พระนางมัลลิกาเป็นสตรีที่มีความเฉลียวฉลาดมีปฏิภาณไหวพริบแก้ปัญหาเฉพาะหน้าได้ดีทรงเป็นที่รัก และชื่นชมของพระสวามีเป็นอย่างมาก พระเจ้าปเสนทิโกศลถึงแม้ว่าในระยะหลังนี้พระองค์ จะหันมาสนใจ ในพระพุทธศาสนาก็ยังมีความเชื่อลัทธิดั้งเดิมบางอย่างอยู่ เช่น เชื่อในความศักดิ์สิทธิ์ของพิธีบูชายัญ ครั้งหนึ่ง พระองค์รับสั่งให้ตระเตรียมพิธีบูชายิ่งใหญ่ มีการฆ่าสัตว์ เพื่อเซ่นสรวงอย่างละ 700 ตัว พระนางมัลลิกาทรง ทัดทานมิให้พระองค์ทําบาป และได้แนะนําให้พระองค์เข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าเพื่อขอรับคําแนะนําซึ่งพระองค์ที่ ทรงทําตาม และยกเลิกพิธีบูชายัญ

อนึ่งเมื่อพระเจ้าปเสนทิโกศลแข่งกับชาวเมืองทําบุญกัน ประชาชนมักจะทําทานอันประณีตและมโหฬาร พระเจ้าปเสนทิโกศลจนพระทัยไม่รู้จะทําประการใด จึงจะทําให้ทานของพระองค์มโหฬารและแปลกใหม่ กว่าประชาชน จึงขอรับคําแนะนําจากพระนางมัลลิกา ซึ่งพระนางมัลลิกาก็แนะนําให้พระองค์ทรงทํา “อสทิสทาน” (ทานที่ไม่มีใครเหมือน) และพระองค์ก็ทรงทําตาม นับว่าเป็นความเฉลียวฉลาดอันเกิดจาก สติปัญญาของพระนางมัลลิกาอย่างแท้จริง

พระนางมัลลิกาไม่มีพระราชโอรสเมื่อพระนางพระครรภ์แก่ จวนจะมีประสูติกาล พระเจ้าปเสนทิโกศล ทรงมีความปรารถนาอยากได้พระราชโอรส แต่เมื่อพระนางมัลลิกาประสูติพระราชธิดา ทําให้พระองค์ เสียพระทัยมาก จึงเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าเพื่อปรับทุกข์ พระพุทธเจ้าตรัสปลอบพระทัยว่า ธิดาหรือ โอรสไม่สําคัญ เพศมิใช่เป็นเครื่องแบ่งหรือบอกความแตกต่างในด้านความรู้ความสามารถ สตรีที่มีสติปัญญาเฉลียวฉลาด ประพฤติธรรม และเป็นมารดาของบุคคลสําคัญ ย่อมประเสริฐกว่าบุรุษ ด้วยพระดํารัสนี้ ทําให้พระเจ้า ปเสนทิโกศลทรงพอพระทัยเป็นอย่างยิ่ง

ครั้งหนึ่ง พระเจ้าปเสนทิโกศลตรัสถามพระนางมัลลิกาว่า พระนางรักพระองค์หรือไม่ รักมากเพียงใด แต่พระนางมัลลิกากลับตอบว่า พระนางรักตนเองมากกว่าสิ่งใด ด้วยคําตอบของพระนางทําให้พระเจ้าปเสนทิโกศลทรงน้อยพระทัยด้วยทรงคิดว่าพระ มเหสี ไม่รักพระองค์เสมอเหมือนชีวิตของนาง เมื่อมีโอกาสเหมาะ จึงกราบทูลให้พระพุทธเจ้าทรงทราบถึงเรื่องดังกล่าว พระพุทธเจ้ากลับตรัสว่า “มัลลิกาพูดถูกแล้วมหาบพิตร เพราะบรรดาความรักทั้งหลายในโลกนี้ ไม่มีความรักใดจะเท่ากับความรักตนเองมัลลิกาพูดคําจริงตรงกับใจเธอ มหาบพิตรควรจะชื่นชมมเหสีที่ยึดมั่นในสัจจะ (ความจริง) เช่นนี้” พระเจ้าปเสนทิโกศลได้ฟังพระดํารัสนี้แล้ว จึงค่อยคลายความน้อยพระทัยลงได้

พระนางมัลลิกาเป็นพุทธสาวิกาผู้มั่นคงในธรรมและช่วยคนอื่นให้เข้าถึงธรรมด้วย ในฐานะพระมเหสี ของพระราชา พระนางเป็นพระสาวิกาพึ่งตัวเองได้ในทางธรรมและเป็นที่พึ่งของผู้อื่นโดยเฉพาะพระสวามี พระนางจึงทรงเป็นสตรีตัวอย่างที่ดีท่านหนึ่งในประวัติศาสตร์ของพระพุทธศาสนา