Ημερομηνία δημοσίευσης: Aug 26, 2013 1:3:50 PM
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ενηλίκων «Διοίκηση Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών» αποσκοπεί στην επιμόρφωση όσων απασχολούνται ή θέλουν να απασχοληθούν ως διοικητικά στελέχη ΜΚΟ. Στοχεύει στην παροχή εξειδικευμένων γνώσεων ώστε τα στελέχη αυτά να είναι αποτελεσματικότερα, γι’ αυτό παρέχει τα κατάλληλα μαθήματα από τις επιστημονικές περιοχές της οικονομίας και της διοικήσεως οργανισμών με τον ευέλικτο τρόπο της εξ αποστάσεως εκπαιδεύσεως. Χρηματοδοτείται από τον Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Έρευνας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το ίδιο Πανεπιστήμιο έχει ιδρύσει και το Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης που υλοποιεί τα σύντομης (λίγων μηνών) διάρκειας εκπαιδευτικά αυτά προγράμματα αξιοποιώντας τους καθηγητές και την υλικοτεχνική υποδομή του Πανεπιστημίου. Απευθύνεται κυρίως σε νέους επιστήμονες που θα ήθελαν να εξασφαλίσουν εργασία σε αυτόν τον τομέα καλύπτοντας τις βασικές ανάγκες τους για σταθερή εργασία, κοινωνική καταξίωση, αυτοσεβασμό, αλλά και τη δίψα για γνώση, την αίσθηση της αρμονίας και την ανάγκη της αυτοπραγματώσεως που έχουν. Εντάσσεται στο πλαίσιο της στρατηγικής της επιστημονικής εξειδικεύσεως. Για την διερεύνηση των μαθησιακών αναγκών του προγράμματος έχει χρησιμοποιηθεί η μέθοδος της αξιοποιήσεως του διαθεσίμου δείγματος. Για την αξιολόγησή του χρησιμοποιείται ο τύπος της απολογιστικής αξιολογήσεως και το μοντέλο των τεσσάρων επιπέδων του Kirkpatric, ενώ η αξιολόγηση αυτή μπορεί να ενταχθεί στην κατηγορία της συλλογικής εσωτερικής αξιολογήσεως. Οι αποδέκτες της αξιολογήσεως είναι ο Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας και το Κέντρο Επαγγελματικής Καταρτίσεως του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά και οι συντελεστές του προγράμματος οι οποίοι, βάσει αυτών των αξιολογήσεων, τροποποιούν, ανασχεδιάζουν και βελτιώνουν το πρόγραμμα.
Το πρόγραμμα αυτό πληρεί σε μεγάλο βαθμό τις προδιαγραφές ενός υψηλής ποιότητας προγράμματος συνεχιζομένης εκπαιδεύσεως.
Το πρόγραμμα σπουδών «Διοίκηση μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών» (στο εξής ΔΜΚΟ) παρακολουθήθηκε από τον γράφοντα το έτος 2005 και εξακολουθεί να προσφέρεται κατά καιρούς από το Κ.Ε.Κ. του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Γι’ αυτό και στην παρούσα εργασία χρησιμοποιείται παροντικός και όχι παρελθοντικός χρόνος. Η εμπειρία αυτή μας παρέχει την δυνατότητα να διαπιστώσουμε τις βελτιώσεις που έχουν επέλθει με την πάροδο του χρόνου και τις οποίες επισημαίνουμε στα κατάλληλα σημεία. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι οι βελτιώσεις αυτές αποτελούν καρπό της συνεχούς αξιολογήσεως του προγράμματος.
Η επιλογή του συγκεκριμένου προγράμματος έγινε λόγω της εξαιρετικής χρησιμότητας της γνώσεως του τρόπου διοικήσεως ενός μη κερδοσκοπικού –όπως τα διάφορα Εκκλησιαστικά νομικά πρόσωπα- για έναν κληρικό όπως ο γράφων, αλλά και της ευχέρειας της παρακολουθήσεώς του οποτεδήποτε και από οπουδήποτε, χάρις την σύγχρονη μέθοδο της διδασκαλίας μέσω διαδικτύου (ΚΕΚ Μεθοδολογία, 2011).
Στις ενότητες που ακολουθούν θα περιγράψουμε τα βασικά χαρακτηριστικά του προγράμματος, θα αναφερθούμε σε ποιους απευθύνεται, το πλαίσιο στρατηγικής δράσεως στο οποίο εντάσσεται, τη μέθοδο διερευνήσεως των μαθησιακών αναγκών που ακολουθείται και τα χαρακτηριστικά της αξιολογήσεως που εφαρμόζεται από αυτό το πρόγραμμα επιμορφώσεως ενηλίκων.
