ยากินรักษาสิว สรุป
มีที่ใช้ประมาณ 4 กลุ่ม
1.ยาปฏิชีวนะ
2.ยาฮอร์โมน
3.กรดวิตามินเอ(แบบกิน)
4.ยาสเตียรอยด์
ข้อ บ่งใช้ สิวอักเสบรุนแรงปานกลางถึงมาก หรือได้รับยาทาอย่างเต็มที่แล้วได้ผลไม่ดี หรือสิวที่มีโอกาสเกิดแผลเป็นได้สูง หรือทำให้เกิดภาะวความผิดปกติทางจิตใจ/วิตกกังวลมาก
1.ยาปฏิชีวนะ
ที่นิยมใช้
ยาอื่นๆที่ใช้รักษาสิวได้ : ampicillin, amoxycillin, clindamycon, miotin
ข้อบ่งชี้
รักษาสิวอักเสบปานกลางถึงรุนแรง
ระยะเวลากิน
ทั่วไปต้องใช้เวลาอย่างน้อย 3 สัปดาห์จึงเริ่มเห็นผล และได้ผลเต็มที่ประมาณ 6-8 สัปดาห์
และเมื่อเริ่มเห็นผลกินต่ออีกระยะเพื่อควบคุมไม่ให้สิวเกิดใหม่
สรุป กิน 2 เดือนอย่างต่ำ
ปัญหา
การดื้อยาปัจจุบันมีบ่อยขึ้น การให้กินร่วมกับทายาBP ช่วยลดปัญหาดื้อยาได้
หากดื้อมากต้องใด้รับยา isotretinoin
ยาที่นิยมใช้
1.Tetracyclin
sig.เริ่ม 250mg qid ac or bid ac
สิวดีขึ้น ลดลงเหลือ 250mg bid ac จนหยุดยา
ให้กินตอนท้องว่างก่อนอาหาร ครึ่งชั่วโมง หรือ หลังอาหาร 2 ชั่วโมง
เพื่อหลีกเลี่ยงการจับตัวกับcalcium เหล็ก จะทำให้ลดการดูดซึมได้
ข้อควรระวัง
-ห้ามใช้หญิงมีครรภ์ เด็กอายุต่ำกว่า 13 ปี หรือจนกว่าฟันแท้จะขึ้นครบ(cathD)
-กินยาต่อเนื่องนานทำให้คันช่องคลอด ทวารหนัก จากการเพิ่มจำนวนของยีสต์
-อาจมีอาการ dyspepsia คลื่นไส้ แน่นอาเจียน ควรกินพร้อมอาหารและให้ดื่มน้ำเยอะๆจะช่วยลดอาการได้
-ไม่ควรกินยาขนานนี้พร้อมกับนม ไอศกรีม หรือยาลดกรด
-ยาที่หมดอายุจะเป็นพิษต่อไต เกิด Fanconi-like syndrome
-ผื่นผิวแพ้แดด
2.Doxycycline
ใช้กรณีที่สิวไม่ตอบสนองหรือทนต่อยา erythromycin หรือ erythromycin ไม่ได้
sig.เริ่ม 50-100mg bid pc
ข้อควรระวัง
-เด็กต่ำกว่า 8 ปี หญิงมีครรภ์ ห้ามใช้(cathD)
-ห้ามกินพร้อมกับนมยาลดกรด
-ยาทำให้คลื่นไส้มาก ควรกินพร้อมอาหาร ให้ดื่มน้ำเยอะๆจะช่วยลดอาการได้
-ทำให้ผิวไวต่อแสง ผิวไหม้่แดดมากกว่า tetracycline
-ยาที่หมดอายุจะเป็นพิษต่อไต เกิด Fanconi-like syndrome
3.Minocyclineเป็นอนุึพันธ์ของ tetracycline
ใช้กรณีสิวหัวหนอง pustule, สิวดื้อต่อยา tetracycline, erythromycin
sig. 50-100mg bid
ข้อควรระวัง
-ห้ามกินพร้อมกับนมยาลดกรด
-เด็กต่ำกว่า 8 ปี หญิงมีครรภ์ ห้ามใช้(cathD)
-อาจ ทำให้เกิดอาการวิงเวียน คลื่นไส้ อาเจียน ฟันดำ (ภาพที่ 3) รอยน้ำเงินดำที่รอยสิว รวมถึงในช่องปากได้ จึงต้องคอยระวังหมั่นตรวจดู. อย่างไรก็ตามรอยดำนี้จะค่อยๆ จางลงเมื่อหยุดยา
-ทำให้ผิวไวต่อแสง
-ยาหมดอายุทำให้เกิด Fanconi-like syndrome ได้ และทำให้เกิดตับอักเสบและ lupus-like syndromes.
