หน่วยที่ 9 การป้องกันภัยจากยาเสพติด

การป้องกันและแก้ไขปัญหาสารเสพติด

บทบาทของตนเอง

- ศึกษาความรู้เกี่ยวกับโทษ และพิษภัยของสารเสพติด

- มีความภาคภูมิใจในตนเอง รู้สึกว่าชีวิตมีคุณค่า

- สำนึกในบทบาทหน้าที่ของตน

- ทำจิตใจให้ร่าเริงแจ่มใส รักษาสุขภาพอนามัยอยู่เสมอ

- คบเพื่อนดี โดยรู้จักเลือกคบเพื่อน

- ใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ ในการสร้างเสริมคุณค่าให้กับตนเอง

- มีทักษะในการดำเนินชีวิต รู้จักแก้ไขปัญหาในทางที่ถูกที่ควร กล้าเผชิญปัญหา

- ขอคำปรึกษาหรือขอความช่วยเหลือจากผู้ใหญ่ ผู้ปกครอง หรือบุคคลที่ไว้ใจได้เมื่อมีปัญหา

บทบาทในครอบครัว

-ในฐานะที่นักเรียนเป็นสมาชิกในครอบครัว จึงควรเชื่อฟังคำสั่งสอนของพ่อแม่

-ที่สำคัญควรมีความรัก ความเข้าใจอันดีต่อกันในครอบครัว ไม่ทำให้พ่อแม่เสียใจด้วยการห่างไกลจากสารเสพติด

บทบาทในโรงเรียน

•ศึกษาหาความรู้ในเรื่องสารเสพติดอย่างสม่ำเสมอ

•เคารพเชื่อฟังในคำสั่งสอนของครู

•เมื่อทราบว่ามีเพื่อนนักเรียนติดสารเสพติด ต้องรีบแจ้งครู และพ่อแม่หรือผู้ปกครองของเพื่อนนักเรียนให้ทราบ เพื่อร่วมมือกันแก้ไขปัญหาต่อไป

•ให้ความร่วมมือกับทางโรงเรียน โดยเข้าร่วมกิจกรรมต่างๆ และแหล่งนันทนาการที่ทางโรงเรียนจัดให้ เพื่อร่วมมือกันแก้ไขปัญหาสารเสพติด

บทบาทในการปฏิบัติตามนโยบายของรัฐบาล

นโยบายการป้องกันและแก้ไขปัญหาสารเสพติดของรัฐบาล

บทบาทในการปฏิบัติตามนโยบายของรัฐบาล

- ศึกษาหาความรู้และทำความเข้าใจนโยบายของรัฐบาลในการป้องกันและแก้ไขปัญหาสารเสพติด

- หลีกเลี่ยงสารเสพติดด้วยการทำกิจกรรมทางบวก เช่น เล่นกีฬา เล่นดนตรี ร่วมกิจกรรมสร้างสรรค์ต่างๆ เป็นต้น

- เมื่อทราบเบาะแสเกี่ยวกับสารเสพติด ควรแจ้งครู พ่อแม่ หรือผู้ปกครองให้ทราบเพื่อร่วมมือกันในการขจัดสิ้นสารเสพติดให้หมดไป

- ให้การสนับสนุนและความร่วมมือกับรัฐบาลในการป้องกันและแก้ไขปัญหาสารเสพติด เช่น เป็นแกนนำเยาวชนในการเข้าร่วมกิจกรรมต่างๆ ของทางรัฐบาล ร่วมรณรงค์ต่อต้านสารเสพติด เข้าค่ายเยาวชนร่วมใจต้านภัย สารเสพติด เป็นต้น

- ชักชวนผู้อื่นให้ลด ละ เลิกจากสารเสพติด โดยชักชวนให้เข้าร่วมกิจกรรมสร้างสรรค์ทางบวกต่างๆ เพื่อให้ห่างไกลจากสารเสพติด และให้เห็นคุณค่าในตนเองมากขึ้น

ทักษะในการชักชวนผู้อื่นให้ลด ละ เลิก สารเสพติด

ทักษะการคิดวิเคราะห์

1.เมื่อประสบปัญหาใดๆ ก็แล้วแต่ กระบวนการคิดวิเคราะห์มักถูกนำมาใช้ในการแก้ปัญหาเสมอ ซึ่งในการชักชวนผู้อื่นให้ลด ละ เลิก สารเสพติด สามารถนำทักษะการคิดวิเคราะห์มาใช้ ดังนี้