Το πρόγραμμα συνεχιζομένης εκπαιδεύσεως ενηλίκων που εξετάζουμε έχει τον τίτλο: «Διοίκηση Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών» και η επιτυχής ολοκλήρωσή του παρέχει στον εκπαιδευόμενο πιστοποιητικό επιμορφώσεως (Οδηγός Σπουδών, 2010).
Ο εκπαιδευτικός σκοπός του προγράμματος, ακολουθώντας τις ομαδοποιήσεις σκοπών του Βεργίδη (2008β), μπορεί να θεωρηθεί γενικώς η παροχή επαγγελματικών γνώσεων για την απόκτηση ή βελτίωση εισοδήματος. Άλλωστε και στον Οδηγό Σπουδών (2010) αναφέρεται ότι το πρόγραμμα απευθύνεται κυρίως σε όσους εργάζονται, ή επιθυμούν να εργασθούν ως στελέχη οργανισμών μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Ο Οδηγός Σπουδών του 2005 αναφέρει αναλυτικότερα ότι το πρόγραμμα αποσκοπεί στην παροχή επιπλέον εφοδίου για μία επιτυχημένη επαγγελματική καριέρα στον χώρο των Μή Κερδοσκοπικών Οργανισμών (στο εξής ΜΚΟ)
Οι εκπαιδευτικοί στόχοι του επιμορφωτικού προγράμματος αυτού όπως αναγράφει ο Οδηγός Σπουδών του 2010, στην ανάλυση το σκοπού είναι:
α) Η παροχή εξειδικευμένων γνώσεων σχετικά με τις σύγχρονες τεχνικές και μεθόδους διοίκησης και οργάνωσης μη κερδοσκοπικών οργανισμών ή αλλιώς «επιχειρήσεων της λεγόμενης "κοινωνίας των πολιτών"».
β) Η εμπέδωση των τεχνικών αποτιμήσεως των έργων που αναλαμβάνουν αυτές οι επιχειρήσεις.
γ) Η κατανόηση της σημασίας του ρόλου τον οποίο διαδραματίζουν οι μη κερδοσκοπικές επιχειρήσεις στην τοπική, εθνική αλλά και την παγκόσμια οικονομία.
Το πρόγραμμα καταρτίσεως, σύμφωνα με τον Οδηγό Σπουδών του 2010, αποτελείται από 7 μαθήματα. Κάθε διδακτική ενότητα του κάθε μαθήματος πρέπει να μελετάται σε μία εβδομάδα στο τέλος της οποίας ο εκπαιδευόμενος πρέπει να απαντήσει ηλεκτρονικά στις ανάλογες ασκήσεις και με την ολοκλήρωση κάποιων από τα μαθήματα πρέπει να αποστέλλει ηλεκτρονικά μία τελική εργασία. Τα μαθήματα αυτά είναι:
1. Οικονομική θεωρία και ποσοτική ανάλυση (5 διδακτικές ενότητες).
2. Αρχές οικονομίας (5 διδακτικές ενότητες).
3. Χρηματοοικονομική των επιχειρήσεων (4 διδακτικές ενότητες).
4. Αποτίμηση κινδύνου και αξιολόγηση επενδυτικών αποφάσεων (8 διδακτικές ενότητες).
5. Γενικές αρχές διοίκησης (6 διδακτικές ενότητες).
6. Μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί (7 διδακτικές ενότητες).
7. Διοίκηση ανθρωπίνων πόρων (4 διδακτικές ενότητες).
Στο σημείο αυτό διαπιστώνεται μία εξέλιξη του προγράμματος καθώς διαπιστώνεται η πρόσθεση ενός ακόμη μαθήματος σε σχέση με το αντίστοιχο του 2005, στο οποίο δεν συμπεριλαμβάνονται οι Αρχές Οικονομίας, η αφαίρεση μιας διδακτικής ενότητας από το μάθημα Μη Κερδοσκοπικοί Οργανισμοί, και η τροποποίηση του τίτλου και του περιεχομένου κάποιων ενοτήτων των υπολοίπων μαθημάτων (Οδηγοί Σπουδών 2005 και 2010).
Κάθε διδακτική ενότητα ακολουθείται από ασκήσεις αξιολογήσεως οι οποίες έχουν την μορφή ερωτήσεων με απαντήσεις πολλαπλών επιλογών και αναπτύξεως. Κάποια μαθήματα απαιτούν και την εκπόνηση τελικής εργασίας (Οδηγός Σπουδών, 2010).
Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από τον Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Έρευνας του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΛΚΕ ΕΚΠΑ, 2010), στον οποίο οι εκπαιδευόμενοι καταβάλουν δίδακτρα ύψους 850€ για την παρακολούθησή του (Οδηγός Σπουδών, 2010). Το κόστος φοιτήσεως έχει μειωθεί σημαντικά, από το αντίστοιχο τού έτους 2005, το οποίο ήταν 1050€ (Οδηγός Σπουδών, 2005), πιθανότατα λόγω μειώσεως της ζητήσεως για την ΔΜΚΟ.
Ο φορέας υλοποιήσεως είναι το Κέντρο Επαγγελματικής Καταρτίσεως (Κ.Ε.Κ.) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.). Αξιοποιεί το διδακτικό δυναμικό, αλλά και την υλικοτεχνική δυναμική του Πανεπιστημίου Αθηνών για την ανάπτυξη και διάθεση προγραμμάτων επαγγελματικής καταρτίσεως και είναι πιστοποιημένο από το Ε.ΚΕ.ΠΙΣ. (ΕΚΠΑ ΚΕΚ, 2011).
Η διάρκειά του προγράμματος ΔΜΚΟ είναι 5 μήνες με εκτιμώμενο χρόνο διδασκαλίας περίπου 120 ώρες, δηλαδή 6 ώρες ανά εβδομάδα (Οδηγός Σπουδών, 2010). Αυτό, όπως διαπιστώνουμε στον Οδηγό Σπουδών του 2005, σημαίνει ότι διαρκεί τώρα ένα μήνα περισσότερο απ’ ότι το αντίστοιχο εκείνου του έτους και αυτό οφείλεται προφανώς στην πρόσθεση ενός επιπλέον μαθήματος που προαναφέρθηκε.
Διοικητικώς το ΚΕΚ του ΕΚΠΑ υπάγεται στον Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Έρευνας και εδρεύει στην Πανεπιστημιούπολη του Ζωγράφου (ΕΚΠΑ ΚΕΚ, 2011). Από τις εγκαταστάσεις αυτές παρέχει την γνώση στους εκπαιδευομένους δια του καινοτόμου συστήματος της «συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως εκπαιδεύσεως» (e-learning). Αυτό βασίζεται στην διδασκαλία με ασύγχρονη συνεργασία εκπαιδευτού-εκπαιδευομένου μέσω διαδικτύου. Το διδακτικό περιβάλλον είναι ο προσωπικός χώρος του κάθε εκπαιδευομένου, όπου διαθέτει ηλεκτρονικό Υπολογιστή με σύνδεση στο διαδίκτυο και οργανώνει τον τρόπο μελέτης του (Οδηγοί Σπουδών 2005 και 2010).
Η διδασκαλία παρέχεται μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Κ.Ε.Κ. του Ε.Κ.Π.Α. «Εστία» (http://estia.elke.uoa.gr), όπου είναι ανηρτημένο το εκπαιδευτικό υλικό, το οποίο έχει σχεδιασθεί από καθηγητές του Ε.Κ.Π.Α.. Στην ίδια πλατφόρμα μπορεί ο εκπαιδευόμενος να απαντήσει ηλεκτρονικά στις ασκήσεις κάθε ενότητας, να συμβουλευτεί τις αναρτήσεις σχετικώς με τα χρονοδιαγράμματα μελέτης, να στείλει ηλεκτρονικά τις τελικές εργασίες που εκπονεί και να «κατεβάσει», αν επιθυμεί το εκπαιδευτικό υλικό προς μελέτη σε μορφή ηλεκτρονικού βιβλίου (e-book) για εκτύπωση ή μελέτη σε ώρες που δεν είναι συνδεδεμένος στο διαδίκτυο. Μέσω της ηλεκτρονικής εκπαιδευτικής πλατφόρμας ο εκπαιδευόμενος μπορεί να λαμβάνει οδηγίες για διοικητικά ή τεχνικά ζητήματα από το επιστημονικό γραφείο υποστηρίξεως (Help Desk) Μία σημαντική οργανωτική βελτίωση του συστήματος εξ αποστάσεως εκπαιδεύσεως –η οποία δεν υπήρχε το 2005- είναι η θέσπιση του δειγματοληπτικού Ελέγχου ταυτοποιήσεως, ώστε να διασφαλισθεί ότι πράγματι αυτός που δήλωσε συμμετοχή στο πρόγραμμα είναι και αυτός που συμμετείχε στην εκπαιδευτική διαδικασία. Tο πρόγραμμα συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως εκπαιδεύσεως (e-learning) του ΚΕΚ του ΕΚΠΑ είναι πιστοποιημένο από τον Ελληνικό Οργανισμό Τυποποίησης με Πιστοποίηση Διαχείρησης Συστήματος Ποιότητας κατά το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 9001:2000 (Οδηγοί Σπουδών 2005 και 2010).