ประสิทธิภาพ Mino>Doxy>Tetra
4.Erythromycin
sig. 250-500mg bid pc
ฤทธิ์ฆ่าเชื้อแบคทีเรียและต้านอักเสบจึงช่วยลดรอยแดงของเม็ดสิว
ใช้ในเด็ก คนท้องได้ หรือ ใช้แทนtetracyclineได้
ข้อควรระวัง
-ยาทำให้เกิดคลื่นไ้ส้ได้ ควรกินพร้อมอาหาร
5.Bactrimใช้กรณีดื้อต่อ tetracycline
sig 2 x2 pc
ข้อควรระวัง
-การแพ้ยาถึงขั้นรุนแรง Stevens-Johnson และ toxic epidermal necrolysis ควรหยุดยาเมื่อมีผิ่นขึ้น
-megaloblastic anemia หาก cbc ผิดปกติให้หยุดยา
-ห้ามใช้ในหญิงมีครรภ์(cathC)
-ปรับยาในผู้ป่วยโรคไต
ยาอื่นๆที่ใช้รักษาสิวได้ : ampicillin, amoxycillin, clindamycon, miotin
สรุป ตามตาราง
ข้อสำคัญ ขนาดเริ่มต้นควรใช้จนสิวหายไปชัดเจน ประมาณ 3-6 สัปดาห์แล้วค่อยลดลงเป็น maintenance
2.ยาฮอร์โมนคุมกำเนิด
สำหรับสิวในผู้ใหญ่ หน้ามันมาก หญิงที่มีขนมาก ผมบางแบบผู้ชาย
ยาที่ใช้ เรียงตามความแรงในการรักษาสิว จากมากไปน้อย
Diane 35(EE0.035mg,CPA2mg): 21 tab
สำหรับmod-severe acne.
ข้อดี-เสีย คลื่นไส้ บวมน้ำ น้ำหนักขึ้นได้ แต่รักษาสิวได้ดี
Yasmin(EE0.03,DP3mg): 21 tab
สำหรับmoderate acne
ข้อดี-เสีย ต้านการคั่งน้ำ-เกลือ, ไม่ทำให้น้ำหนักเพิ่ม
Yaz(EE0.02mg,DP3mg): 28tab(hormone 24 tab+ แป้ง 4 tab)
สำหรับmoderate acne
ข้อดี-เสีย ต้านการคั่งน้ำ-เกลือ, ไม่ทำให้น้ำหนักเพิ่ม ช่วยรักษาภาวะ premenstrual syndrome ด้วย กินต่อกันได้เลยไม่ต้องเว้นช่วง
Oilezz(7tแรก EE0.04,DSG0.025mg/15tหลัง EE0.03,DSG0.125mg)
สำหรับmild-mod acne
ข้อดี-เสีย มี ฤทธิ์androgenต่ำๆ ช่วงแรกสิวอาจเห่อได้ คลื่นไส้ ปวดคัดเต้านม น้ำหนักขึ้นได้ มีฮอร์โมนสูงลดปัญหาเลือดออกกระปริกระปอยได้ เหมาะสำหรับคนแต่งงานแล้ว
Oral contraceptive hormone for acne
ยาเม็ดคุมกำเนิด
-มีประโยชน์ให้ผู้หญิงบางราย พบว่า estrogen ลดการผลิด sebum ได้แต่ต้องใช้ขนาดที่สูงกว่าการคุมกำเนิด
-มักใช้ในกรณีที่ผู้หญิงไม่ตอบสนองต่อการรักษาพื้นฐานแล้ว
-มักใช้ร่วมกับยาขนานอื่นๆ
-ควรใช้ในเพศหญิงเท่านั้น
การออกฤทธิ์
