ใบบัวบก
คนที่อกหักเป็นประจำต้องเคยโดนไล่ให้ไปกินน้ำใบบัวบกกันแน่ๆ ซึ่งนั่นเป็นคำเปรียบเปรยที่ทำให้เราเห็นภาพของประโยชน์และสรรพคุณอันเลื่องลือใน "ใบบัวบก" (Gotu kola) ได้ชัดเจนขึ้นว่า สามารถช่วยแก้อาการช้ำในได้เป็นอย่างดี โดยสรรพคุณเด่นของใบบัวบกนี้ถูกกล่าวขานกันมาเนิ่นนานจนคนส่วนใหญ่เข้าใจว่ารู้จักสมุนไพรชนิดนี้กันดีแล้ว
ลักษณะของใบบัวบก
บัวบก เป็นพืชล้มลุกขนาดเล็ก ที่อยู่ในวงศ์ผักชี เป็นพืชที่พบอยู่โดยทั่วไปตามแถบเอเชีย โดยจะมีกลิ่นฉุนเล็กน้อย เมื่อพูดถึงใบบัวบกแล้ว หลายๆ คนคงคุ้นหน้าคุ้นตากันจากสรรพคุณในเรื่องการช้ำในนั่นเอง (ไม่ได้เกี่ยวกับอกหักแต่อย่างใด) บัวบกนั้นเป็นสมุนไพรที่มีฤทธิ์เย็นจึงเหมาะแก่ผู้ที่ขี้ร้อน เหงื่อออกง่าย ซึ่งนอกจากแก้ช้ำในแล้ว บัวบกยังมีสรรพคุณทางยาในด้านอื่นๆ อย่างการคลายความอ่อนล้า บำรุงสมอง เป็นต้น
ต้น ลำต้นของบัวบกจะมีลักษณะเป็นไหล (Stolen) โดยจะเลื้อยไปตามผิวดิน ไหลมีรูปทรงกลม โดยไหลอ่อนมีสีขาว ไหลแก่สีน้ำตาล มีลักษณะเป็นข้อปล้อง ด้านล่างของข้อมีรากแขนงแทงลงไปในดิน โดยแต่ละข้อจะแตกแขนงไหลไปเรื่อยๆ
ใบ มีลักษณะเป็นใบเดี่ยว ออกเป็นกระจุก กระจุกละหลายใบตามข้อ แผ่นใบเป็นทรงค่อนข้างกลมแต่บริเวณฐานใบเว้าเข้าตรงกลาง ใบจึงมีรูปร่างคล้ายๆกับไต ผิวใบค่อนข้างเรียบสีเขียวสด ท้องใบสีอ่อนกว่ามีขนปกคลุมเล็กน้อย ขอบใบหยัก
ดอก ดอกออกเป็นช่อ มีรูปทรงคล้ายร่ม ก้านช่อยาว ขนาดเล็กทรงกลม กลีบดอกสีขาว เกสรตัวสู้สั้น แทงช่อดอกออกมาตามซอกใบของข้อ
ผล ผลขนาดเล็ก รูปทรงกลมและแบน
เมล็ด เปลือกแข็ง สีเขียวหรือสีม่วงน้ำตาล
สมุนไพรใบบัวบก...แก้ช้ำใน แก้ช้ำโรค
ใครที่คิดแบบนั้นขอให้ติดตามกันต่อไป เพราะเราจะทำให้คุณได้เห็นถึงคุณค่าของใบบัวบกที่หลายคนอาจไม่เคยทราบกัน ที่จริงแล้วใบบัวบกยังมีสรรพคุณทางยาอีกมากมาย สามารถรักษาโรคได้สารพัด เพราะใบบัวบกเป็นพืชที่มีฤทธิ์เย็น มีสารประกอบสำคัญหลายชนิด มีวิตามินและแร่ธาตุอยู่สูง อาทิ วิตามินเอ วิตามินบี 1 วิตามินบี 2 วิตามินบี 6 วิตามินเค แคลเซียม โซเดียม แมกนีเซียม และกรดอะมิโนที่สำคัญต่อร่างกาย
ดังนั้น ความสามารถในการรักษาโรคของสมุนไพรชนิดนี้จึงมีมาก ใบบัวบกช่วยต้านการอักเสบทั้งหลาย สร้างเสริมการทำงานของสมองและความจำไม่หลงลืมง่าย แก้ร้อนในกระหายน้ำ และแก้อาการเหนื่อยล้าอ่อนเพลีย นอกจากนี้ในตำราแพทย์แผนจีนบอกว่า ใบบัวบกนั้นมีคุณสมบัติช่วยรักษาบาดแผลและโรคผิวหนัง เช่น โรคเรื้อน โรคสะเก็ดเงิน ฯลฯ เป็นยาอายุวัฒนะ รวมทั้งยังได้รับการพูดถึงสรรพคุณว่าช่วยป้องกันการติดเชื้อของไวรัสตับอักเสบ รักษาแผลในกระเพาะอาหาร บรรเทาอาการปวดข้อรูมาตอยด์ แก้ท้องเสีย ท้องอืด และลดการเหี่ยวย่นของผิวพรรณได้ด้วย
14 สรรพคุณของใบบัวบก ในการรักษาโรค