Όλα τα εκπαιδευτικά προγράμματα του Κ.Ε.Κ. του Ε.Κ.Π.Α. απευθύνονται σε ενήλικες, αποφοίτους Α.Ε.Ι. ή Α.Τ.Ε.Ι. ή ακόμη και αποφοίτους της δευτεροβάθμιας εκπαιδεύσεως με επαγγελματική πείρα σχετικά με το αντικείμενο. Ειδικότερα το πρόγραμμα «Διοίκηση μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών» απευθύνεται κυρίως στα στελέχη ΜΚΟ τα οποία θέλουν να κατανοήσουν καλύτερα την ιδιαιτερότητα των οργανισμών αυτών και να βελτιώσουν την απόδοσή τους, ή σε άτομα που θα επιθυμούσαν να εργασθούν από τέτοια θέση και να έχουν επιτυχημένη επαγγελματική σταδιοδρομία (Οδηγός Σπουδών, 2010).
Οι βασικές ανάγκες του πληθυσμού-στόχου προς τον οποίο απευθύνεται το πρόγραμμα ΜΚΟ, ακολουθώντας το υπόδειγμα της πυραμίδας του Maslow στο οποίο αναφέρεται ο Βεργίδης (2008β), είναι:
α) Πρωτίστως η εξασφάλιση της θέσεως εργασίας των εκπαιδευομένων. Αυτή η ανάγκη καλύπτεται από το πρόγραμμα διότι όσο περισσότερο εξειδικευμένος είναι κάποιος εργαζόμενος, τόσο αποδοτικότερος είναι στην δουλειά του και άρα έχει περισσότερες πιθανότητες να διατηρήσει την θέση εργασίας του, ή αν είναι άνεργος, αυξάνεται η πιθανότητα να βρει θέση εργασίας. Η ειδίκευση, λοιπόν προσφέρει ασφάλεια και εργασία, δια της οποίας εξασφαλίζει και τα αναγκαία προς το ζειν.
β) Η εξειδίκευση του προσφέρει στον κάθε εργαζόμενο (και -πολύ περισσότερο- στο στέλεχος μιας ΜΚΟ) την κοινωνική καταξίωση που έχει όποιος κάνει καλύτερα την δουλειά του. Επειδή συνήθως οι ΜΚΟ δραστηριοποιούνται στον τομέα της προσφοράς κοινωνικών υπηρεσιών, καλύπτοντας κενά των κρατικών υπηρεσιών, η κοινωνική καταξίωση του εργαζομένου με μεγαλύτερη απόδοση σε τέτοιο φορέα είναι μεγαλύτερη απ’ ότι ενός εργαζομένου σε κάποια κερδοσκοπική εταιρία, η αποδοτικότητα του οποίου αναμένεται να επιβραβευθεί, ίσως, μόνον από την διεύθυνση της επιχειρήσεως.
γ) Εκτός από την κοινωνική καταξίωση από τους άλλους, ο με ευστοχώτερο τρόπο επιτελών το καθήκον του εργαζόμενος σε ΜΚΟ, για τους ίδιους λόγους που προαναφέραμε, κερδίζει και την εκ μέρους του εαυτού του ηθική ικανοποίηση και τον αυτοσεβασμό.
δ) Προχωρώντας επιπλέον στην πυραμίδα των αναγκών του Maslow είναι οι γνωστικές ανάγκες, οι οποίες και αυτές ικανοποιούνται από το συγκεκριμένο πρόγραμμα εξειδικεύσεως, διότι το στέλεχος ενός ΜΚΟ με την εκπαίδευση αυτή είναι σε θέση να κατανοεί καλύτερα τον τρόπο λειτουργίας των ΜΚΟ στην σύγχρονη κοινωνία.
ε) Το αίσθημα της αρμονίας και της ευταξίας πληρούται και αυτό, όταν τα επιτελικά στελέχη ενός ΜΚΟ γνωρίζουν ακριβώς το καθένα τι θα πράξει, συνεννοούνται καλύτερα και συνεργάζονται αρμονικώτερα.
