująca dżihad.
Muhadżir – Emigrant; wielu to muhadżirin (zobacz niżej).
Muhadżirin (Muhadżirowie) – Emigranci (liczba mnoga od Muhadżir); pierwsi muzułmanie, którzy wyemigrowali z Prorokiem Muhammadem (pokój z nim) z Mekki do Medyny (zobacz hidżra). Zostali do tego zmuszeni przez politeistów, którzy prześladowali ich tylko dlatego, że byli oni muzułmanami.
Mumin – wierzący (nie każdy muzułmanin jest prawdziwie, głęboko wierzącym).
Munafik – hipokryta; osoba mówiąca jedno, a myśląca czy robiąca coś innego, pokazująca się ludziom innym niż jest naprawdę. Hipokryci są w oczach Allaha gorsi niż politeiści.
Mustahab – zalecane; czyn, który dobrze jest wykonywać, choć nie jest obowiązkowy;
Muszrik – osoba dopuszczająca się szirk (politeista, bałwochwalca).
A B C D F G H I K Ł M N Q R S T U Z
N
Nabi – to po arabsku prorok, czyli osoba otrzymująca, którą Allah wybiera spośród ludzi i wysyła, by głosił Boskie Przesłanie - nawoływał ludzi, aby czcili tylko Allaha, oraz pokazywał w jaki sposób najlepiej to robić. Prorokami byli także wysłannicy (zobacz różnicę, czytając kto to jest wysłannik).
Nadżasa - brud, nieczystość.
Nafl – dodatkowe, nadobowiązkowe uczynki (na przykład dodatkowe modlitwy, jałmużna).
Nija – intencja (cel, dla którego coś robimy).
Nikah - ślub muzułmański.
Niqab – zasłona na twarz kobiety.
A B C D F G H I K Ł M N Q R S T U Z
Q
Qadar – przeznaczenie (zob. tutaj).
Qibla – kierunek Kaby w Mekce w Arabii Saudyjskiej; w tym kierunku modlą się wszyscy muzułmanie na całym świecie.
Qudsi – święty; hadisy qudsi to takie, w których Prorok Muhammad (pokój z nim) przekazał słowa samego Allaha, które jednak nie są częścią Koranu.
Qur’an – arabska nazwa Koranu
A B C D F G H I K Ł M N Q R S T U Z
R
Rahma - łaska Allaha, miłosierdzie.
Raka – jeden cykl modlitwy (od pozycji stojącej do pokłonu) (zob. tutaj).
Ramadan – miesiąc postu; dziewiąty księżyc w kalendarzu księżycowym (zob. kalendarz muzułmański).
Rasul - to po arabsku wysłannik; wszyscy wysłannicy Allaha byli także prorokami, ale szczególnymi, gdyż dodatkowo dostali od Allaha Księgę Objawioną (zobacz tutaj). Wysłannikami byli tacy prorocy jak: Abraham, Mojżesz, Dawid, Jezus, Muhammad (pokój z nimi wszystkimi).
Riba - lichwa, procent zysku; są dwa rodzaje riby - oprocentowanie pożyczonych pieniędzy, oraz branie towaru dobrej jakości i oddawanie takiej samej ilości, lecz złej jakości. Riba jest w islamie surowo zabroniona.
Risala - przesłanie, misja proroka.
Ruku – ukłon w modlitwie.
A B C D F G H I K Ł M N Q R S T U Z
S
Sabr - cierpliwość.
Sadaka – jałmużna; może nią być przekazanie pieniędzy czy jakichś rzeczy potrzebującym, albo dobry uczynek, który zadowala Allaha (na przykład pomoc udzielona komuś, albo nawet uśmiech).
Sahaba – towarzysze Proroka Muhammada (pokój z nim), którzy go znali i uczyli się od niego islamu (jeden to sahabi).
Sahifa - Zwoje; Księga, którą Allah dał Prorokowi Abrahamowi (pokój z nim); jedna z Ksiąg Objawionych (zobacz tutaj).
Sahabi – towarzysz Proroka Muhammada (pokój z nim) (wielu to sahaba).