2.ประเมินปัญหาและปัจจัยต่างๆ ที่มีอิทธิพลต่อทัศนคติและพฤติกรรมของวัยรุ่นที่จะส่งผล ถึงการเสพสารเสพติด

3.ใช้ทักษะการคิดวิเคราะห์ในการแก้ปัญหาอย่างมีวิจารณญาณ พยายามคิดหาเหตุผลที่มีน้ำหนัก ในการชักชวนให้ผู้อื่นลด ละ เลิก สารเสพติด

4.ใช้ความคิดในทางสร้างสรรค์เพื่อเป็นทางเลือกให้ผู้ที่เราชักชวนเห็นข้อดีที่จะปฏิบัติตาม เช่น การชวนผู้อื่นไปทำกิจกรรมสร้างสรรค์

ทักษะการสื่อสาร

•การแสดงความคิดเห็น

เป็นการแสดงให้ผู้อื่นรู้ว่าเราคิดเห็นอย่างไรต่อปัญหาสารเสพติด ซึ่งอาจทำให้ผู้อื่นคล้อยตามและไม่กล้าทดลองเสพสารเสพติดโดยต้องมีเหตุมีผล และเสนอความคิดเห็นด้วยน้ำเสียงหนักแน่น จริงจัง แต่นุ่มนวล

•การแสดงความชื่นชม

เป็นการแสดงออกให้เห็นว่าเราชื่นชมคนที่ไม่ยุ่งเกี่ยวกับสารเสพติด และชื่นชมที่คนเหล่านั้นมีอนาคตที่ดี

•การขอร้อง

เป็นการขอร้องให้ผู้อื่นเลิกยุ่งเกี่ยวกับสารเสพติด ซึ่งเราควรมีวิธีการขอร้องโดยใช้คำพูดที่นุ่มนวล มีเหตุมีผล เพื่อมิให้ผู้อื่นคิดว่าเราเป็นการออกคำสั่งมากกว่าการขอร้อง

•การเจรจาต่อรอง

ควรใช้ถ้อยคำที่มีเหตุมีผล ภาษาสุภาพ ไม่เป็นการขู่บังคับ เพราะอาจทำให้เกิดอันตรายต่อตัวเองได้

•การตักเตือน

เมื่อเห็นเพื่อนหรือพี่น้องมีแนวโน้มว่าจะเสพสารเสพติด เราควรตักเตือนด้วยคำพูดที่มีเหตุผล ชี้ให้เห็นถึงผลเสียที่มีต่อร่างกาย ต่อ การเรียน ต่อครอบครัว รวมถึงการปฏิเสธที่เป็นการถนอมน้ำใจ อาจใช้วิธีการชักชวนหรือตักเตือนเพื่อกล่าวอ้างในการปฏิเสธ โดยชี้ให้มองเห็นถึงโทษและผลที่ได้รับจากการเสพสารเสพติด

•การชักชวนเพื่อนให้รู้จักการปฏิเสธ

การปฏิเสธที่ดีจะต้องปฏิเสธอย่างจริงจังทั้งท่าทางและน้ำเสียง เพื่อแสดงความตั้งใจที่จะปฏิเสธอย่างชัดเจน

•การขอความช่วยเหลือ

เมื่อตกอยู่ในสถานการณ์อันตราย เราควรตั้งสติ และคิดหาทางออกที่ดี โดยอาจแจ้งสำนักงานคณะกรรมการการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด (สำนักงาน ป.ป.ส.) หรือโทร. 0-2247-0901-19 สายด่วน 1386

ทักษะการตัดสินใจ

•เป็นความสามารถที่ต้องใช้เหตุผล ความเหมาะสมในแต่ละสถานการณ์มาคิดวิเคราะห์ และหาทางออกที่ดีที่สุด เพื่อให้การตัดสินใจนั้นเป็นไปตามเป้าหมาย การฝึกทักษะการตัดสินใจโดยเรียนรู้กระบวนต่างๆ จึงเป็นสิ่งจำเป็น อย่างมาก ดังนี้

1. เรียนรู้กระบวนการตัดสินใจโดยนำปัญหามาหาสาเหตุ แนวทางแก้ไข และตัดสินใจที่จะแก้ปัญหานั้น