στ) Η ανάγκη της αυτοπραγμάτωσης και της εκπληρώσεως της εσωτερικής τάσεως για δημιουργικότητα μπορεί να καλυφθεί καλύτερα από τα στελέχη των ΜΚΟ που είναι επιστήμονες στο είδος τους. Συνεπώς και στην ικανοποίηση της κορυφαίας -κατά τον Maslow- αυτής ανάγκης συντελεί το πρόγραμμα εξειδικεύσεως ΔΜΚΟ.
Η δυνατότητα που προσφέρει το πρόγραμμα για κάλυψη των αναγκών αυτών που προαναφέρθηκαν (κατά φθίνουσα σειρά σημασίας), προσελκύει τους υποψηφίους εκπαιδευομένους για να το παρακολουθήσουν.
Το πρόγραμμα επιμορφώσεως ΔΜΚΟ, εντάσσεται στα πλαίσια της στρατηγικής της επιστημονικής εξειδικεύσεως. Τούτο φαίνεται και από τον τίτλο σπουδών στον οποίο οδηγεί η παρακολούθησή του: πιστοποιητικό ειδικεύσεως. Αποδεικνύεται και από τον πληθυσμό – στόχο προς τον οποίο απευθύνεται, δηλαδή κυρίως αποφοίτους Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, άρα κατά βάσιν επιστήμονες, οι οποίοι επιθυμούν να ειδικευτούν στον τομέα της ΔΜΚΟ προκειμένου να κάνουν καλύτερα την δουλειά τους ως στελέχη οργανισμών, η να προσληφθούν ως στελέχη ΜΚΟ. Επιμόρφωση διοικητικών στελεχών, αύξηση της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας είναι κριτήρια επαρκή για να εντάξουμε το επιμορφωτικό αυτό πρόγραμμα στην στρατηγική δράσεως με κατεύθυνση την επιστημονική ειδίκευση (Βεργίδης, 2008α).
Η ένταξη της Ελλάδος και της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, επέφερε την κατάργηση των τελωνιακών δασμών, την ελεύθερη διακίνηση προϊόντων και προσφορά υπηρεσιών από και προς όλα τα κράτη μέλη. Αυτό σημαίνει αύξηση του ανταγωνισμού, με αποτέλεσμα να καταστεί αδήριτη η ανάγκη να ενισχυθεί η παραγωγικότητα των εταιριών και η αποτελεσματικότητα / αποδοτικότητα των εργαζομένων για να αντιμετωπισθεί ο συναγωνισμός αυτός. Η επιστημονική εξειδίκευση των στελεχών που είναι σε επιτελικές θέσεις κάθε εταιρίας ή οργανισμού -κερδοσκοπικού και μη κερδοσκοπικού- είναι αναγκαία ώστε να κάνει ο καθένας καλύτερα την δουλειά του και να έτσι να επιβιώσει η εταιρία ή ο οργανισμός αυτός μέσα στις νέες συνθήκες που δημιουργήθηκαν. Επιπλέον, οι επιτελικές θέσεις που απαιτούν εξειδικευμένο προσωπικό αυξάνουν, το δυναμικό των ανέργων επιστημόνων πρέπει να αξιοποιηθεί με στοχευμένες εξειδικεύσεις, αλλά και οι δυνατότητες οικονομικής χρηματοδοτήσεως των προγραμμάτων εξειδικεύσεως από Κοινοτικά Ταμεία, καθιστούν επαρκείς λόγους αναπτύξεως της στρατηγικής αυτής στην Ελλάδα και την Κύπρο (Βεργίδης, 2008α).
Το ΚΕΚ του ΕΚΠΑ προτρέπει τους επισκέπτες του ιστοτόπου του να μετέχουν στην διαδικασία ηλεκτρονικής αξιολογήσεως των προτεινομένων προγραμμάτων, ασχέτως αν έχουν συμμετάσχει σε κάποιο από αυτά ή όχι. Μέσω της ιστοσελίδας http://elearn.elke.uoa.gr/eval/index.asp μπορεί κανείς να ταξινομήσει προτεινόμενα προγράμματα κατά την σημασία που αποδίδει σε αυτά, ή και να προτείνει κάποιο εντελώς καινούριο πρόγραμμα. Αυτό αποσκοπεί «στη μελέτη και τον σχεδιασμό ενεργειών, προς την κατεύθυνση της κάλυψης πραγματικών εκπαιδευτικών αναγκών, σύμφωνα με τη φιλοσοφία του Προγράμματος E-learning του ΕΚΠΑ» και είναι υποχρεωτική η συμμετοχή στην διαδικασία όσων έχουν μετάσχει σε κάποιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του ΚΕΚ, προκειμένου να αποκτήσουν το πιστοποιητικό επιμορφώσεώς τους (ΚΕΚ Διερεύνηση, 2011).