antiandrogen effect เป็นตัวสำคัญในยากลุ่มนี้
โดยต้านและลดการสร้างฮอร์โมน androgen ลง ซึ่ง androgen เป็นตัวกระตุ้นให้ต่อมไขมันทำงานมากขึ้น
Estrogen ยังลดการผลิด sebum ด้วย
เนื่อง จากยาออกฤทธืลดไขมันซึ่งเป็นแต่สาเหตุเดียวของการเกิดสิว จึงมักไม่เริ่มการรักษาด้วยยาเม็ดคุมกำเนิดก่อน แต่จะใช้ในการรักษาสิวผู้หญิงที่ไม่ตอบสนองต่อการรักษาพื้นฐาน และมักใช้ร่วมกับยาอื่นในการรักษา
ข้อบ่งชี้ สำหรับสิวหรือภาวะ ที่เหมาะสมในการรักษาด้วยฮอร์โมน คือ
-สิวที่เริ่มเป็นในวัยผู้ใหญ่
-สิวเห่อก่อนมีประจำเดือน
-สิวที่คางและขากรรไกร
-หน้ามันมาก
-ผู้หญิงทีมีลักษณะของฮอร์โมนเพศชายสูง เช่น มีหนวดเครา ขนขึ้นมาก และมีผมบางแบบผู้ชาย
-ประจำเดือนมาไม่ปกติ
-ต้องการคุมกำเนิดร่วมด้วย
ระยะเวลาการรักษา
การรักษาเห็นผลเร็วสุด 6-8 สัปดาห์ แต่อาจต้องกินอย่างน้อย 3 เดือนจึงเริ่มเห็นผล และสิวอาจเห่อในช่วงเริ่มต้น
ยาเม็ดที่ใช้คือ
ชนิดที่มีส่วนผสมของ estrogen-progestin(cyproterone acetate)
พบ ว่า progestins รุ่นที่ 3 คือ norgestimate, desogestrel , drospirenone และ gestodene มีฤทธิ์ของฮอร์โมนเพศชายต่ำที่สุด แต่ยารุ่นใหม่มีฤทธิ์ estrogenicity สูงขึ้นจะเสี่ยงต่อเส้นเลือดอุดตันสูงด้วยเช่นกัน.
ยาคุมต้านสิว
ตัวไหนมีคุณสมบัติต้า่นสิวให้ดูที่ progestins ว่าตัวไหนมีฤทธิ์ต้าน androgen
ตัวที่มีฤทธ์ด้าน androgen มาก ทำให้ต้านสิวได้มาก ได้แก่
Cyproterone acetate > Desogestrel > Drospirenone > Chlormadinone acetate
Cyproterone ต้านสิวมากสุด แต่ข้อเสีย บวมน้ำ อ้วนง่าย
Drospirenone ต้านสิวปานกลาง แต่ดี ลดอ้วน ไม่บวมน้ำ นิยมกันในช่วงหลังๆ
ยาที่นิยม ยาคุมชนิดฮอร์โมนร่วม
1.Diane 35® [ยาอื่นๆ Preme(r)120,Tina(r)100,Sucee(r)90บ. ของไทยถูกกว่า]
แผง 21 เม็ดราคา 150 บาท
Ethinyl estradiol 0.035mg +Cyproterone acetate 2mg
cyproterone acetate : ฤทธ์ิต้าน androgen บ้างและลดปริมาณของandrogen ในร่างกายได้
sig. 1 tab/day
กินเหมือนยาคุมธรรมดา 1 เม็ดก่อนนอน