2. ฝึกค้นหาตนเอง ทำความเข้าใจตนเอง หาข้อดี ข้อเสียของตนเอง

3. พิจารณาตนเองว่าต้องการอะไรไม่ต้องการอะไร

4. เมื่อพบปัญหาหรือสถานการณ์ต่างๆ ให้นำปัญหามาฝึกคิดวิเคราะห์หาสาเหตุ แนวทางแก้ไข และลองตัดสินใจแก้ปัญหานั้นด้วยตนเอง แต่ถ้าแก้ไม่ตก ควรขอคำปรึกษาหรือคำแนะนำจากผู้ใหญ่ที่ไว้ใจได้

ทักษะการแก้ปัญหา

กระบวนการตัดสินใจและแก้ปัญหา มีอยู่ 5 ขั้นตอน

1. กำหนดปัญหา

โดยใช้พื้นฐานสังเกตพฤติกรรมบุคคล สถานการณ์ ประเด็นที่อยู่ในความสนใจเพื่อกำหนดให้ได้ว่า อะไรเป็นปัญหาที่แท้จริง

เป็นการพิจารณาหาสาเหตุของปัญหา และคิดหาทางเลือกที่มีความเป็นไปได้ในการแก้ไขปัญหา โดยควรคิดไว้หลายๆ ทางเลือก

การวิเคราะห์ข้อดี ข้อเสีย ของแต่ละทางเลือก เป็นการประเมินทางเลือกแต่ละทางว่าจะเกิดผลดี ผลเสียอะไรบ้าง ยากง่ายอย่างไร นับเป็นการรวบรวมข้อมูลซึ่งเป็นประโยชน์ต่อการตัดสินใจและ การช่วยประเมิน

การตัดสินใจเลือกทางเลือกใดทางเลือกหนึ่ง ด้วยเหตุผลอย่างเหมาะสม โดยต้องอาศัยหลักความรู้ทั้งศาสตร์และศิลป์ คุณธรรม กฎ ระเบียบ มาเป็นแนวทางในการตัดสินใจ ซึ่งเป็นการตัดสินใจเลือกทางเลือกที่คิดว่าถูกต้องและเหมาะสมที่สุดตามความคิดของตนเอง

โดยการคิดหาข้อเสนอแนะ วิธีการแก้ไขข้อเสียที่เกิดจากทางเลือกที่เลือกนั้นก่อนทดลองใช้ ถ้าเห็นว่าสามารถช่วยแก้ผลเสียนั้นได้ ก็จะได้นำไปเป็นแนวทางปฏิบัติต่อไป

2. การค้นหาสาเหตุของปัญหา

3.การวิเคราะห์ข้อดี ข้อเสีย รวบรวมข้อมูล

4.การตัดสินใจเลือก

5.การหาแนวทางการแก้ปัญหา

ทักษะการให้กำลังใจ

เป็นความสามารถในการให้กำลังใจ โดยอาจเป็นการให้กำลังใจทั้งตนเองและผู้อื่น ซึ่งทักษะในการให้กำลังใจที่ดี ในการชักชวนผู้อื่นให้ลด ละ เลิก สารเสพติดนั้น ควรประกอบด้วย

ความตระหนักในตนเอง เป็นความสามารถในการเข้าใจถึงจุดดีจุดด้อยของตนเองและความแตกต่างของแต่ละบุคคลสามารถ อยู่อย่างเป็นปกติสุขภายใต้แรงกดดันต่างๆ ในชีวิต

ความเห็นใจผู้อื่น เป็นความสามารถในการเข้าใจถึงความรู้สึก และมีความเห็นใจบุคคลอื่น ซึ่งจะช่วยทำให้เกิดความเข้าใจ ยอมรับถึงความแตกต่างระหว่างบุคคลได้

ความภาคภูมิใจในตนเอง เป็นความรู้สึกว่าตนเองมีคุณค่าในลักษณะของการนับถือตนเอง เชื่อในคุณประโยชน์ของตนเองที่มีต่อตนเอง ครอบครัว สังคม ประเทศชาติทั้งการแสดงถึงการมีน้ำใจ รู้จักให้ รู้จักรับ รวมถึงการค้นพบและภูมิใจในความสามารถด้านต่างๆ ของตน

ความรับผิดชอบต่อสังคม เป็นความรู้สึกว่าตนเองเป็นส่วนหนึ่งของสังคม ซึ่งเราควรมีส่วนรับผิดชอบในการ เพื่อให้เกิดความภาคภูมิใจในตนเอง ถือเป็นแรงจูงใจที่จะทำให้เราปฏิบัติดี ปฏิบัติชอบต่อผู้อื่นและสังคมต่อไป โดยให้ความร่วมมือในการเข้าร่วมกิจกรรมต่างๆ