Αυτό σημαίνει ότι η διερευνητική μέθοδος η οποία χρησιμοποιείται είναι αυτή της αξιοποιήσεως του διαθεσίμου δείγματος (Βεργίδης, 2008β). Το ΚΕΚ του ΕΚΠΑ χρησιμοποιεί όσους επισκέπτες του ιστοτόπου του προθυμοποιούνται να συμπληρώσουν το σχετικό ερωτηματολόγιο, καθώς και το σύνολο των αποφοιτούντων από παρόμοια προγράμματα, προκειμένου να διερευνήσει τις μαθησιακές ανάγκες που υπάρχουν και να προσαρμόσει τα προγράμματά του καταλλήλως. Προς την κατεύθυνση αυτή αξιοποιεί και την αξιολόγηση του προγράμματος, την οποία εξετάζουμε στη συνέχεια.
Το ερωτηματολόγια αξιολογήσεως του διδακτικού αντικειμένου ΔΜΚΟ συμπληρώνονται και υποβάλλονται ηλεκτρονικά. Δίχως την συμπλήρωση των ερωτηματολογίων ο εκπαιδευόμενος δεν μπορεί να λάβει τον τίτλο σπουδών, έστω και αν έχει ολοκληρώσει με επιτυχία ολόκληρο το διδακτικό μέρος του προγράμματος, και έχει παραδώσει όλες τις εργασίες. Στην ιστοσελίδα για την αξιολόγηση των εκπαιδευτών http://elearn.elke.uoa.gr/evaltutor υπάρχουν ερωτηματολόγια σχετικά με τον εκπαιδευτή του κάθε μαθήματος. Σε αυτά περιλαμβάνονται ερωτήματα σχετικά με το κατά πόσον ο εκπαιδευόμενος έχει μείνει ικανοποιημένος από τις υπηρεσία τις οποίες προσέφερε προς αυτόν ο εκπαιδευτής. Πρέπει να επισημανθεί ότι το όνομα του κάθε εκπαιδευτού παραμένει καθ’ όλη τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας συγκεκαλυμμένο κάτω από μία κωδική ονομασία. Στην ιστοσελίδα για την αξιολόγηση των προγραμμάτων http://elearn.elke.uoa.gr/evalprograms/ τα ερωτήματα ομαδοποιούνται σύμφωνα με τις κάτωθι κατηγορίες:
Α. Αξιολόγηση – (Εντυπώσεις – βαθμός ικανοποίησης).
Β. Παρεχόμενες γνώσεις και Ικανότητες.
Γ. Behaviour - Πρακτικότητα του προγράμματος.
Δ. Υπηρεσίες.
Ε. Παράγοντες που επηρεάζουν την μεταφορά της αποκτηθείσας γνώσης στις πραγματικές συνθήκες εργασίας (ΚΕΚ Διερεύνηση, 2011).
Παραπλήσια ερωτηματολόγια καλούνται να συμπληρώσουν και οι διδάσκοντες του προγράμματος. Εκτός από τα προηγούμενα, κατά την διαδικασία του δειγματοληπτικού ελέγχου ταυτοποιήσεως, εκτός από τον έλεγχο της ταυτοπροσωπίας του εκπαιδευομένου, το ΚΕΚ του ΕΚΠΑ λαμβάνει τηλεφωνικώς και μία μικρή συνέντευξη από αυτόν προκειμένου να διαπιστωθούν ποια προβλήματα συνήντησε ο εκπαιδευόμενος κατά την παρακολούθηση του εκπαιδευτικού προγράμματος. (Οδηγός Σπουδών, 2010).
Από τα προηγούμενα προκύπτει ότι ο τύπος της αξιολογήσεως που ακολουθείται από το πρόγραμμα ΔΜΚΟ είναι αυτός της απολογιστικής. Διότι λαμβάνει χώρα μετά την λήξη της παρακολουθήσεως του από τους εκπαιδευομένους υπό την μορφή τελικών κρίσεων περί της αξίας του (Καραλής, 2008).