เริ่มกินวันที่ 1-5 ของประจำเดือน ครบ 21 วันรอประจำเดือนมา จึงเริ่มแผงใหม่
หากคุมกำเนิดด้วย ห้ามลืมกินมากกว่า 2 วัน
ใช้รักษา moderate-severe acne อาจเริ่มตัวนี้ก่อนรักษาสิวได้ผลดีแล้วค่อยปรับยาเป็นตัวอื่นเมื่อสิวดีขึ้น เช่นน้ำหนักขึ้นหรือมีคลื่นไส้มากก็ปรับเป็น yasmin หรือ yaz
ข้อดี ราคาถูก มีฤทธิ์ต้าน androgen
ข้อเสีย มี estrogen มากพอสมควรจึงอาจเกิดผลข้างเคียงเช่น คลื่นไส้ บวมน้ำ น้ำหนักขึ้นได้บ้าง
แต่ก็ทำให้ดูมีน้ำมีนวลขึ้นสำหรับคนผอม
2.Yasmin®
แผง 21 เม็ด ราคา 340 บาท
Ethinyl estradiol 0.03mg + drospirenone 3 mg
drospirenone : มีฤทธิ์ต้าน androgen เด่น และ antiminerocorticoid ต้านการคั่งน้ำและเกลือ แต่ไม่มีฤทธิ์ estrogen และ glucosteroid
ใช้รักษา สิวปานกลาง คนที่เคยกินยาคุมฮอร์โฮนต่ำ แลัวปรับมากินตัวนี้ คนอ้วน
ข้อดี
1.ต้านการคั่งน้ำและเกลือ การบวมน้ำจึงน้อยกว่า
2.ไม่ทำให้น้ำหนักเพิ่ม
ข้อเสีย
อาจเกิด hyperkalemia ต้องระวังในผู้ป่วยโรคใต หัวใจ ต่อมหมวกใต
3.Yaz®
แผง ฮอร์โมน 24 เม็ด แป้ง 4 เม็ด ราคาแพง 420-450 บาท
Ethinyl estradiol 0.02mg + drospirenone 3 mg
drospirenone : มีฤทธิ์ต้าน androgen และต้านการคั่งน้ำและเกลือ และไม่มีฤทธิ์ estrogen และ glucosteroid
รักษา
1.moderate acne เหมาะคนที่ร่างอวบอ้วนเนื่องจาก estrogen น้อยกว่า yasmin
อาจเริ่มตัวนี้ก่อนแล้วปรับเป็น yasmin ทีหลังก็ได้เนื่องจาก ตัวนี้ estrogen ต่ำกว่า
2.รักษาภาวะ premenstrual syndrome
ข้อดี
1.estrogen น้อย การเกิดคลื่นไส้อาเจียน น้ำหนักขึ้น เจ็บเต้านมจึงน้อยกว่า
2.ต้านการคั่งน้ำและเกลือ การบวมน้ำจึงน้อยกว่า
3.เนื่อง จากฮอร์โมนนาน 24 วัน จะทำให้ลดอาการที่เกิดจากฮอร์โมนเปลี่ยนแปลงก่อนมีรอบเดือน หรือ premenstrual syndrome เช่น สิว อารมณ์แปรปรวน หงุดหงิด ปวดท้อง เจ็บนม ท้องอืด เป็นต้น
สามารถรักษาได้ทั้งสิว และ PMS
4.ไม่ทำให้น้ำหนักเพิ่ม
5.กินต่อกันได้เลย ไม่ต้องหยุดยา
ข้อเสีย
อาจเกิด hyperkalemia ต้องระวังในผู้ป่วยโรคใต หัวใจ ต่อมหมวกใต
4.Oilezz®
แผง 22 เม็ด ราคาแพง 320-400 บ.