1. ใบบัวบกมีสรรพคุณที่แก้อาการช้ำในหรือได้รับบาดเจ็บจากการถูกกระแทก โดยจะช่วยสลายเลือดที่คั่งค้าง ลดอาการปวดบวมและการอักเสบให้ทุเลาลง
2. ใบบัวบกมีฤทธิ์เย็นและรสขม จึงช่วยแก้ไข้ ร้อนใน ตัวร้อน อ่อนเพลีย กระหายน้ำและเหงื่อออกมากในช่วงอากาศร้อนได้ดี
3. ใบบัวบกช่วยบำรุงสมองและระบบประสาท เสริมสร้างให้ความจำดีขึ้น เพิ่มสมาธิ และช่วยชะลอการเกิดโรคความจำเสื่อมในวัยผู้สูงอายุ
4. ใบบัวบกมีสารสำคัญอย่างโซเดียม มีฤทธิ์ในการสมานแผลให้หายเร็ว ช่วยฆ่าเชื้อแบคทีเรียและเชื้อรา และช่วยเร่งการสร้างเนื้อเยื่อใหม่
5. ใบบัวบกมีสรรพคุณเป็นยาช่วยขับปัสสาวะ แก้อาการปัสสาวะติดขัด ป้องกันการเกิดนิ่วในทางเดินปัสสาวะ และยังช่วยรักษาโรคดีซ่านด้วย
6. ประโยชน์ของใบบัวบกช่วยดูแลเรื่องสายตา โดยมีสรรพคุณช่วยรักษาและฟื้นฟูสายตาจากอาการตาอักเสบ บวมแดง ระคายเคืองตา แพ้แสง และตาแห้ง เพราะใบบัวบกมีวิตามินเอสูง
7. ใบบัวบกช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการสร้างคอลลาเจนและอีลาสติน ซึ่งเป็นโครงสร้างหลักของเซลล์ต่างๆ ในร่างกาย ให้มีความยืดหยุ่น สามารถทำงานได้ดีขึ้น
8. ใบบัวบกมีสรรพคุณในการรักษาโรคผิวหนัง อย่างโรคเรื้อน โรคสะเก็ดเงิน หัด หิด และผดผื่นคันตามผิวหนัง
9. ประโยชน์ของใบบัวบกกับอารมณ์ ใบบัวบกจะทำให้ร่างกายและอารมณ์สดชื่น จิตใจสงบและผ่อนคลาย ส่งผลให้นอนหลับได้ง่ายและสนิทขึ้น
10. ใบบัวบกมีประโยชน์ช่วยบรรเทาอาการเจ็บคอ กลืนอาหารกลืนน้ำลำบาก หรือคอเป็นหนอง บำรุงเสียงได้ด้วย
11. ใบบัวบกเหมาะกับการใช้รักษาโรคบิด เพราะช่วยแก้อาการเริ่มที่จะเป็นโรคบิด ปวดเบ่งอุจจาระหรือมีเลือดปนเมื่อขับถ่าย และยังช่วยรักษาอาการท้องเสีย
12. ประโยชน์ของใบบัวบกกับโรคมะเร็ง โดยใบบัวบกมีสารที่ช่วยชะลอและยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์ที่อาจจะเป็นมะเร็งได้
13. ใบบัวบกมีสรรพคุณช่วยทำให้การไหลเวียนของเลือดดี สามารถไปหล่อเลี้ยงส่วนต่างๆ ของร่างกายได้ดียิ่งขึ้น และช่วยลดอาการปวดศีรษะหรือวิงเวียนศีรษะลงได้
14. ประโยชน์ของใบบัวบกกับความงาม ใบบัวบกสามารถนำมาคั้นเอาน้ำเพื่อใช้บำรุงผิวหน้าให้ขาวกระจ่างใส รักษาสิว และลบรอยตีนกาที่เป็นรอยตื้นๆ
วิธีทำน้ำบัวบก
1. นำบัวบกมาล้างให้สะอาดโดยนำมาทั้งใบ ต้น และราก
2. หั่นเป็นท่อนหรือชิ้นเล็กๆ แล้วนำไปปั่นให้ละเอียด
3. ผสมน้ำกับใบบัวบกบดแล้วคั้นเอาน้ำแรกออกมาก่อน แล้วนำกากที่เหลือมาผสมน้ำแล้วคั้นอีกรอบเพื่อนำเอาสารอาหารออกมาจนหมด โดยน้ำที่ใช้คั้นเป็นสะอาดที่อุณหภูมิห้อง ไม่ต้องใช้น้ำร้อนหรือนำน้ำที่คั้นได้ไปต้ม
4. นำน้ำคั้นใบบัวบกที่ได้มากรองด้วยผ้าขาวบาง
5. น้ำที่ได้จากการกรองอาจจะยังมีกากหลงเหลืออยู่ ให้รินดื่มเฉพาะส่วนที่ใสๆ เท่านั้น