Από την σύγκριση της ανωτέρω περιγραφής των στοιχείων των ερωτηματολογίων με τα μοντέλα αξιολογήσεως που περιγράφει ο Καραλής (2008) φαίνεται ότι το μοντέλο αξιολογήσεως το οποίο έχει επιλεγεί για το συγκεκριμένο πρόγραμμα, όπως και για τα υπόλοιπα τα οποία προσφέρει το ΚΕΚ του ΕΚΠΑ είναι αυτό των τεσσάρων επιπέδων του Donald L. Kirkpatrick. Αυτό είναι άλλωστε το κυριώτερο μοντέλο αξιολογήσεως το οποίο εφαρμόζεται για την αξιολόγηση προγραμμάτων εκπαιδεύσεως προσωπικού κατά τις τελευταίες δεκαετίες.
Το επίπεδο της Ανταποκρίσεως αναφέρεται στην ανταπόκριση όσων μετείχαν στο πρόγραμμα απέναντι στις διάφορες επιμέρους λειτουργίες τους. Στην προκειμένη περίπτωση τα ερωτηματολόγια που καλούνται να συμπληρώσουν οι εκπαιδευόμενοι ερευνούν τον βαθμό κατά τον οποίο έμειναν ικανοποιημένοι από τον εκπαιδευτή του κάθε μαθήματος και από το πρόγραμμα. Στο κεφάλαιο Α του ερωτηματολογίου ερευνάται η ο βαθμός ικανοποιήσεως του εκπαιδευμένου από την γενική εντύπωση που απεκόμισε από το πρόγραμμα. Στο κεφάλαιο Δ κρίνεται η ποιότητα των υπηρεσιών, δηλαδή της γραμματειακής και της τεχνικής υποστηρίξεως των οποίων απέλαβε ο εκπαιδευόμενος. Όλα αυτά συναποτελούν τις επιμέρους πτυχές του προγράμματος και αξιολόγησή τους συνιστά το πρώτο επίπεδο αξιολογήσεως κατά τον Kirkpatric.
Στο επίπεδο της Μαθήσεως αξιολογούνται οι γνώσεις και οι δεξιότητες τις οποίες απεκόμισε ο εκπαιδευόμενος κατά την διάρκεια του προγράμματος. Στο κεφάλαιο Β ερωτηματολογίου του, αξιολογούνται οι γνώσεις και ικανότητες που απέκτησε ο εκπαιδευόμενος από το πρόγραμμα.
Το τρίτο επίπεδο είναι σχετικό με την εργασιακή συμπεριφορά των εκπαιδευμένων. Κατά πόσον δηλαδή αυτή βελτιώθηκε έπειτα από την παρακολούθηση του προγράμματος σπουδών. Ερωτήματα για το θέμα αυτό –όπως παρατηρούμε- υπάρχουν στο κεφάλαιο Β του ερωτηματολογίου του προγράμματος ΔΜΚΟ.
Το τέταρτο επίπεδο αξιολογήσεως κατά τον Kirkpatric είναι σχετικό με τα αποτελέσματα που είχε στην επιχείρηση η επιμόρφωση ενός εργαζομένου. Στο πρόγραμμα που εξετάζεται εδώ η αποτίμηση των αποτελεσμάτων της επιμορφώσεως του εκπαιδευομένου όσον αφορά τον ΜΚΟ στον οποίο εργάζεται γίνεται στο κεφ. Ε του ερωτηματολογίου της αξιολογήσεως, όπου ο εκπαιδευόμενος καλείται να απαντήσει κατά πόσον η αποκτηθείσα από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα γνώση, επηρέασε τις πραγματικές συνθήκες εργασίας του και κατά πόσον έγινε αποτελεσματικότερος.
Η κατηγορία στην οποία μπορούμε να εντάξουμε την αξιολόγηση που γίνεται στο πρόγραμμα επιμορφώσεως ΔΜΚΟ, είναι της συλλογικής εσωτερικής αξιολογήσεως, ή αυτοαξιολογήσεως, διότι διοργανώνεται από τους ιδίους τους συντελεστές του προγράμματος, τους διδάσκοντες και τους εκπαιδευομένους (Βεργίδης, 2008γ).
Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τον κατάλογο αποδεκτών του Βεργίδη (2008γ) ως πιθανοί αποδέκτες της αξιολογήσεως του προγράμματος επιμορφώσεως ΔΜΚΟ μπορούν να θεωρηθούν: α) ο Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο οποίος και χρηματοδοτεί το πρόγραμμα, β) ο φορέας υλοποίησης, δηλαδή το ΚΕΚ του ΕΚΠΑ και γ) οι συντελεστές του προγράμματος οι οποίοι προτείνουν βελτιώσεις, ανασχεδιάζουν και τροποποιούν το πρόγραμμα ως προς την μέθοδο και την διδακτέα ύλη.