7เม็ดแรก Ethinyl estradiol 0.04mg +Desogestrel 0.025mg
15เม็ดต่อ Ethinyl estradiol 0.03mg +Desogestrel 0.125mg
Desogestrel : proges รุ่น 3 ทำให้ระดับ testos. ต่ำลง
มีฤทธิ์ progestin แรง แต่มีฤทธิ์ androgen ต่ำลง ทำให้ไม่อ้วนหน้าไม่มัน
แต่ไม่มีฤทธิ์ต้านหรือเหมือน estrogen
รักษา mild - moderate acne เหมาะกับสิวที่เป็นไม่มาก ไม่ให้หน้ามัน สิวจะไม่หายเร็วเท่า diann35 เหมาะคนแต่งงานแล้ว
ข้อดี
ยาเป็น biphasic ช่วยปรับสมดุลในร่างกาย
มีฮอร์โมน estrogen สูงลดปัญหาเลือดออกกระปริกระปอย หรือเลือดออกกลางคัน แม้ลืมกินเป็นบางครั้งก็ไม่ค่อยเป็นไร
มีฤทธิ์ต้าน androgen ด้วย แต่ตัวมันเองก็มี ฤทธิ์ androgen ต่ำๆด้วย
ข้อเสีย
กินช่วงแรกอาจมีสิวเห่อได้ เนื่องจากยังคงมีฤทธิ์ androgen ต่ำๆ
มี estrogen สูง มีผลข้างเคียงได้ คลื่นไส้อาเจียนน้ำหนักปวดคัดเต้านมได้
ภาวะแทรกซ้อนทั่วไป ของการใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดรักษาสิว
ที่พบบ่อย ได้แก่ คลื่นไส้, อาเจียน, ประจำเดือนผิดปกติ, น้ำหนักขึ้น,เจ็บเต้านม, เป็นฝ้า
พบได้บ้าง ประจำเดือนมาช้า ปวดประจำเดือน และมี premenstrual cramp
พบน้อยแต่มีอันตรายมาก ได้แก่ thrombophlebitis, pulmonary embolism และความดันโลหิตสูง.
ข้อแนะนำ
1.ยาคุมที่มีฮอร์โมนคล้ายเพศชายเป็นส่วนประกอบอาจทำให้สิวแย่ลง
2.บางรายสิวอาจเห่อในช่วงต้นของการรักษาได้
3.แพทย์บางท่านไม่นิยมใช้ เพราะสมดุลร่างกายจะเปลี่ยนแปลง
ยกเว้นในรายที่กินยาเม็ดคุมกำเนิดอยู่แล้วก็ปรับให้กินชนิดที่ไม่มีฮอร์โมนเพศชายผสมอยู่
4.ให้ผู้ป่วยที่กินยาเม็ดคุม กำเนิดรับการตรวจเต้านมอย่างสม่ำเสมอ และพบสูตินรีแพทย์เป็นระยะ
ข้อควรระวัง
เนื่องจากยาเสี่ยงต่อการเกิด deep vein thrombosis จึงควรเลือกใช้ในผู้หญิงที่มีลักษณะดังนี้
- อายุ ≤35 ปี
- ไม่สูบบุหรี่
- ไม่มีประวัติปวดศีรษะไมเกรน ความดัน โรคหัวใจ เบาหวาน ไขมัน
3.กรดวิตามินเอ(แบบกิน) : Isotretinoin (Roaccutane®, acnotin®)
เริ่ม 10-20 mg
Maintenance 40-60 mg/day
สำหรับรักษาสิวที่รุนแรงหรือดื้อต่อยาตัวอื่นๆแล้ว
ควรกินให้ได้ขนาดยาสะสม 120mg/kg/course ประมาณ 5 เดือน
ข้อระวังก่อนใช้ยา *
1. คุมกำเนิดก่อนกินยา 1 เดือน หลังหยุดยาให้คุมกำเนิดต่ออีก 1 เดือน
2. ทดสอบการตั้งครรภ์ว่าให้ผลลบก่อนกิน 2 สัปดาห์
3. ตรวจCBC, SGPT/SGOT, Triglyceride, cholesteral เมื่อ 0, 1, 3 เดือนหลังให้ยา
4.ยาสเตียรอยด์
ใช้ร่วมกับยาอื่นๆ กรณีที่สิวอักเสบมาก และใช้ระยะเวลาจำกัด
ขนาดที่ให้ ต้องใช้ขนาดสูงเพื่อผลลดการอักเสบ
Ref
http://drug.pharmacy.psu.ac.th/Question.asp?ID=14089&gid=7