6. สำหรับการแต่งรส สามารถใส่น้ำตาลหรือน้ำเชื่อมได้ ถ้าหากน้ำเชื่อมได้จากการต้มใบเตยผสมด้วย น้ำเชื่อมจะหอมมากยิ่งขึ้น น้ำใบบัวบกที่ดีๆ ต้องเป็นน้ำที่คั้นมาใหม่ๆ เท่านั้น
ใบบัวบกกับการรักษาสิว
ในใบบัวบกมีสารชนิดหนึ่งซึ่งช่วยลดการอักเสบของผิวหนัง สมานแผล ช่วยให้แผลหายเร็วขึ้นและยังสามารถระงับการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรียซึ่งเป็นสาเหตุของการเกิดหนอง ดังนั้นใบบัวบกจึงใช้ได้ดีกับสิวอักเสบ วิธีการก็คือ นำบัวบกไปล้างให้สะอาด 3-5 ต้น แล้วนำมาปั่นให้ละเอียด ผสมน้ำเล็กน้อยแล้วนำมาพอกหน้าจากนั้นล้างออกด้วยน้ำสะอาด สำหรับการรักษาสิวนอกจากพอกหน้าแล้ว ควรรักษาควบคู่ไปกับการทานบัวบก จะทำให้ผิวหน้าฟื้นฟูได้ไวยิ่งขึ้น
ผลิตภัณฑ์ดูแลสุขภาพจากใบบัวบก
บัวบกผงบรรจุแคปซูล สรรพคุณช่วยในเรื่องการรักษาและบรรเทาอาการช้ำใน ทำให้แผลในร่างกายหายเร็วขึ้น ลดรอยช้ำรอยบวม ลดอาการอักเสบต่างๆ นอกจากนี้บัวบกยังมีสรรพคุณในเรื่องความจำเหมือนแปะก๊วย ช่วยบำรุงสมองทำให้ความจำดี มีสมาธิ ช่วยป้องกันและชะลอโรคอัลไซเมอร์ในผู้สูงอายุ
บัวบกผง ผลิตเป็นยาแผนปัจจุบันโดยใช้โรยแผล และทำเป็นแบบเม็ดใช้รับประทาน รักษาแผลสด แผลเปื่อย แผลไฟไหม้ ทั้งยังช่วยป้องกันการเกิดรอยแผลเป็นด้วย
น้ำมันใบบัวบก นำมาชโลมศีรษะ ช่วยให้ผมดกดำ ลดปัญหาผมขาดร่วงและผมหงอกก่อนวัย
เครื่องสำอางค์ ปัจจุบันมีการใช้สารสกัดจากใบบัวบกมาเป็นส่วนผสมในเครื่องสำอาง
ข้อควรระวังในการทานใบบัวบก
อย่างไรก็ดี แม้สรรพคุณและประโยชน์ของใบบัวบกจะมีมาก แต่หากจะใช้ใบบัวบกในการรักษาสุขภาพ จำเป็นต้องพิจารณาพื้นฐานร่างกายของแต่ละคนด้วย คนที่มีร่างกายขี้หนาวจะไม่เหมาะกับใบบัวบก เนื่องจากมีฤทธิ์เป็นยาเย็นมาก ซึ่งเหมาะกับคนขี้ร้อนมากกว่า หรือในบางคนที่มีอาการแพ้สารบางอย่างในใบบัวบกก็อาจทำให้เกิดอาการคลื่นไส้ อาเจียน วิงเวียนศีรษะ ควรหยุดใช้ทันที โดยข้อควรระวังในการทานใบบัวบกสามารถสรุปเป็นข้อๆ ได้ดังนี้
บัวบกเป็นพืชที่มีฤทธิ์เย็นจัด จึงไม่เหมาะกับผู้ที่ขี้หนาว หรือท้องอืดบ่อยๆ
การทานบัวบกในรูปแบบยาควรทานตามฉลากให้ถูกต้องตามขนาดที่ระบุไว้
การทานบัวบกแบบสดๆควรทานทั้งต้น รากและใบ เพราะสารอาหารและยาไม่ได้อยู่ตรงบริเวณใบอย่างเดียว
สำหรับผู้ที่แพ้บัวบก หากทานเข้าไปแล้ว อาจจะมีอาการถ่ายเป็นเลือด ใจสั่น แขนขากระตุกได้
ไม่ควรทานติดต่อกันเกิน 10 วันเพราะอาจก่อให้เกิดอันตรายต่อร่างกายได้
จากที่ได้กล่าวถึงประโยชน์และสรรพคุณทางยาของสมุนไพรใบบัวบกกันมา ก็คงจะทำให้เราได้ทราบและเข้าใจมากขึ้นว่า ใบบัวบกไม่ได้ใช้แก้อาการช้ำในได้ดีอย่างเดียว แต่ยังช่วยรักษาโรคได้อีกเยอะ แถมสามารถกินได้ทุกเพศและทุกวัย หากกินเป็นประจำก็จะส่งเสริมให้มีสุขภาพที่ดีไปได้อีกนานเชียว