Salat – modlitwa obowiązkowa (modlitwy – kilka – to salałat); muzułmanie odprawiają modlitwy (salat) pięć razy dziennie (zob. tutaj).
Salam – pokój; to także muzułmańskie powitanie.
Saum - post.
Sudżud – pokłon - pozycja w modlitwie.
Suhur – posiłek przed rozpoczęciem całodziennego postu.
Sunna – słowa, zachowanie i nauki Proroka Muhammada(pokój z nim); drugie po Koranie źródło wiedzy o islamie.
Sura – rozdział Koranu. Wszystkich sur jest w Koranie 114.
Szahada – świadectwo; wyznanie wiary: "Nie ma boga (nikogo godnego czci) oprócz Allaha, a Muhammad jest Wysłannikiem Allaha" (zobacz tutaj).
Szahid – męczennik.
Szaria – prawo islamskie.
Szejch – starszy człowiek; uczony.
Szirk – grzech politeizmu; dodawanie Allahowi partnerów, czczenie lub przypisywanie boskości komuś czy czemuś innemu, zamiast Allahowi, lub razem z Allahem; jest to największy z grzechów. Osoba, która popełnia szirk nazywa się muszrik.
Szura - rada, narada, zebranie.
A B C D F G H I K Ł M N Q R S T U Z
T
Tabi’i – uczeń towarzyszy Proroka (pokój z nim); wielu to tabi’un.
Tabi’un – uczniowie towarzyszy Proroka (pokój z nim); jeden to tabi'i.
Tafsir – komentarz i wyjaśnienie Koranu.
Tahara - czystość ciała i duszy w islamie.
Tahlil – zwrot „La ilaha illa Allah” („Nie ma boga poza Allahem”), będący częścią szahady.
Tajammum – oczyszczenie się przed modlitwą czystym pyłem, prochem zamiast wodą (jak w łudu), jeśli nie ma (lub nie można użyć) wody (zob. tutaj).
Takbir – zwrot „Allahu Akbar” (Allah jest Wielki).
Tauba - skrucha - żal za grzech i proszenie Allaha o wybaczenie.
Tałhid – wiara jedynego Allaha oraz w Jego Imiona i atrybuty (opisy).
Taqua – pobożność, prawość, bogobojność, która sprawia, że osoba czci Allaha z całych sił, chce Go zadowolić, jest Mu posłuszna, nie robi rzeczy zabronionych, za to wykonuje dużo dobrych uczynków.
Tarałih – modlitwy nocne w czasie Ramadanu.
Tasbih – zwrot „Subhan Allah” („Cześć Allahowi”).
Taslim – mówienie salam, zwłaszcza w modlitwie.
Taszahud – wypowiadanie szahady, szczególnie podczas modlitwy.
Taura - Tora; Księga, którą Allah dał Prorokowi Mojżeszowi (pokój z nim); jedna z Ksiąg Objawionych (zobacz tutaj).
A B C D F G H I K Ł M N Q R S T U Z
U
Ulama – uczeni islamscy (jeden uczony to alim).
Umm – mama (często używane w imionach arabskich, na przykład Umm Salama – mama Salamy).
Umma – naród, wspólnota.
Umra – mniejsza pielgrzymka do Mekki.
A B C D F G H I K Ł M N Q R S T U Z
Z
Zabur – Psalmy; Księga, którą Allah dał Prorokowi Dawidowi (pokój z nim); jedna z Ksiąg Objawionych (zobacz tutaj).
Zakah – obowiązkowa jałmużna (zob. tutaj).
Zamzam – wyjątkowe źródło w Mekce, które wypłynęło z głębi ziemi z woli Allaha dla Hadżar (żony proroka Abrahama) i jej syna Izmaela (pokój z nim).
Zikr – wspominanie Allaha, pamiętanie o Nim, wychwalanie Go.
Zimmi – niemuzułmanie, którzy żyją w państwie islamskim i otrzymują od muzułmanów ochronę, mają swobodę praktykowania swojej religii, w zamian płacąc podatek inny niż zakat płacony przez muzułmanów. Zuhr – południe; to także nazwa drugiej z pięciu obowiązkowych modlitw, wykonywanej w czasie między południem a po południem.