Στις ενότητες που προηγήθηκαν περιγράψαμε τα βασικά χαρακτηριστικά και όλες τις παραμέτρους του προγράμματος συνεχιζομένης εκπαιδεύσεως «Διοίκηση Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών». Ενός προγράμματος με πολλές ιδιαιτερότητες, διότι βασίζεται στην μέθοδο της πλήρως εξ αποστάσεως μέσω του διαδικτύου εκπαιδεύσεως (e-learning). Το κύρος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών το οποίο μέσω του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας και του Κέντρου Επαγγελματικής Καταρτίσεως τα αυτό συνέστησε, είναι η καλύτερη εγγύηση για το ύψος της ποιότητος της παρεχομένης γνώσεως και τον υπεύθυνο τρόπο σχεδιασμού, οργανώσεως αλλά και αξιολογήσεως του προγράμματος.
Όπως αποδεικνύει η συγκριτική μελέτη του ιδίου προγράμματος σε δύο διαφορετικές χρονικές περιόδους, όπως αυτό παρεχόταν πριν πέντε έτη και όπως αυτό παρέχεται σήμερα, τα συμπεράσματα των συνεχών αξιολογήσεων αξιοποιήθηκαν σε μεγάλο βαθμό και έχουν γίνει αρκετές βελτιώσεις και τροποποιήσεις.
1. Βεργίδης, Δ. (2008α), Εισαγωγή στην Εκπαίδευση Ενηλίκων, τ. Β΄, Η Εξέλιξη της Εκπαίδευσης Ενηλίκων στην Ελλάδα και η Κοινωνική-οικονομική Λειτουργία της. Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
2. Βεργίδης, Δ. (2008β), Σχεδιασμός και δόμηση προγραμμάτων εκπαίδευσης ενηλίκων. Στο Δ. Βεργίδης, Α. Καραλής (Επιμ.), Εισαγωγή στην Εκπαίδευση Ενηλίκων, τ. Γ, Σχεδιασμός, Οργάνωση και Αξιολόγηση Προγραμμάτων, (σς. 15-66). Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
3. Βεργίδης, Δ. (2008γ), Διεξαγωγή ερευνών αξιολόγησης: ερευνητικές προσεγγίσει, μέθοδοι και πρακτικές. Στο Δ. Βεργίδης, Α. Καραλής (Επιμ.), Εισαγωγή στην Εκπαίδευση Ενηλίκων, τ. Γ, Σχεδιασμός, Οργάνωση και Αξιολόγηση Προγραμμάτων, (σς. 165-176). Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
4. ΕΚΠΑ ΚΕΚ. (2011). Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης. Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: http://www.uoa.gr/to-panepistimio/yphresies-panepisthmiakes-monades/kentro-epaggelmatikis-katartishs-kek.html (3/1/2011)
5. ΕΛΚΕ ΕΚΠΑ. (2010). Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας. Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: http://www.elke.uoa.gr/History.aspx (22/12/2010).
6. Καραλής, Θ. (2008), Τυπολογίες και μοντέλα αξιολόγησης. Στο Δ. Βεργίδης, Α. Καραλής (Επιμ.), Εισαγωγή στην Εκπαίδευση Ενηλίκων, τ. Γ, Σχεδιασμός, Οργάνωση και Αξιολόγηση Προγραμμάτων, (σς. 135-143). Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
7. ΚΕΚ Μεθοδολογία. (2011). Μεθοδολογία εκπαίδευσης. Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: http://elearn.elke.uoa.gr/elearn/method.html (3/1/2011)
8. ΚΕΚ Αξιολόγηση. (2011). Μεθοδολογία εκπαίδευσης. Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: http://elearn.elke.uoa.gr/elearn/axiol.html (5/1/2011)
9. Οδηγός Σπουδών (2005), Πιστοποιητικό Επιμόρφωσης, Διοίκηση Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών, 25ος Κύκλος σπουδών, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης, Αθήνα. Ανακτήθηκε από τον δικτυακό τόπο: http://elearn.elke.uoa.gr/elearn/docs/odigoi_spoudon/MKO.pdf (22/4/2005).
10. Οδηγός Σπουδών (2010), Πιστοποιητικό Επιμόρφωσης, Διοίκηση Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών, 25ος Κύκλος σπουδών, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης, Αθήνα. Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: http://elearn.elke.uoa.gr/elearn/docs/odigoi_spoudon/25_dioikhsh_MKO_1272283693.pdf (23/12/2010).